Postanowienie z dnia 26 marca 2007 r.
I UZ 51/06

W otwartym terminie strona może wnieść skargę kasacyjną, choćby jej
skarga wniesiona uprzednio została odrzucona na podstawie art. 1302 § 3 k.p.c.

Przewodniczący SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec, Sędziowie SN:
Józef Iwulski (sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 marca
2007 r. sprawy z odwołania Dariusza M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w S. o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem
przy pracy, na skutek zażalenia ubezpieczonego na postanowienie Sądu Apelacyj-
nego w Katowicach z dnia 4 października 2006 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem z dnia 4 października 2006 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach w sprawie Dariusza M. przeciwko Zakła-
dowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o rentę z tytułu niezdolności do
pracy w związku z wypadkiem przy pracy odrzucił skargę kasacyjną ubezpieczonego
od wyroku tego Sądu z dnia 9 marca 2006 r. [...]. Ubezpieczony w dniu 6 lipca 2006 r.
wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego, jednakże nie uiścił od niej
należnej opłaty sądowej. W związku z tym Sąd drugiej instancji postanowieniem z
dnia 18 lipca 2006 r. odrzucił skargę na podstawie art. 1302 § 3 k.p.c., bez wzywania
skarżącego do usunięcia tego braku. W dniu 27 lipca 2006 r. ubezpieczony ponownie
wniósł skargę kasacyjną, tym razem uiszczając od niej należną opłatę sądową, a w
uzasadnieniu zaznaczył, że nadal pozostaje dla niego otwarty termin do zaskarżenia
wyroku Sądu drugiej instancji wydanego w dniu 9 marca 2006 r.
W uzasadnieniu postanowienia z dnia 4 października 2006 r. Sąd Apelacyjny,
powołując się na pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z 14 grudnia
1999 r., II CZ 139/99 (OSP 2001 nr 2, poz. 25 z glosą W. Broniewicza; Monitor Praw-
niczy 2001 nr 18, s. 939 z glosą A. Zielińskiego), stwierdził, że w postępowaniu kasa-
cyjnym ocenie co do dopuszczalności może podlegać jedynie pierwsza skarga kasa-
cyjna wniesiona w danej sprawie. Zdaniem Sądu drugiej instancji, nie jest więc do-
puszczalne i skuteczne wniesienie kolejnych skarg kasacyjnych dotyczących tego
samego orzeczenia. Nie ma bowiem podstaw prawnych do tego, by skarga kasa-
cyjna została odrzucona, a następnie mogła być przedstawiona ponownie do rozpo-
znania, czego nie zmienia złożenie jej w otwartym terminie.
Postanowienie to ubezpieczony zaskarżył zażaleniem, w którym zarzucił
błędną wykładnię art. 1302 § 3 w związku z art. 3984 oraz art. 3985 § 1 i art. 3986 § 2
k.p.c., przez przyjęcie, że uzupełnienie opłaty w otwartym terminie do wniesienia
skargi kasacyjnej, po uprzednim jej odrzuceniu, stanowi wniesienie nowej, niedo-
puszczalnej skargi kasacyjnej. W ocenie skarżącego, odrzucenie skargi kasacyjnej z
powodu braku uiszczenia należnej opłaty sądowej nie może zostać potraktowane na
równi z istotnymi brakami formalnymi skargi, stanowiącymi jej wady konstrukcyjne. W
opinii skarżącego, ,,powtórnie" wniesiona skarga to ta sama skarga, którą złożono
uprzednio, a tylko uzupełniona o brakującą opłatę. Odrzucenie nieopłaconej skargi
na podstawie art. 1302 § 3 k.p.c. nie wywołuje takich samych skutków, jak odrzucenie
skargi wskutek stwierdzenia jej istotnych braków przewidzianych w art. 3984 § 1
k.p.c. Zdaniem skarżącego, interpretacja postanowienia Sądu Najwyższego z 14
grudnia 1999 r., II CZ 139/99, prowadzi do innych wniosków niż wysunięte przez Sąd
drugiej instancji, skoro Sąd Najwyższy dopuścił możliwość wniesienia nawet zupełnie
innej, ,,rzeczywiście" nowej skargi kasacyjnej w otwartym terminie ustawowym. Ozna-
cza to, że tym bardziej nie może budzić wątpliwości dopuszczalność uzupełnienia
skargi o brakującą opłatę, względnie ponowne wniesienie tej samej skargi,
uzupełnionej opłatą. Ponadto, odrzucenie skargi kasacyjnej z powodu jej nieopłace-
nia należy traktować z punktu widzenia skutków procesowych analogicznie, jak zwrot
pisma procesowego, którego ponowne wniesienie w terminie po uzupełnieniu braków
formalnych, stosownie do art. 130 § 3 k.p.c., wywołuje skutki od chwili wniesienia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W postanowieniu z 14 grudnia 1999 r., II CZ 139/99, Sąd Najwyższy rzeczywi-
ście stwierdził, że nie jest dopuszczalne wniesienie w imieniu strony drugiej kasacji,
jeżeli została już wniesiona kasacja przez samą stronę. Jednakże postanowienie to
zapadło w innym stanie niż w rozpoznawanej sprawie, gdyż ,,druga" kasacja została
złożona po upływie obowiązującego ówcześnie jednomiesięcznego terminu. ,,Pierw-
sza" kasacja została natomiast wniesiona w terminie, ale bez zachowania przymusu
adwokacko-radcowskiego. Zatem, uznanie za słuszne stanowiska, że złożenie po-
wtórnego środka zaskarżenia do Sądu Najwyższego jest dopuszczalne, nie miałoby
wpływu na rozstrzygnięcie.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego konsekwentnie jest prezentowane stano-
wisko, że przed upływem terminu do złożenia kasacji (skargi kasacyjnej) dopuszczal-
ne jest rozszerzenie jej podstaw (wyrok z 13 stycznia 1998 r., II CKN 517/97, OSNC
1998 nr 7-8, poz. 127, OSP 1999 nr 1 poz. 3 z glosą M. Kępińskiego), przedstawienie
okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie (postanowienie z 29 sierpnia 2001 r.,
IV CZ 118/01, OSNC 2002 nr 2, poz. 29), uzupełnienie przez podpisanie (postano-
wienie z 8 października 1997 r., III CKN 193/97, niepublikowane). Jednocześnie Sąd
Najwyższy wyraźnie akcentuje, że uzupełnienie istotnych wymagań kasacji (skargi
kasacyjnej) jest niedopuszczalne i nieskuteczne, jeśli następuje po upływie terminu
do jej złożenia (postanowienie z 5 lutego 1998 r., I PZ 74/97, OSNAPiUS 1999 nr 4,
poz. 134; wyrok z 2 czerwca 1998 r., II UKN 94/98, OSNAPiUS 1999 nr 11, poz. 375;
wyrok z 4 kwietnia 2000 r., V CKN 4/00, niepublikowany). Wynika to z uznania, że
skarga kasacyjna rozumiana jako czynność procesowa polegająca na zaskarżeniu
do Sądu Najwyższego orzeczenia sądu drugiej instancji, może być dokonana (z tech-
nicznego punktu widzenia) przez wniesienie kilku pism procesowych (por. uzasadnie-
nie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2001 r., I PKN 283/00, OSNAPiUS
2002 nr 23, poz. 567 i wskazane tam orzeczenia). Jeżeli pisma te zostały wniesione
w otwartym terminie, to dopiero ich łączna analiza pozwala na ocenę, czy zostały
spełnione wymagania stawiane skardze kasacyjnej jako czynności procesowej.
Skoro strona jest uprawniona do wniesienia skargi kasacyjnej nawet w ostatnim dniu
ustawowego terminu, to nie ma przeszkód, aby w tym samym czasie (z własnej ini-
cjatywy) uzupełniła braki skargi wniesionej wcześniej (postanowienie Sądu Najwyż-
szego z 29 sierpnia 2001 r., IV CZ 118/01, OSNC 2002 nr 2, poz. 29). Wykładni tej
nie zmienia uwzględnienie, że (w otwartym terminie) doszło do odrzucenia ,,pierw-
szej" skargi kasacyjnej. W tym zakresie w orzecznictwie Sądu Najwyższego przed-
stawiany jest trafny pogląd, że odrzucenie skargi kasacyjnej, nie stoi na przeszkodzie
ponownemu jej wniesieniu, jeżeli został zachowany termin dokonania tej czynności
(postanowienia z 21 grudnia 2005 r., I UZ 35/05, OSNP 2006 nr 23-24, poz. 373 oraz
z 18 stycznia 2006 r., III CNP 22/06, OSNC 2006 nr 6, poz. 111). Możliwość wniesie-
nia przez stronę tylko jednej skargi kasacyjnej od tego samego orzeczenia dotyczy
tylko skargi wniesionej skutecznie, czyli dopuszczalnej. Jeśli więc skarga kasacyjna
nie została wniesiona skutecznie i ze względu na braki (w tym brak należnej opłaty)
została odrzucona, to nie ma przeszkód, aby w otwartym terminie strona wniosła ją
ponownie.
Odnosząc te rozważania do rozpatrywanego zażalenia, należy stwierdzić, że
ubezpieczony wniósł skargę kasacyjną w terminie dwumiesięcznym od dnia doręcze-
nia wyroku Sądu Apelacyjnego z uzasadnieniem i w tym też terminie uiścił należną
od niej opłatę podstawową. Z tych względów na podstawie art. 39816 w związku z art.
3941 § 3 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
========================================