Postanowienie z dnia 8 listopada 2006 r.
I UZ 32/06

W sprawie z zakresu prawa pracy, w której wartość przedmiotu sporu nie
przewyższa kwoty 50.000 złotych, od apelacji wniesionej przez pracodawcę,
pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł (art. 35 § 1 ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze
zm.).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 listopada
2006 r. sprawy z powództwa Mirosława B. przeciwko Przedsiębiorstwu Robót Górni-
czych SA w G. o podwyższenie renty wyrównawczej, na skutek zażalenia strony po-
zwanej na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Gliwicach z dnia 5 maja 2006 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie w części odrzucającej apelację pozwa-
nej (pkt 2).

U z a s a d n i e n i e


W sprawie z powództwa pracownika o podwyższenie renty wyrównawczej po-
stanowieniem z dnia 5 maja 2006 r., Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Gliwicach - na podstawie art. 1302 § 3 k.p.c. w związku z art. 373 k.p.c. -
odrzucił apelację strony pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń w Gliwicach, z powodu wniesienia tej apelacji przez pełnomocnika będącego
radcą prawnym, bez uiszczenia należnej opłaty stosunkowej. Według Sądu apelacja
pozwanego pracodawcy podlegała opłacie określonej w art. 13 ustawy z dnia 28
lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398
ze zm.), zgodnie z którym w sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę stosun-
kową wynoszącą 5% wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarże-
nia. Fakt uiszczenia przy wniesieniu apelacji opłaty podstawowej (30 zł), o której
mowa w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych, Sąd uznał
za pozbawiony znaczenia w świetle art. 1302 § 1 i § 3 k.p.c. Zdaniem Sądu Okręgo-
wego powołany art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych ma zastosowanie do pra-
cownika będącego stroną powodową co wynika z wykładni tego przepisu z uwzględ-
nieniem art. 96 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy, zgodnie z którym właśnie pracownik
wnoszący powództwo nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych z zastrzeże-
niem art. 35 ustawy.

W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwany pracodawca wniósł o uchy-
lenie zaskarżonego postanowienia oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony
pozwanej kosztów postępowania. Skarżący zarzucił błędną wykładnię art. 35 ust. 1
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, przez
bezpodstawne, sprzeczne z art. 476 k.p.c., zawężenie spraw ze stosunku pracy, w
których pobiera się opłatę podstawową, tylko do jednego podmiotu (pracownika bę-
dącego powodem) takich spraw.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Przepis art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398), którego wykładni dotyczy rozpatry-
wane zażalenie, stanowi w zdaniu pierwszym, że w sprawach z zakresu prawa pracy
pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 złotych wyłącznie od apelacji, zażalenia,
skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia. Wykładnia tego przepisu zawarta w zaskarżonym postanowieniu budzi
zastrzeżenia przede wszystkim dlatego, że wynika z założeń spoza treści tego prze-
pisu - bagatelizuje metodę tzw. wykładni gramatycznej czy literalnej na rzecz wy-
kładni systemowej. Tymczasem interpretowany tu przepis stanowi o tym jaką opłatę i
w jakiej wysokości należy uiścić w sprawach z zakresu prawa pracy i powinien swój
przedmiot wyrażać w sensie językowym w sposób precyzyjny i jednoznaczny.Nie
tylko nie należy bagatelizować interpretacji gramatycznej, ale przeciwnie musi ona,
dla tej kategorii przepisów, stanowić metodę absolutnie zasadniczą. Adresaci tego
przepisu, powinni wszak według jego brzmienia dowiadywać się o tym do czego są
zobowiązani, a przecież chodzi o rzecz zupełnie wymierną - o wysokość opłaty, o
pieniądze, ile trzeba zapłacić .
Jeżeli chodzi o kontekst systemowy interpretowanego przepisu określającego
opłatę od określonych pism w zakresie postępowania sądowego, to trzeba w pierw-
szym rzędzie mieć na uwadze przyjętą w ustawie zasadę samoobliczenia przedmio-
towych należności z tytułu opłaty z równoczesnym rygoryzmem konsekwencji ewen-
tualnego błędu co do uiszczenia opłat od pisma wniesionego przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego. Nienależnie opłacone pismo wniesione przez
profesjonalnych pełnomocników stron podlega zwrotowi bez wezwania o uiszczenie
opłaty (art. 1302 § 1 k.p.c.), a jeżeli chodzi o środki odwoławcze, np. o apelację - to
podlega odrzuceniu bez wezwania o uiszczenie opłaty (art. 1302 § 3 k.p.c.). Ustawo-
dawca, który zdecydował się na taki automatyzm sankcji za ,,nienależycie" opłacone
pismo, nie może ,,nienależycie", bo np. nieprecyzyjnie, czy niejednoznacznie pod
względem językowym, zredagować przepisu ustalającego opłatę. Zakładając zatem,
że art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnoprawnych jest na-
leżycie pod względem legislacyjnym zredagowany, należy - zgodnie z jego brzmie-
niem - przyjąć, że określona w nim opłata podstawowa obowiązuje ,,w sprawach z
zakresu prawa pracy".

Przepis art. 35 ustawy jest poświęcony sprawom z zakresu prawa pracy, ko-
lejny artykuł - 36 poświęcony jest sprawom z zakresu ubezpieczeń społecznych i ra-
zem tworzą całość rozdziału 3 ,,sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń spo-
łecznych", wchodzącego w skład działu 3 dotyczącego wysokości opłat w procesie.
Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - zgodnie z jej art. 1 - określa
zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach cywilnych (także ze stosun-
ków z zakresu prawa pracy - art. 1 k.p.c .), których postępowanie poddane jest Ko-
deksowi postępowania cywilnego. Nie może być zatem wątpliwości co do tego, że
jeżeli ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mówi o sprawach z za-
kresu prawa pracy, bez dodania jakichkolwiek ograniczników (zastrzeżeń) tego za-
kresu, to nie może tu chodzić o inne znaczenie niż to jakie przyjmuje Kodeks postę-
powania cywilnego. Dla rozważanego zagadnienia wystarczy wskazać art. 476 § 1
pkt 1 k.p.c., według którego przez sprawy z zakresu prawa pracy rozumie się sprawy
o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane. W tak rozumianym i użytym w
art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnym pojęciu spraw z
zakresu prawa pracy mieszczą się desygnaty o charakterze przedmiotowym, a w
każdym razie, nie ma w tym przepisie jakiegokolwiek zróżnicowania regulacji ze
względów podmiotowych. Nie da się zatem na gruncie tekstu art. 35 ust. 1 tej ustawy
wykazać, że uregulowana w nim opłata podstawowa od określonych pism w spra-
wach z zakresu prawa pracy dotyczy wyłącznie pracowników.

Jeżeli chodzi o argument zawarty w uzasadnieniu zaskarżonego postanowie-
nia, że art. 35 ustawy pozostaje w związku z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy, określającym
zwolnienie pracownika wnoszącego powództwo od kosztów sądowych z zastrzeże-
niem art. 35, to argument Sądu jest nieprzekonywający, gdyż znowu, wykracza poza
,,gramatyczny" sens art. 96. To właśnie dla zdefiniowania zakresu zwolnienia z obo-
wiązku uiszczenia kosztów sądowych niezbędne było w tym przepisie uczynienie
zastrzeżenia, bo okazuje się, że zwolnienie w całości od kosztów (por. art. 100 ust.
1) nie jest tak zupełnie całkowite, ma właśnie zastrzegany uszczerbek. Z takiego
sposobu regulacji zwolnienia z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych nie należy
wyprowadzać wniosków w odniesieniu do opłaty pobieranej ,,w sprawach z zakresu
prawa pracy", która - według art. 35 ust. 1 - nie ma jak to wyżej wyjaśniono, jakichkol-
wiek ograniczników, czy zastrzeżeń adresowanych do stron spraw z zakresu prawa
pracy.
Do tego co zastało wyżej rozważone w nawiązaniu do argumentów przedsta-
wionych w zaskarżonym postanowieniu oraz w zażaleniu strony pozwanej warto
jeszcze dodać jednoznaczne w sensie językowym zrównanie podmiotowej strony
regulacji tak wobec pracownika jak i wobec pracodawcy, wynikające z art. 35 ust. 2
ustawy.

Z powyższych przyczyn, uznając zasadność zażalenia Sąd Najwyższy orzekł
zgodnie z art. 3941 § 3 i art. 93824 k.p.c.
========================================