Postanowienie SN - II PZ 64/05
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II PZ 64/05
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2007/5-6/73
Data wydania:2006-03-06

Postanowienie z dnia 6 marca 2006 r.
II PZ 64/05

Dopuszczalne jest złożenie skargi o wznowienie postępowania zakoń-
czonego prawomocnym wyrokiem przez spadkobiercę strony, która wytoczyła
powództwo o ustalenie, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy, uprawnionej
do jednorazowego odszkodowania na podstawie art. 12 ust. 2 pkt 3 ustawy z
dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), także
wtedy, gdy spadkobiercy nie przysługuje własne prawo do jednorazowego od-
szkodowania z tego tytułu.

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Jerzy Kwaśniewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 marca
2006 r. sprawy z powództwa Sławomira M. przeciwko Przedsiębiorstwu Robót Dro-
gowo-Mostowych z siedzibą w B. o wznowienie postępowania, na skutek zażalenia
powoda na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni z dnia 21 października 2005 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 24 października 2000 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni oddalił apelację powoda
Ryszarda M. od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Braniewie oddalającego
jego powództwo przeciwko Przedsiębiorstwu Robót Drogowo-Mostowych o sprosto-
wanie protokołu powypadkowego i uznanie, że wypadek jakiemu uległ jego syn -
Krzysztof M. w dniu 21 kwietnia 1998 r. był wypadkiem przy pracy, podzielając usta-
lenia Sądu pierwszej instancji, według których śmierć syna powoda nastąpiła z przy-
czyn leżących wewnątrz jego organizmu, bez związku z wykonywaniem pracy (brak
przyczyny zewnętrznej).
W dniu 11 sierpnia 2005 r. Sławomir M. - syn powoda Ryszarda M., będący
jego spadkobiercą ustawowym - złożył skargę o wznowienie postępowania, zakoń-
czonego prawomocnym wyrokiem, wnosząc o uchylenie tego wyroku w całości i
uwzględnienie powództwa, podając jako podstawy wznowienia: ,,brak należytej re-
prezentacji powoda w toku postępowania oraz wykrycie okoliczności faktycznych w
postaci znacznego zużycia maszyny (amortyzacji) w taki sposób, że niezależnie od
stanu chorobowego zmarłego pracownika powinna być wycofana z dalszej eksploa-
tacji, ujawnienie dodatkowej okoliczności, obciążającej pracodawcę, który wiedząc o
stanie chorobowym Krzysztofa M. powinien nie dopuścić go do pracy".
Postanowieniem z dnia 21 października 2005 r. [...] Sąd Okręgowy w Gdańsku
z siedzibą w Gdyni, odrzucił skargę. W uzasadnieniu podał, że wbrew zarzutom
skargi nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania ponieważ powód brał w
nim udział, a fakt, że nie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika
nie stanowi o nieważności postępowania. Nie zachodzą także przesłanki restytucyjne
określone w ustawie, zaś okoliczności wskazane w skardze w istocie zmierzają do
zakwestionowania ustaleń faktycznych, będących podstawą rozstrzygnięcia. Jedno-
cześnie Sąd wskazał, że Sławomir M. nie był stroną postępowania, a stał się następ-
cą prawnym powoda na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po
zmarłym powodzie, ale ,,okoliczność posiadania przez skarżącego interesu prawnego
w żądaniu ustalenia wypadku przy pracy zmarłego Krzysztofa M. uchyla się z ram
niniejszego postępowania".
Powyższe postanowienie zaskarżył zażaleniem Sławomir M. i podtrzymując
twierdzenia zawarte w skardze, że jego ojciec - powód - działał w sprawie prawie
przez całe postępowanie bez fachowego pełnomocnika, co świadczy o nienależytej
reprezentacji, zaś niedopuszczenie dowodu z zeznań świadka, mającego potwierdzić
zły stan maszyny, doprowadziło do pominięcia związku przyczynowego zdarzenia ze
śmiercią pracownika. Wskazał również, że jako spadkobierca powoda Ryszarda M.
ma interes prawny w złożeniu skargi.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przede wszystkim należy dopuścić możliwość złożenia skargi o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem przez spadkobiercę strony,
która wytoczyła powództwo o ustalenie, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy,
będąc uprawnioną do jednorazowego odszkodowania na podstawie art. 12 ust. 2 pkt
3 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.). Przepis
art. 922 § 1 k.c. ustanawia zasadę, według której prawa i obowiązki majątkowe
zmarłego podlegają dziedziczeniu, co oznacza, że do spadku wchodzą również rosz-
czenia odszkodowawcze zmarłego. Skoro roszczenie o ustalenie, że zdarzenie było
wypadkiem przy pracy rodzi obowiązek odszkodowawczy (jednorazowe odszkodo-
wanie), stanowiąc całość realizacji prawa podmiotowego do wyrównania szkody
spowodowanej śmiercią pracownika w wyniku wypadku przy pracy, należy przyjąć,
że wchodzi ono w skład spadku i może być realizowane przez spadkobierców
uprawnionego, także wtedy gdy nie przysługuje im - tak jak w tym przypadku - wła-
sne prawo do jednorazowego odszkodowania z takiego tytułu.
Sąd Okręgowy, mimo wątpliwości podniesionych w uzasadnieniu, ostatecznie
oceniał sprawę, dopuścił więc możliwość złożenia skargi o wznowienie postępowania
przez spadkobiercę powoda.
Przechodząc do uwag merytorycznych, należy wskazać, że w myśl art. 401
pkt 2 oraz art. 403 § 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania z powodu nie-
ważności między innymi jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej
albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów
prawa była pozbawiona możności działania, a także w razie późniejszego wykrycia
takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ
na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowa-
niu. W orzecznictwie - trafnie powołanym przez Sąd Okręgowy - przyjmuje się, że
należyta reprezentacja jest związana z występowaniem w charakterze organów re-
prezentujących podmioty niebędące osobami fizycznymi oraz w roli przedstawicieli
ustawowych nieletnich i osób ubezwłasnowolnionych. Nie dotyczy natomiast sposo-
bu występowania w charakterze pełnomocnika procesowego, w sytuacji gdy został
ustanowiony. Brak należytej reprezentacji nie zachodzi także gdy w sprawie nie zo-
stał ustanowiony pełnomocnik procesowy (por. postanowienia Sądu Najwyższego z
dnia 14 kwietnia 1999 r., II UKN 178/99, OSNAPiUS 2001 nr 15, poz. 599 oraz z dnia
9 czerwca 2000 r., I PKN 277/00, OSNAPiUS 2002 nr 1, poz. 15). W tej sytuacji brak
przesłanki nieważności postępowania (art. 401 pkt 2 k.p.c.). Nie zachodzą również
tzw. przyczyny restytucyjne. Nowe okoliczności faktyczne lub środki dowodowe,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, to takie fakty, z których strona nie mogła
skorzystać w postępowaniu prawomocnie zakończonym. Wykrycie okoliczności fak-
tycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. dotyczy faktów i środków
dowodowych, które poza przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie
zakończonym powinny być dla strony skarżącej ,,nieujawnialne". Przepis ten obej-
muje fakty nieujawnialne albo stronie nieznane i dla niej niedostępne. Fakty nato-
miast ujawnialne, czyli te, które strona powinna znać, tj. miała możliwość dostępu do
nich, nie są objęte hipotezą tego przepisu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 4 marca 2005 r. , III CZP 134/04, LEX nr 151652). W okolicznościach podno-
szonych w skardze, nie tyle powołuje się ,,nowości", ile wyraża pogląd, że przy po-
czynionych w poprzednim postępowaniu ustaleniach, istniały podstawy do uznania
związku wypadku z wykonywaną pracą. Tak więc fakt, że podstawy wznowienia
zostały sformułowane w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie
oznacza, że skarga została oparta na ustawowej podstawie wznowienia. W tym sta-
nie rzeczy skarga podlega odrzuceniu (art. 410 § 1 k.p.c.); tak też w postanowieniu
Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99 (OSNAPiUS 2001
nr 4, poz. 133).
Z tych względów, podzielając stanowisko Sądu Okręgowego, należało orzec
jak w postanowieniu na podstawie art. 39814 w związku z art. 3941 § 3 k.p.c.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II PZ 68/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/100
2008-01-29 
[IA] II PZ 62/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/5-6/68
2008-01-22 
[IA] II PZ 29/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/19-20/291
2007-07-10 
[IA] II PZ 20/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/15-16/227
2007-06-15 
[IA] II PZ 17/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/15-16/226
2007-05-24 
  • Adres publikacyjny: