Postanowienie z dnia 22 stycznia 2008 r.
II PZ 62/07

Czynności z zakresu prawa pracy wobec kierownika gminnej jednostki
organizacyjnej dokonuje organ gminy (burmistrz), a więc posiada on również
uprawnienie do działania w tym zakresie za tę jednostkę (w jej imieniu) w toczą-
cym się przeciwko niej postępowaniu sądowym, w tym do udzielenia pełno-
mocnictwa procesowego (art. 31 § 1 k.p. w związku z art. 4 ust. 2a ustawy z dnia
22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, jednolity tekst: Dz.U. z 2001
r. Nr 142, poz. 1593 ze zm. oraz w związku z art. 11a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8
marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591 ze zm.).

Przewodniczący SSN Zbigniew Korzeniowski, Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 stycznia
2008 r. sprawy z powództwa Marka Ś. przeciwko Dziennemu Domowi Pobytu w N. o
uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne oraz odszkodowanie, na
skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Opolu z dnia 17 listopada 2006 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Postanowieniem z dnia 17 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Opolu odrzucił apelację pozwanego Dziennego Domu Po-
bytu w N. z tej przyczyny, że pełnomocnictwo, przedłożone przez sporządzającego
apelację radcę prawnego, nie uprawnia go do wniesienia środka odwoławczego w
imieniu strony pozwanej, gdyż udzielone zostało przez burmistrza i obejmuje jego
reprezentację w postępowaniu przed sądami powszechnymi w sprawach wynikają-
cych z ,,dokonywanych przez burmistrza czynności w sprawach z zakresu prawa
pracy za gminne jednostki organizacyjne wobec kierowników tych jednostek". Sąd
Okręgowy wskazał, że z art. 31 § 1 k.p. wynika jednoznacznie, iż za pracodawcę bę-
dącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy doko-
nuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego
osoba. Formuła ta na gruncie niniejszej sprawy oznaczać musi kierownika Dzienne-
go Domu Pobytu w N. Okoliczność, że niektóre uprawnienia pracodawcy wobec osób
zatrudnionych na stanowiskach kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
(nawiązywanie i rozwiązywanie stosunków pracy) zostały przeniesione na inny
szczebel, to jest kompetencje w tym zakresie zastrzeżono dla organu usytuowanego
poza strukturami pracodawcy, nie powoduje, iż organ ten upoważniony jest do repre-
zentacji gminnej jednostki organizacyjnej, a w konsekwencji udzielania pełnomoc-
nictw do występowania w jej imieniu w postępowaniu z powództwa jej byłego kierow-
nika przeciwko tej jednostce.
W zażaleniu na powyższe postanowienie strona pozwana zarzuciła narusze-
nie prawa materialnego, to jest: 1) art. 31 k.p., poprzez jego błędną wykładnię i nie-
właściwe zastosowanie prowadzące do błędnego ustalenia, że za pracodawcę będą-
cego jednostką organizacyjną czynności w zakresie prawa pracy dokonuje na grun-
cie niniejszej sprawy kierownik Dziennego Domu Pobytu w N.; 2) art. 4 pkt 2a w
związku z art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządo-
wych, przez jego niezastosowanie w wyniku błędnego poglądu, że burmistrz - jako
organ ustawowo uprawniony do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy za
gminną jednostkę organizacyjną - nie jest upoważniony do reprezentowania tej jed-
nostki organizacyjnej w postępowaniu przed sądem pracy, a w konsekwencji nie jest
upoważniony do udzielania pełnomocnictw. Wskazując na powyższe zarzuty skarżą-
cy wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że status prawny pracowników za-
trudnionych w gminnych jednostkach organizacyjnych określony jest ustawą o pra-
cownikach samorządowych (art. 1 pkt 3). Z treści art. 4 tej ustawy wynika, że gminna
jednostka organizacyjna jest pracodawcą samorządowym. Przepis ten wyraźnie i
jednoznacznie określa zasady reprezentacji pracodawcy w prawach z zakresu prawa
pracy. Mianowicie art. 4 pkt 2a stanowi, że czynności w sprawach z zakresu prawa
pracy za pracodawcę będącego gminną jednostkę organizacyjną dokonuje burmistrz
wobec kierowników tych jednostek. Uprawnienia burmistrza wobec kierowników
gminnych jednostek organizacyjnych wynikają również z przepisów ustawy o samo-
rządzie gminnym. W myśl art. 30 ust. 2 pkt 5 tej ustawy, do zadań burmistrza należy
w szczególności zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organi-
zacyjnych, natomiast art. 33 ust. 3 i 5 stanowią, że burmistrz wykonuje uprawnienia
zwierzchnika służbowego wobec kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
Skarżący wskazał nadto, że przepisy ustawy o pracownikach samorządowych
- jako unormowania szczególne - mają w sprawach z zakresu stosunku pracy pra-
cownika samorządowego pierwszeństwo stosowania przed ogólnymi regulacjami
Kodeksu pracy, a jedynie w kwestiach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio
przepisy tego Kodeksu (art. 31 ust. 1 ustawy). Przez czynności z zakresu prawa
pracy rozumie się wszystkie czynności prawne określone w przepisach regulujących
stosunek pracy, których dokonuje pracodawca. Taką czynnością jest reprezentacja
pracodawcy samorządowego w toku postępowania przed sądem pracy. W konse-
kwencji na gruncie niniejszej sprawy kompetentny do reprezentowania pozwanego
Dziennego Domu Pobytu w N. w sprawie z powództwa jego kierownika jest Burmistrz
N. Kompetencja ta wynika z art. 4 pkt 2a ustawy o pracownikach samorządowych w
związku z art. 31 k.p. Z uprawnienia tego wynika z kolei uprawnienie burmistrza do
umocowania pełnomocnika procesowego celem zastępowania go w toku postępo-
wania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Nie budzi wątpliwości, że powód był pracownikiem gminnej jednostki organiza-
cyjnej, określanej mianem ,,pracodawcy samorządowego" (art. 1 pkt 3 w związku z
art. 4 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, jednolity
tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 ze zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 k.p. za praco-
dawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa
pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do
tego osoba. Po pierwsze, przepis ten nie stanowi o ,,dokonywaniu czynności z zakr-
esu prawa pracy", lecz posługuje się określeniem ,,dokonywanie czynności w spra-
wach z zakresu prawa pracy", przez które należy rozumieć dokonywanie wszelkich
czynności prawnych z tego zakresu, w tym czynności procesowych. Po drugie, ,,or-
gan zarządzający jednostką" może być jednoosobowy lub wieloosobowy i mieścić się
w strukturze organizacyjnej danej jednostki organizacyjnej bądź nie być jej organem.
O tym, kto występuje w roli osoby lub organu dokonującego za pracodawcę czynno-
ści w sprawach z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 31 § 1 k.p. decydują przepi-
sy prawa, statuty bądź innego rodzaju regulacje wewnątrzzakładowe. W konsekwen-
cji w sporach z zakresu prawa pracy o kompetencji do działania za danego praco-
dawcę (w jego imieniu) i udzielania pełnomocnictwa procesowego decyduje sposób
ukształtowania (określenia kompetencji organów i osób) upoważnienia do dokony-
wania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Inaczej rzecz ujmując, krąg
osób upoważnionych do działania za danego pracodawcę i udzielania pełnomocnic-
twa procesowego w sprawach z zakresu prawa pracy wyznaczany jest na podstawie
art. 31 k.p., co wynika z subsydiarności regulacji prawa procesowego względem roz-
strzygnięć prawa materialnego (por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
14 maja 2001 r., I PZ 9/01, OSNP 2003 nr 7, poz. 180).

Jak już wspomniano, o tym, kto występuje w roli osoby lub organu dokonują-
cego za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w rozumieniu art.
31 § 1 k.p. decydują w pierwszej kolejności przepisy prawa. W niniejszej sprawie or-
ganem uprawnionym do rozwiązania z powodem stosunku pracy był burmistrz N.
Wynika to wprost z art. 4 pkt 2a ustawy o pracownikach samorządowych, zgodnie z
którym czynności w sprawach z zakresu prawa pracy za jednostki, o których mowa w
art. 1, zwane dalej ,,pracodawcami samorządowymi", dokonuje wójt (burmistrz, pre-
zydent miasta) - wobec, między innymi, kierowników gminnych jednostek organiza-
cyjnych. Wchodzące w zakres czynności z zakresu prawa pracy zatrudnianie i zwal-
nianie kierowników tych jednostek należy do określonych ustawowo zadań własnych
burmistrza (art. 30 ust. 2 pkt 5 w związku z art. 11a ust. 3 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze
zm.), który wykonuje również w stosunku do kierowników gminnych jednostek or-
ganizacyjnych uprawnienia zwierzchnika służbowego (art. 33 ust. 5 tej ustawy).
Skoro więc wskazanych czynności z zakresu prawa pracy wobec kierownika gminnej
jednostki organizacyjnej dokonuje organ gminy jakim jest burmistrz (art. 11a ust. 1
pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym), to należy przyjąć, że posiada on również
uprawnienie do działania w tym zakresie za tę jednostkę (w jej imieniu) w toczącym
się przeciwko niej postępowaniu w sprawie z zakresu prawa pracy, w tym do udzie-
lenia pełnomocnictwa procesowego. Działania te mieszczą się bowiem w czynno-
ściach dokonywanych przez burmistrza w ramach uprawnień określonych w art. 31 §
1 k.p. w związku z art. 4 ust. 2a ustawy o pracownikach samorządowych.

Na marginesie należy zwrócić uwagę, że żadna ze stron postępowania nie
kwestionowała uprawnienia burmistrza do działania w sprawie za stronę pozwaną.
Nadto uchybienie w postaci nienależytego umocowania pełnomocnika jest usuwalne
i w tym celu sąd wyznacza określony termin do zatwierdzenia czynności pełnomocni-
ka przez stronę (art. 97 § 2 k.p.c.).

Z podanych wyżej przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815 § 1 zdanie
pierwsze w związku z art. 3941 § 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
========================================