Postanowienie z dnia 20 czerwca 2006 r.
II BPZ 1/06

Sąd, do którego została wniesiona skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia, może ją odrzucić na podstawie art. 4246 §
3 k.p.c. tylko wówczas, gdy nie została opłacona lub w zakreślonym terminie
nie uzupełniono jej braków formalnych, o których mowa w art. 4245 § 2 k.p.c.
Odrzucenie tej skargi z innych przyczyn jest zastrzeżone do wyłącznej kompe-
tencji Sądu Najwyższego (art. 4248 k.p.c.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie: SN Katarzyna Gonera, SA
Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 czerwca
2006 r. sprawy z powództwa Mariana H. przeciwko Przedsiębiorstwu Budowy Kopalń
,,M." SA w P. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku, na
skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 13 września 2005 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy postanowie-
niem z dnia 13 września 2005 r. odrzucił skargę powoda Mariana H. o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku tego Sądu z dnia 2 października
2003 r. Sąd ten wskazał, że zgodnie z art. 871 § 1 k.p.c., możliwość dokonania czyn-
ności procesowej związanej z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, a podej-
mowanej przed sądem niższej instancji, wymaga zadośćuczynienia tzw. przymusowi
adwokackiemu polegającemu na obowiązkowym zastępstwie strony przez adwokata
lub radcę prawnego już podczas postępowania przed tym sądem. Skarga o stwier-
dzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku została zaś wniesiona osobi-
ście przez powoda, w związku z czym należy ją uznać za niedopuszczalną, co z
mocy art. 42412 k.p.c. w związku z art. 3986 § 2 k.p.c. powoduje konieczność jej od-
rzucenia.
Niezależnie od tego, Sąd Okręgowy podniósł, że szczególny charakter skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku wymaga jednoznacz-
nego spełnienia swoistych wymogów formalnych określonych w art. 4245 § 1 k.p.c., w
ramach których podmiot wnoszący skargę zobowiązany jest - między innymi - do
sprecyzowania podstaw skargi wraz z ich uzasadnieniem oraz do przytoczenia prze-
pisów prawa, z którymi zaskarżone orzeczenie jest niezgodne. Według Sądu, skarga
powoda nie spełnia tych wymagań, albowiem nie zawiera skonkretyzowanej i popar-
tej uzasadnieniem podstawy skargi w odniesieniu do przepisu art. 5 k.c., którego na-
ruszenia sąd miałby się dopuścić.
Sąd Okręgowy zauważył również, że w myśl art. 4244 k.p.c. podstawą skargi
nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów, zaś powód
oparł swoją skargę również na takiej podstawie.
W konsekwencji Sąd ten stwierdził, że skarga powoda, nawet jeśli byłaby spo-
rządzona przez adwokata lub radcę prawnego, podlegałaby odrzuceniu ze względów
formalnych na podstawie art. 3986 § 2 k.p.c. w związku z art. 42412 k.p.c. oraz art.
4244 k.p.c. w związku z art. 3986 § 2 k.p.c. w związku z art. 42412 k.p.c.
Powód zaskarżył zażaleniem to postanowienie w całości i zarzucając mu na-
ruszenie przepisów postępowania, w szczególności art. 4246 § 2 i 3 k.p.c. i art. 4245
§ 1 k.p.c. w związku z art. 4248 § 1 k.p.c., wniósł o jego uchylenie. W uzasadnieniu
zażalenia skarżący podniósł, że odrzucenie skargi o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego wyroku przez Sąd pierwszej lub drugiej instancji może na-
stąpić jedynie w sytuacjach przewidzianych w art. 4246 k.p.c. W niniejszej sprawie
przyczyną odrzucenia skargi nie były zaś uchybienia, o których mowa w tym przepi-
sie. Odrzucenie skargi z każdej innej przyczyny należy zaś do wyłącznej kompetencji
Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Do rozpoznania skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia wyłącznie właściwy jest Sąd Najwyższy, a wnosi się ją do sądu, który wy-
dał zaskarżone orzeczenie (art. 4246 § 1 k.p.c.). W sądzie, do którego skarga została
wniesiona, przewodniczący bada ją jedynie pod kątem zachowania warunków for-
malnych określonych w art. 4245 § 2 k.p.c., a więc, czy czyni ona zadość wymaga-
niom przewidzianym dla pisma procesowego oraz czy dołączono do niej odpowied-
nią ilość odpisów, a w razie stwierdzenia niezachowania tych warunków, wzywa o
poprawienie lub uzupełnienie skargi (art. 4246 § 2 k.p.c.). Nieuzupełnienie tego ro-
dzaju braków w terminie wyznaczonym przez przewodniczącego wywołuje skutek w
postaci odrzucenia skargi przez sąd, do którego została wniesiona (art. 4246 § 3
k.p.c.).
Kodeks postępowania cywilnego, w brzmieniu obowiązującym do dnia 1
marca 2006 r., nie przewidywał możliwości odrzucenia skargi przez sąd, do którego
wpłynęła, z żadnych innych przyczyn (aktualnie zgodnie z treścią art. 4246 § 3 k.p.c.
w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w spra-
wach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398, odrzucona przez ten sąd może być rów-
nież skarga nieopłacona), w szczególności z powodu niezachowania przy jej sporzą-
dzeniu przymusu adwokacko - radcowskiego oraz braków w zakresie warunków na-
leżących do istoty skargi, wskazanych w art. 4245 § 1 k.p.c.
Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia także uregulowanie zawarte w
art. 4248 § 1 i 2 k.p.c. wskazujące przyczyny odrzucenia skargi o stwierdzenie nie-
zgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przez Sąd Najwyższy. Zgodnie z
art. 4248 § 1 k.p.c., Sąd Najwyższy odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli
ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej instancji, a także skargę wniesioną po
upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 4245 § 1 k.p.c.,
jak również skargę z innych przyczyn niedopuszczalną. Skarga podlega odrzuceniu
także wówczas, gdy zmiana zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych była lub jest możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek, o którym mowa w
art. 4241 § 2 k.p.c. (art. 4248 § 2 k.p.c.). Można zatem stwierdzić, że poza przypad-
kiem braku uzupełnienia warunków formalnych skargi określonych w art. 4245 § 2
k.p.c., a aktualnie także nieopłacenia skargi, odrzucenie skargi z każdej innej przy-
czyny zostało zastrzeżone do wyłącznej kompetencji Sądu Najwyższego.
Przepis art. 42412 k.p.c. stanowi o odpowiednim stosowaniu do postępowania
wywołanego wniesieniem skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomoc-
nego orzeczenia przepisów o skardze kasacyjnej, ale tylko w wypadkach, które nie
zostały uregulowane odrębnie w przepisach dotyczących tej skargi. Skoro zatem
kwestia odrzucenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia przez sąd pierwszej lub drugiej instancji została uregulowana odrębnie w
przepisach poświeconych tej skardze, to odpowiednie stosowanie przepisu art. 3986
§ 2 k.p.c., dotyczącego odrzucenia skargi kasacyjnej przez sąd drugiej instancji, nie
znajduje uzasadnienia.
W świetle powyższego Sąd Okręgowy nie był kompetentny do odrzucenia
skargi z powodu niezachowania przy jej sporządzeniu przymusu adwokacko-radcow-
skiego, jak również z tej przyczyny, że nie spełniała wymagań określonych w art.
4245 § 1 k.p.c. Odrzucenie skargi z tych powodów mogło bowiem nastąpić - jak wy-
kazano - wyłącznie przez Sąd Najwyższy (art. 4248 § 1 in fine k.p.c.).
Z przytoczonych względów zażalenie powoda zasługiwało na uwzględnienie,
wobec czego Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941 § 3 w związku z art. 39815 § 1
zdanie pierwsze k.p.c. postanowił jak w sentencji.
========================================