Postanowienie z dnia 27 lipca 2006 r.
II BP 11/06

Uprawdopodobnienie szkody polegającej na zapłacie kosztów sądowych
zasądzonych prawomocnym orzeczeniem nie stanowi spełnienia wymagania
określonego w art. 4245 § 1 pkt 4 k.p.c.

Sędzia SN Józef Iwulski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 lipca
2006 r. sprawy z powództwa Usług Transportowych T.J. N. Spółki z o.o. w S. prze-
ciwko Zbigniewowi S. o zapłatę kwoty 4.003,00 zł, na skutek skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku z dnia 24 sierpnia 2005 r. [...]

o d r z u c i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2005 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Słupsku zasądził od pozwanego Zbigniewa S. na rzecz powodo-
wej spółki z o.o. ,,Usługi Transportowe T.J. N." w S. kwotę 4.003,00 zł z ustawowymi
odsetkami od 28 stycznia 2004 r. jako odszkodowanie z tytułu pracowniczej odpowie-
dzialności materialnej oraz kwotę 350,24 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a także
nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w
Słupsku kwotę 108,00 zł tytułem ,,zwrotu kosztów procesu, wydatków w sprawie".
Wyrok ten uprawomocnił się, gdyż żadna ze stron nie wniosła od niego apelacji.
W dniu 12 października 2005 r. (data wpływu do Sądu pierwszej instancji) po-
zwany wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem tego wyroku, w której
zarzucił naruszenie art. 117 k.p. w związku z art. 114 k.p., art. 115 k.p. oraz art. 116
k.p. ,,poprzez przyjęcie, że pozwany zobowiązany jest do naprawienia szkody powo-
dowi, spowodowanej przez osoby trzecie oraz z tytułu ryzyka związanego z działal-
nością pracodawcy". W ocenie skarżącego, wyrok Sądu Rejonowego spowodował
wyrządzenie po jego stronie szkody w postaci rozwiązania z nim umowy o pracę w
trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. oraz niewypłacenia wynagrodzenia za wrzesień 2003 r. i
ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, a nadto istnieje ryzyko ponie-
sienia przez niego dalszej szkody w kwocie 105.000,00 zł, z żądania której strona
powodowa zrezygnowała w toku dotychczasowego postępowania. Pozwany podniósł
również, że został przez Sąd wezwany do zapłaty kosztów procesu. W piśmie uzu-
pełniającym skargę pozwany wywiódł, że w sprawie występuje wyjątkowy przypadek
uzasadniający jej wniesienie, skoro poniósł szkodę w postaci opisanej szczegółowo
w treści skargi.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stosownie do art. 4241 § 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z pra-
wem prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu
drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stro-
nie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze
przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Zgodnie zaś z
art. 4241 § 2 k.p.c., jedynie w wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem
wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych
wolności albo praw człowieka i obywatela, skarga przysługuje także od prawomoc-
nego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie wydanego przez sąd pierw-
szej instancji, jeżeli strony nie skorzystały z przysługujących im środków prawnych,
chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługują-
cych stronie środków prawnych. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem pra-
womocnego orzeczenia, oprócz wymagań, przewidzianych dla każdego pisma proce-
sowego, powinna zawierać: 1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze
wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości lub w części; 2) przytoczenie jej pod-
staw oraz ich uzasadnienie; 3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orze-
czenie jest niezgodne; 4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej
przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy; 5) wykazanie, że wzruszenie za-
skarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest moż-
liwe i że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi; 6) wniosek
o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem (art. 4245 § 1 k.p.c.). Wszystkie
wymienione w tym przepisie warunki muszą być spełnione łącznie, a brak któregokol-
wiek z nich oznacza niedopuszczalność skargi i prowadzi do jej odrzucenia na pod-
stawie art. 4248 k.p.c.
Zaskarżony został prawomocny wyrok Sądu pierwszej instancji, a więc zgod-
nie z art. 4241 § 2 k.p.c., przesłanką przysługiwania skargi jest zaistnienie wyjątko-
wego wypadku, gdy niezgodność orzeczenia z prawem wynika z naruszenia podsta-
wowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw czło-
wieka i obywatela. Skarga powinna zawierać wykazanie tych okoliczności (art. 4245 §
1 pkt 5 k.p.c.), a brak w tym zakresie powoduje jej odrzucenie (art. 4248 § 2 k.p.c.).
Skarżący, w skardze oraz w piśmie uzupełniającym, nie powołał się na żadne zasady
porządku prawnego ani na jakiekolwiek chronione konstytucyjnie wolności lub prawa,
które miałby naruszać zaskarżony wyrok. Spełnienie tego wymagania polega na za-
warciu w skardze wyodrębnionej, jurydycznej argumentacji, przedstawiającej, jakie
podstawowe zasady porządku prawnego lub konstytucyjne wolności albo prawa czło-
wieka narusza zaskarżone orzeczenie i wskazaniu, na czym polegała obraza przepi-
sów mających znaczenie dla ich ochrony (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
19 stycznia 2006 r., II CNP 2/06, OSNC 2006 nr 6, poz. 112). Skarżący w żaden spo-
sób nie uzasadnił także, dlaczego w jego ocenie występuje wyjątkowy wypadek, uza-
sadniający dopuszczalność skargi od wyroku sądu pierwszej instancji. Za taki wyjąt-
kowy wypadek można bowiem uznać wystąpienie szczególnych okoliczności uspra-
wiedliwiających niewniesienie zwykłego środka odwoławczego (apelacji), jak przykła-
dowo nieskorzystanie przez stronę z przysługującego jej środka zaskarżenia z po-
wodu ciężkiej choroby, katastrofy, klęski żywiołowej lub błędnej informacji udzielonej
przez pracownika sądu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I
CNP 4/06, OSNC 2006 nr 6, poz. 113). Już z tych względów skarga podlegała odrzu-
ceniu.
Sąd Najwyższy zważył nadto, że skarga nie spełnia wymagania określonego w
art. 4245 § 1 pkt 4 k.p.c., gdyż nie zawiera uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody,
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego dotyczy. Sformułowanie użyte w
tym przepisie nakłada na skarżącego obowiązek uprawdopodobnienia szkody (jej
zaistnienia oraz wysokości) i wystąpienia adekwatnego związku przyczynowego po-
między nią a zaskarżonym orzeczeniem (por. art. 361 § 1 k.c.). W niniejszej sprawie
nie można doszukać się takiego związku przyczynowego pomiędzy wydaniem przez
Sąd Rejonowy wyroku w sprawie z powództwa pracodawcy przeciwko pracownikowi
o odszkodowanie z tytułu pracowniczej odpowiedzialności materialnej, a ,,zwolnie-
niem pracownika przez powoda z pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p." oraz ,,niezapła-
ceniem pozwanemu wynagrodzenia za wrzesień 2003 r. oraz ekwiwalentu za niewy-
korzystany urlop". Straty (utracone korzyści) wynikające ze wskazanych zdarzeń nie
pozostają w jakimkolwiek związku przyczynowym z przedmiotem rozstrzygnięcia
Sądu pierwszej instancji. Przedmiotem tym było bowiem orzeczenie o materialnej
odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Zaskarżony wy-
rok nie został wydany w sprawie z powództwa pracownika przeciwko pracodawcy o
zapłatę zaległego wynagrodzenia za pracę i ekwiwalentu za urlop ani też o przywró-
cenie pracownika do pracy na poprzednich warunkach (ewentualnie o odszkodowa-
nie) na skutek wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, a tylko w
tych przypadkach wskazane przez pozwanego okoliczności można by uznać za
uprawdopodobnienie wystąpienia szkody w postaci twierdzonej przez skarżącego.
Wymagania uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody przez wydanie zaskar-
żonego orzeczenia nie spełnia też powołanie się przez skarżącego na ,,obawę o wy-
stąpienie powoda przeciwko pozwanemu o zapłatę dalszej kwoty 105.000,00 zł".
Uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody w rozumieniu art. 4241 § 1 i art. 4245 § 1
pkt 4 k.p.c. dotyczy tylko szkody już powstałej, a nie możliwości jej wystąpienia w
przyszłości. To samo odnosi się do szkody polegającej na zapłacie kosztów sądo-
wych. Pozwany w chwili obecnej takiej szkody nie poniósł, gdyż kosztów nie zapłacił,
a dopiero został wezwany do tego. Nadto, szkoda polegająca na zapłacie kosztów
sądowych, w rozumieniu art. 4241 § 1 k.p.c. w ogóle nie jest szkodą wyrządzoną
przez wydanie orzeczenia. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu (w tym o kosztach
sądowych podlegających ściągnięciu na rzecz Skarbu Państwa), chociaż zamiesz-
czone w wyroku, jest postanowieniem i podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia,
chyba że strona składa środek zaskarżenia co do istoty sprawy (art. 108 i art. 394 § 1
pkt 9 k.p.c.; por. postanowienie Sąd Najwyższego z dnia 14 września 1962 r., II CZ
86/62, OSNCP 1963 nr 12, poz. 267; PiP 1963 nr 4, s. 470 z glosą S. Włodyki). Nie
jest to też orzeczenie kończące postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 4241 § 1
k.p.c. i dlatego nie podlega zaskarżeniu skargą o stwierdzenie niezgodności z pra-
wem (postanowienie Sąd Najwyższego z dnia 17 listopada 2005 r., II CNP 15/05,
OSNC 2006 nr 9, poz. 153). Uprawdopodobnienie szkody polegającej na zapłacie
kosztów sądowych nie może więc stanowić spełnienia wymagania określonego w art.
4245 § 1 pkt 4 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 4248 § 1 i 2 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.
========================================