Postanowienie z dnia 24 maja 2007 r.
II BU 4/07

Niedopuszczalna jest skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem pra-
womocnego orzeczenia sądu pierwszej instancji dotycząca jego części, która
została poddana merytorycznej kontroli sądu drugiej instancji (art. 4241 § 2
k.p.c.).

Sędziowie SN: Romualda Spyt.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 maja
2007 r. sprawy z powództwa Przemysława W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziałowi w L. o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy
pracy, na skutek skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyro-
ku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 24
listopada 2004 r. [...]

o d r z u c i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w L. wniósł skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 24 listopada
2004 r. [...] - działającego jako sąd pierwszej instancji - w części dotyczącej rozstrzy-
gnięcia o kosztach procesu, opierając skargę na naruszeniu prawa materialnego i
błędnej wykładni § 2 ust. 1 i 2 oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwo-
ści z dnia 28 września 2002 r. w sprawie wysokości opłat za czynności radców praw-
nych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej przez radę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1349 ze
zm.), wskazując równocześnie, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z tymi przepi-
sami i wywodząc, że w związku z tym orzeczeniem pozwany poniósł szkodę w wyso-
kości kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 900 zł. Skarżący stwierdził także,
że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było
i nie jest możliwe, bowiem z uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia niższą niż
10.000 zł w sprawie nie przysługuje skarga kasacyjna, jak też nie zachodzą prze-
słanki do wznowienia postępowania. Twierdzenie to uzasadnione zostało także tym,
iż orzeczenie o kosztach procesu, zawarte w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24
listopada 2004 r., zaskarżone zostało w apelacji wniesionej przez pozwanego co do
istoty sprawy, która została oddalona w całości przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem wskazanego w niej wyroku
podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna z mocy prawa. Zgodnie z art. 4241 § 1
k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego postę-
powanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a
zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków
prawnych nie było i nie jest możliwe. Wyjątkiem od tej zasady jest przepis § 2 tego
artykułu, w myśl którego w wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wy-
nika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych
wolności albo praw człowieka i obywatela, skarga przysługuje także od prawomoc-
nego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie wydanego przez sąd pierw-
szej lub drugiej instancji, jeżeli strony nie skorzystały z przysługujących im środków
prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych
przysługujących stronie środków prawnych. Warunkiem dopuszczalności skargi od
prawomocnego orzeczenia sądu pierwszej instancji jest to, aby strona nie zrealizo-
wała swojego uprawnienia procesowego w postaci wniesienia apelacji lub zażalenia
do sądu drugiej instancji - a w przypadku sądu drugiej instancji - aby nie wniosła
skargi kasacyjnej bądź zażalenia do Sądu Najwyższego. W przedmiotowej sprawie
pozwany z takiego uprawnienia skorzystał, wywiódł bowiem apelację co do istoty
sprawy od wyroku Sądu pierwszej instancji, zaskarżając jednocześnie rozstrzygnię-
cie o zwrocie kosztów procesu. Z uwagi na fakt, że apelacja ta została oddalona w
całości wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 kwietnia 2006 r., uznać
należy, że orzeczenie to dotyczy również rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Tym-
czasem przepis art. 4241 § 2 k.p.c. - w odniesieniu do sądu pierwszej instancji - doty-
czy sytuacji, w której rozstrzyganie kwestii objętej skargą zakończyło się przed tym
sądem, jeśli natomiast kwestia ta została poddana merytorycznej kontroli sądu dru-
giej instancji, to skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem przysługuje - ale od
orzeczenia sądu drugiej instancji, zgodnie z art. 4241 § 1 k.p.c. Tym samym przed-
miotowa skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku sądu pierwszej in-
stancji jest niedopuszczalna z mocy prawa i podlega odrzuceniu na podstawie art.
4248 § 1 k.p.c. in fine.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że innym warunkiem dopusz-
czalności skargi wskazanej w art. 4241 § 2 k.p.c. jest to, aby niezgodność z prawem
wynikała z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych
wolności albo praw człowieka i obywatela. W związku z tym warunkiem skarga taka
winna zawierać dodatkowy element konstrukcyjny, polegający na wykazaniu, że wy-
stępuje właśnie ten wyjątkowy wypadek objęty dyspozycją powyższego przepisu,
uzasadniający wniesienie skargi (art. 4255 §1 pkt 5 k.p.c in fine). Brak tego elementu,
co ma miejsce w niniejszej sprawie, powoduje również odrzucenie skargi na podsta-
wie art. 4248 § 1 k.p.c. z uwagi na niespełnienie wymagań określonych w art. 4245 §
1 k.p.c.
========================================