Postanowienie z dnia 18 grudnia 2006 r.
II PZ 59/06

Od zażalenia w sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę pod-
stawową, niezależnie od tego kto je wnosi (pracownik, czy pracodawca; powód,
czy pozwany).

Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera, Jerzy Kwaśniewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 grudnia
2006 r. sprawy z powództwa Radosława M. przeciwko E. L.G. Spółce z o.o. w S. o
wynagrodzenie, na skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okrę-
gowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 18 sierpnia 2006
r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2006 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu odrzucił zażalenie pozwanej E. L.G. Spółki z
o.o. w S. na postanowienie tego Sądu z dnia 25 lipca 2006 r. o odrzuceniu apelacji,
jakie zapadło w sprawie z powództwa Radosława M. o wynagrodzenie. Postanowie-
nie z dnia 18 sierpnia 2006 r. zostało wydane w następującej sytuacji procesowej.
Wyrokiem z dnia 29 maja 2006 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Poznaniu częściowo uwzględnił powództwo. Od tego wyroku w dniu 29
czerwca 2006 r. pozwana Spółka złożyła apelację, uiszczając opłatę sądową w kwo-
cie 30 zł. Wartość przedmiotu zaskarżenia określono w apelacji na 10.113,77 zł. Po-
stanowieniem z dnia 25 lipca 2006 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu odrzucił apelację. W
uzasadnieniu tego postanowienia stwierdzono, że pozwana, reprezentowana przez
adwokata, nie uiściła od apelacji należnej opłaty. W ocenie Sądu Okręgowego, apelu-
jący pracodawca powinien uiścić opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przed-
miotu zaskarżenia, a nie opłatę podstawową, gdyż nie został zwolniony od ponosze-
nia kosztów sądowych. Tylko wówczas pracodawca byłby zobowiązany do uiszcze-
nia od apelacji opłaty podstawowej w wysokości 30 zł. Postanowienie w przedmiocie
odrzucenia apelacji zostało przez pozwaną, reprezentowaną przez adwokata, za-
skarżone zażaleniem, od którego również uiszczono opłatę podstawową.
Odrzucając zażalenie pozwanego, postanowieniem z 18 sierpnia 2006 r., Sąd
Okręgowy podtrzymał argumentację użytą w uzasadnieniu wcześniejszego postano-
wienia z 25 lipca 2006 r., że niezgodnie z przepisami od zażalenia uiszczono opłatę
podstawową zamiast opłaty stosunkowej. Postanowienie to zostało zaskarżone zaża-
leniem przez pozwaną, od którego uiszczono opłatę sądową w kwocie 102 zł. W za-
żaleniu zarzucono niewłaściwą wykładnię art. 35 ust. 1 w związku z art. 11 ustawy z
dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz.
1398 ze zm.), przez ,,przyjęcie, że od zażalenia w sprawach z zakresu prawa pracy
pracodawca uiszczać powinien opłatę stosunkową" oraz błędną wykładnię art. 14
ust. 4 w związku z art. 14 ust. 1 tej ustawy przez ,,przyjęcie, że w sytuacji kiedy prze-
pis zobowiązuje do uiszczenia opłaty podstawowej należy uiścić opłatę stosunkową".
Skarżący domaga się uchylenia zaskarżonego postanowienia w przedmiocie odrzu-
cenia zażalenia i poprzedzającego je postanowienia w przedmiocie odrzucenia ape-
lacji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu oraz
uchylenia zaskarżonego postanowienia w przedmiocie odrzucenia apelacji i rozpo-
znania sprawy. W uzasadnieniu skarżący podnosi w szczególności, że wykładnia
przepisów ustawy o kosztach sądowych prowadzi do wniosku, iż w sprawach z za-
kresu prawa pracy pracodawca (podobnie, jak pracownik), uiszcza od apelacji i zaża-
lenia opłatę podstawową a nie opłatę stosunkową.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Na wstępie należy zauważyć, że Sąd Okręgowy zasadnie przekazał zażalenie
do rozpoznania Sądowi Najwyższego, zamiast Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu,
jak wnosiła pozwana. Postanowienie z 18 sierpnia 2006 r. zostało bowiem wydane
przez Sąd Okręgowy jako Sąd drugiej instancji i dlatego podstawą wniesienia zażale-
nia mógł być jedynie art. 3941 § 2 k.p.c., a nie art. 394 § 1 k.p.c. Zażalenie jest do-
puszczalne, gdyż postanowienie Sądu drugiej instancji z dnia 18 sierpnia 2006 r. koń-
czy postępowanie w sprawie, zamyka bowiem drogę do rozpoznania apelacji, a z
uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie przysługuje stronom skarga
kasacyjna.
Zażalenie jest zasadne. Zgodnie z art. 11 ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych, istnieją trzy rodzaje opłat sądowych: opłata stała, stosunkowa
albo podstawowa, przy czym zasadą jest, że w sprawach o prawa majątkowe (a taką
bez wątpienia jest sprawa będąca przedmiotem niniejszego postępowania) pobiera
się opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej
niż 30 złotych i nie więcej niż 100.000 zł (art. 13 tej ustawy). Według art. 19 ust. 3 pkt
2 ustawy, zażalenie wnoszone w sprawie o prawa majątkowe podlega opłacie w wy-
sokości 1/5 opłaty stosunkowej. Jednakże, rozpoznawana sprawa jest sprawą z za-
kresu prawa pracy w rozumieniu art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c. Przepis art. 35 ust. 1 zdanie
pierwsze ustawy o kosztach sądowych stanowi, że w sprawach z zakresu prawa
pracy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażale-
nia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia. Dotyczy on tylko spraw, w których wartość przedmiotu sporu jest niższa
od kwoty 50.000 zł (art. 35 ust. 1 zdanie drugie tej ustawy a contrario). Przepis ten
nie definiuje na użytek ustawy o kosztach sądowych pojęcia sprawy z zakresu prawa
pracy, wobec czego należy rozumieć je zgodnie z art. 476 § 1 k.p.c. Przepis art. 35
ust. 1 ustawy o kosztach sądowych nie różnicuje rodzaju i wysokości opłaty od tego,
która strona (powód, pozwany) wnosi wskazane w nim środki zaskarżenia oraz czy
jest to pracownik, czy pracodawca. Nie wynika z niego zwłaszcza, że obowiązek
uiszczenia opłaty podstawowej dotyczy jedynie pracownika. Potwierdza to regulacja
zawarta w art. 35 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych, zgodnie z którym pracownik i
pracodawca uiszczają opłatę podstawową od pism podlegających opłacie wymienio-
nych w ust. 1, także w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy wytoczonej z
powództwa inspektora pracy. Przepis ten wyraźnie wymienia pracownika i praco-
dawcę oraz odwołuje się do pism wymienionych w art. 35 ust. 1, posługując się zwro-
tem, że podmioty te ,,także" uiszczają opłatę podstawową. Wynika z tego wprost, że
art. 35 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy dotyczy ,,także" pracodawcy. Argumentacja,
użyta w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że art. 35 ust. 1 zdanie pierwsze
ustawy o kosztach sądowych ma zastosowanie tylko do pracowników wnoszących
powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy zwolnionych od obowiązku uiszcza-
nia kosztów sądowych na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy, nie może być uznana
za trafną. Zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy, pracownik wnoszący powództwo nie
ma obowiązku uiszczać kosztów sądowych, ale ,,z zastrzeżeniem art. 35". Oznacza
to, że pracownik wnoszący powództwo jest z mocy ustawy zwolniony od kosztów
sądowych, ale nie dotyczy to czterech środków zaskarżenia wymienionych w art. 35
ust. 1, od których ma obowiązek uiścić opłatę zgodnie z tym przepisem. W tym zna-
czeniu art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych jest przepisem szczególnym, wyłą-
czającym w stosunku do pracownika wytaczającego powództwo ustawowe zwolnie-
nie od kosztów wynikające z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy. Przepis art. 35 ust. 1 zdanie
pierwsze ustawy o kosztach sądowych w odniesieniu do pracodawcy jest natomiast
przepisem szczególnym (jako dotyczący tylko spraw z zakresu prawa pracy), w za-
kresie w nim uregulowanym (co do czterech wskazanych pism procesowych) wzglę-
dem przepisów ogólnych dotyczących uiszczania opłat sądowych (w tym przypadku
art. 19 ust. 3 pkt 2 w związku z art. 13 tej ustawy). Wynika z tego, że w sprawach z
zakresu prawa pracy od zażalenia pobiera się zawsze opłatę podstawową, niezależ-
nie od tego kto je wnosi (pracownik, czy pracodawca; powód, czy pozwany). Pogląd
taki został już wyrażony w niepublikowanej dotychczas uchwale Sądu Najwyższego z
dnia 9 stycznia 2007 r., II PZP 5/06, według której, w sprawie z zakresu prawa pracy,
w której wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50.000 zł, od apelacji pozwanego
pracodawcy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł.
Kontroli Sądu Najwyższego zostało poddane jedynie postanowienie Sądu
Okręgowego z dnia 18 sierpnia 2006 r. o odrzuceniu zażalenia. Dlatego też Sąd Naj-
wyższy nie może rozpoznać zażalenia pozwanej Spółki na postanowienie Sądu
Okręgowego z dnia 25 lipca 2006 r. o odrzuceniu apelacji i uchylić tego postanowie-
nia (Sąd Okręgowy może rozważyć zastosowanie art. 395 § 2 k.p.c.), a tym bardziej
uwzględnić oczywiście bezzasadnego wniosku o rozpoznanie apelacji.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie powołanych przepi-
sów oraz art. 39816 w związku z art. 3941 § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================