Postanowienie SN - I UZ 3/06
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I UZ 3/06
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2007/9-10/145
Data wydania:2006-04-19

Postanowienie z dnia 19 kwietnia 2006 r.
I UZ 3/06

Postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do złoże-
nia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji oraz o
doręczenie odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem nie jest postanowieniem
kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 3941 § 2 k.p.c. i nie pod-
lega zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego.

Sędzia SN Katarzyna Gonera.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 kwietnia
2006 r. sprawy z odwołania Wandy T. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w R. o rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek zażalenia
ubezpieczonej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 grudnia
2005 r. [...]

1. o d r z u c i ł zażalenie,
2. zasądził od Skarbu Państwa (kasa Sądu Apelacyjnego w Katowicach) na
rzecz adwokata Józefa P. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych podwyższoną o stawkę podatku od
towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od
towarów i usług.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyro-
kiem z 2 czerwca 2005 r. [...] oddalił apelację ubezpieczonej Wandy T. od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach - Ośrodka
Zamiejscowego w Rybniku z 16 grudnia 2003 r. [...].

Bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku ubezpieczona wniosła do Sądu Apelacyj-
nego pismo z 2 czerwca 2005 r. zawierające wniosek ,,o doręczenie odpisu wyroku" z
2 czerwca 2005 r. [...]. Wniosek został złożony na gotowym formularzu, dostępnym w
sądzie. W dniu 20 czerwca 2005 r. ubezpieczonej doręczono odpis sentencji wyroku
Sądu Apelacyjnego [...].
W piśmie z 21 lipca 2005 r. [...] ubezpieczona wniosła o przywrócenie terminu
do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem. W uzasadnieniu
wniosku podała, że bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku, jeszcze 2 czerwca 2005 r.,
wypełniła druk wniosku o doręczenie wyroku. ,,Panią przy okienku" spytała, czy do-
brze wszystko ,,wypisała", bo chciałaby się dalej odwoływać. Otrzymała informację,
że ,,co do dalszego odwołania dostanie wszystko do domu". Dlatego tak długo cze-
kała na uzasadnienie. Jednocześnie z wnioskiem o przywrócenie terminu ubezpie-
czona dokonała czynności procesowej, której wniosek dotyczył - wniosła o doręcze-
nie odpisu wyroku z 2 czerwca 2005 r. wraz z uzasadnieniem.
Podczas rozprawy wyznaczonej w celu rozpoznania wniosku o przywrócenie
terminu ubezpieczona - przesłuchiwana w charakterze strony - dodatkowo zeznała,
że z pouczenia po ogłoszeniu wyroku zrozumiała, iż może się w ciągu siedmiu dni od
niego odwołać. ,,Poszła do okienka", gdzie wypełniła druk wniosku i tam dowiedziała
się, że ,,dostanie wszystko do domu". Po pewnym czasie otrzymała wyrok bez uza-
sadnienia, ale nadal czekała na uzasadnienie. Dopiero w Oddziale ZUS w R. dowie-
działa się, że akta rentowe zostały już tam zwrócone przez sąd. W ZUS dowiedziała
się też, że może złożyć wniosek o przywrócenie terminu.
Postanowieniem z 22 września 2005 r. - wydanym na rozprawie - Sąd Apela-
cyjny w Katowicach oddalił wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o
uzasadnienie wyroku z 2 czerwca 2005 r. W uzasadnieniu tego postanowienia
stwierdzono, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ ubezpieczona
została prawidłowo pouczona o sposobie i terminie złożenia skargi kasacyjnej, w tym
o terminie złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu
Apelacyjnego. Tymczasem, w terminie złożyła jedynie wniosek o doręczenie odpisu
wyroku tego Sądu. Po otrzymaniu odpisu sentencji orzeczenia, co nastąpiło 20
czerwca 2005 r., aż do 22 lipca 2005 r. nie podjęła żadnych czynności. W ocenie
Sądu Apelacyjnego, ubezpieczona nie wykazała, aby niedotrzymanie terminu do zło-
żenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku nastąpiło bez jej winy, przeciw-
nie, faktycznie nie zachowała się zgodnie z uzyskanym po ogłoszeniu wyroku po-
uczeniem. Z braku przesłanek do przywrócenia terminu na podstawie art. 168 § 1
k.p.c. wniosek został oddalony.
Następnie, postanowieniem z 27 października 2005 r., wydanym na posiedze-
niu niejawnym, Sąd Apelacyjny w Katowicach odrzucił wniosek ubezpieczonej o do-
ręczenie uzasadnienia wyroku z 2 czerwca 2005 r. W uzasadnieniu tego ostatniego
postanowienia stwierdzono, że oddalenie wniosku o przywrócenie terminu do żąda-
nia doręczenia wyroku z uzasadnieniem nastąpiło ze względu na zawinione przekro-
czenie ustawowego terminu. Oddalenie wniosku o przywrócenie terminu przesądza
automatycznie o niedopuszczalności dokonanej równocześnie czynności proceso-
wej. Wniosek o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, wobec oddalenia wnio-
sku o przywrócenie terminu do jego złożenia, jest bowiem oczywiście spóźniony.
Przekroczenie ustawowego terminu musi skutkować odrzuceniem wniosku ubezpie-
czonej o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem na
podstawie art. 387 § 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
Odpisy postanowień z 22 września 2005 r. i z 27 października 2005 r. zostały
doręczone ubezpieczonej (wraz z pouczeniem o zaskarżeniu) oraz jej pełnomocni-
kowi z urzędu ustanowionemu przez Sąd Apelacyjny. Żadne z tych postanowień nie
zostało - jak dotąd - zaskarżone zażaleniem.
Postanowieniem z 27 października 2005 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach po
rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej o ustanowienie pełnomocnika z urzędu ,,celem
sporządzenia skargi kasacyjnej" ustanowił dla niej pełnomocnika w osobie adwokata.
Pełnomocnik ubezpieczonej z urzędu pismem z 23 listopada 2005 r. [...]
wniósł o przywrócenie terminu do złożenia przez niego wniosku o doręczenie uza-
sadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z 2 czerwca 2005 r. W uzasadnieniu swojego
wniosku podniósł, że dopiero 16 listopada 2005 r. otrzymał zawiadomienie o wyzna-
czeniu go pełnomocnikiem z urzędu ubezpieczonej. Tym samym niemożliwe było,
aby z wnioskiem o doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego wystąpił w
terminie tygodniowym od jego ogłoszenia, czyli do 9 czerwca 2005 r. Zgodnie z tre-
ścią art. 3985 § 1 k.p.c., skargę kasacyjną profesjonalny pełnomocnik strony może
wnieść jedynie w sytuacji wcześniejszego otrzymania uzasadnienia orzeczenia sądu
drugiej instancji. Pełnomocnik ubezpieczonej argumentował, że skoro został ustano-
wiony przez Sąd Apelacyjny (jako pełnomocnik z urzędu) w celu zbadania podstaw
do wniesienia skargi kasacyjnej w imieniu ubezpieczonej, to koniecznym warunkiem
dokonania tej czynności jest uzyskanie przez niego pisemnego uzasadnienia wyroku
wydanego przez Sąd Apelacyjny. Wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do zło-
żenia wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku pełnomocnik dokonał czynności,
której wniosek ten dotyczył, a mianowicie złożył wniosek o doręczenie wyroku z 2
czerwca 2005 r. wraz z uzasadnieniem .
Postanowieniem z 15 grudnia 2005 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym,
Sąd Apelacyjny w Katowicach odrzucił wniosek pełnomocnika ubezpieczonej o przy-
wrócenie terminu do żądania doręczenia uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z
2 czerwca 2005 r. W uzasadnieniu tego postanowienia stwierdzono, że ubezpieczo-
na złożyła już uprzednio wniosek o przywrócenie jej terminu do złożenia wniosku o
doręczenie odpisu uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego, jaki zapadł w niniejszej
sprawie. Wniosek ten został oddalony z uwagi na zawinione przekroczenie terminu.
Dostrzegając obowiązek jednoczesnego wypowiedzenia się w kwestii samej czynno-
ści procesowej, której wniosek dotyczył (por. uchwałę składu siedmiu sędziów SN z
31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNAPiUS 2000 nr 24, poz. 887), Sąd Apelacyjny na-
stępnie odrzucił wniosek o doręczenie uzasadnienia wyroku. Postanowienie w tym
przedmiocie uprawomocniło się. W celu zapewnienia ubezpieczonej możliwości zło-
żenia ewentualnego środka zaskarżenia, Sąd Apelacyjny uwzględnił jej wniosek i
ustanowił dla niej adwokata z urzędu. Pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o przywró-
cenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, nie
odnosząc się do ewentualnych przyczyn przekroczenia terminu przez samą stronę,
mimo że uprzednio wniosek strony uznano za spóźniony. Chociaż Sąd Apelacyjny
orzekł wcześniej, że sama strona uchybiła terminowi w sposób zawiniony, jej pełno-
mocnik złożył kolejny wniosek o przywrócenie terminu do dokonania tej samej czyn-
ności procesowej, z powołaniem przeszkód niedotyczących strony. Uzasadnienie
drugiego wniosku dotyczyło pełnomocnika i odnosiło się do innych przeszkód; peł-
nomocnik domagał się przywrócenia terminu do dokonania czynności z tego etapu
postępowania, na którym jeszcze nie reprezentował strony, zaś wniosek swój oparł
wyłącznie na argumentach dotyczących jego osoby. Sąd Apelacyjny podniósł po-
nadto, że w stosunku do ubezpieczonej nie ustała przyczyna zawinienia uchybienia
terminu, a wskazanie przez pełnomocnika kolejnej przyczyny, niezwiązanej z
uprzednim zawinieniem strony, pozostaje bez związku z istotą postępowania incy-
dentalnego. ,,Przeciwne stanowisko doprowadziłoby do sytuacji, w której ustanowiony
następczo pełnomocnik, bez względu na etap postępowania w sprawie, mógłby każ-
dorazowo doprowadzić do wzruszenia prawomocnego postanowienia (wydanego w
toku postępowania incydentalnego), w oparciu o inną argumentację, niezwiązaną z
kwestią winy mocodawcy w przekroczeniu terminu." Zdaniem Sądu Apelacyjnego,
sam fakt ustanowienia pełnomocnika z urzędu, bez względu na etap postępowania i
zakres czynności wynikający z postanowienia o jego ustanowieniu, nie może stano-
wić samoistnej przesłanki do przywrócenia terminu, który uprzednio strona przekro-
czyła z własnej winy. Sąd Apelacyjny stwierdził, że prawomocne oddalenie pierwsze-
go wniosku o przywrócenie terminu czyni ponowny wniosek niedopuszczalnym z
uwagi na uprzednio istniejące uchybienia, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem
(o oddaleniu wniosku). Na podstawie art. 171 k.p.c. Sąd Apelacyjny odrzucił wniosek
pełnomocnika ubezpieczonej jako z mocy ustawy niedopuszczalny. Nie towarzyszyło
temu odrzucenie wniosku pełnomocnika ubezpieczonej o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku z 2 czerwca 2005 r.
Na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego z 15 grudnia 2005 r. (o od-
rzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do żądania doręczenia uzasadnienia wyro-
ku z 2 czerwca 2005 r.) wniósł zażalenie pełnomocnik ubezpieczonej. Zarzucił naru-
szenie art. 171 k.p.c., w wyniku przyjęcia, że złożony przez niego wniosek o przywró-
cenie terminu jest niedopuszczalny z uwagi na wcześniejsze oddalenie osobistego
wniosku ubezpieczonej w tym przedmiocie. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżo-
nego postanowienia oraz o przyznanie mu kosztów zastępstwa procesowego w po-
stępowaniu zażaleniowym. W uzasadnieniu zażalenia podniósł, że 16 listopada 2005
r. otrzymał zawiadomienie o ustanowieniu go pełnomocnikiem z urzędu dla ubezpie-
czonej w celu wniesienia skargi kasacyjnej. W dniu 23 listopada 2005 r. wystąpił z
wnioskiem o przywrócenie mu terminu do złożenia wniosku o doręczenie uzasadnie-
nia wyroku, od którego miał wnieść w imieniu ubezpieczonej skargę kasacyjną,
wskazując, że nie mógł tego uczynić zanim został ustanowiony pełnomocnikiem, a
skargę kasacyjną pełnomocnik z urzędu może wnieść jedynie po otrzymaniu uza-
sadnienia orzeczenia sądu drugiej instancji. Skarżący podkreślił, że został ustano-
wiony pełnomocnikiem z urzędu w celu wniesienia skargi kasacyjnej, w związku z
czym podjął niezbędne w tym kierunku czynności. Zakwestionował pogląd Sądu
Apelacyjnego jakoby niedopuszczalne było przywrócenie jemu (a nie stronie) terminu
do złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia z uwagi na fakt, że termin ten minął
samej stronie. Ustanowienie go pełnomocnikiem z urzędu wyraźnie wskazywało cel
tego ustanowienia - sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej. Zgodnie z art. 117 §
2 k.p.c. sąd ma możliwość odmowy ustanowienia dla strony adwokata w razie oczy-
wistej bezzasadności jej powództwa lub obrony. W związku z treścią postanowienia
Sądu Apelacyjnego o oddaleniu osobistego wniosku ubezpieczonej o przywrócenie
terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku istniały - zdaniem skarżącego -
podstawy do odmowy ustanowienia dla niej pełnomocnika z urzędu. Skoro mimo to
taki pełnomocnik został ustanowiony i to wyraźnie w celu wniesienia skargi kasacyj-
nej, to konieczne było uzyskanie przez niego uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjne-
go w celu wniesienia skargi kasacyjnej, a z uwagi na upływ terminu do złożenia sto-
sownego wniosku, pełnomocnik zmuszony był wystąpić o jego przywrócenie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie ujawniło się kilka interesujących i doniosłych pro-
blemów procesowych, jak choćby: po pierwsze - interpretacja (według reguły wyni-
kającej z art. 130 § 1 zdanie drugie k.p.c.) istotnego sensu i procesowego znaczenia
,,wniosku o doręczenie odpisu wyroku", złożonego osobiście przez ubezpieczoną w
dniu 2 czerwca 2005 r., bezpośrednio po ogłoszeniu niekorzystnego dla niej orze-
czenia Sądu Apelacyjnego, na udostępnionym jej w tym celu w sądzie druku, w sy-
tuacji gdy w świetle treści jej osobistego pisemnego wniosku o przywrócenie terminu
oraz zeznań złożonych przez nią w charakterze strony w postępowaniu o przywróce-
nie terminu oczywiste być musiało, że złożenie tego wniosku (dosłownie: ,,o doręcze-
nie odpisu wyroku") miało stanowić otwarcie drogi do zaskarżenia tego niekorzystne-
go orzeczenia skargą kasacyjną (,,Panią przy okienku pytałam czy ja dobrze
wszystko wypisałam bo ja chciałabym dalej się odwoływać"), zwłaszcza w kontekście
samej treści wyroku sądu drugiej instancji (,,oddala apelację"), którego sentencja (bez
połączenia z sentencją orzeczenia sądu pierwszej instancji) w istocie nie ma dla
strony znaczenia; po drugie - sens ustanowienia dla ubezpieczonej pełnomocnika z
urzędu ,,celem sporządzenia skargi kasacyjnej", w sytuacji gdy został odrzucony jej
wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie wyroku z uzasadnieniem, chociaż
złożenie tego wniosku (tzw. zapowiedzi skargi kasacyjnej) stanowi przesłankę do-
puszczalności wniesienia skargi. Problemy te nie mogą jednak zostać rozstrzygnięte
na obecnym etapie postępowania, którego przedmiotem jest wyłącznie zażalenie
pełnomocnika ubezpieczonej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z 15 grudnia
2005 r., odrzucające wniosek pełnomocnika o przywrócenie terminu do żądania do-
ręczenia uzasadnienia wyroku z 2 czerwca 2005 r.
W pierwszej kolejności rozważenia wymagała dopuszczalność zażalenia, oce-
niana według treści art. 3941 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, zażalenie do Sądu
Najwyższego przysługuje: po pierwsze - na postanowienie sądu drugiej instancji od-
rzucające skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem pra-
womocnego orzeczenia, po drugie - na postanowienie sądu drugiej instancji kończą-
ce postępowanie w sprawie, jednak tylko w sprawach, w których przysługuje skarga
kasacyjna, z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981 k.p.c. (chodzi o
postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania, od
których przysługuje skarga kasacyjna), a także postanowień wydanych w wyniku
rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji.
W związku z przytoczoną treścią art. 3941 k.p.c. oceny wymaga, czy zaskar-
żone postanowienie - o odrzuceniu (z powodu niedopuszczalności) wniosku o przy-
wrócenie terminu do żądania doręczenia uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji
- jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu tego prze-
pisu (3941 § 2 k.p.c.). W kwestii tej wypowiedział się już Sąd Najwyższy, stwierdzając
- w postanowieniu z 20 maja 2002 r., I PZ 38/02, OSNP- wkładka 2002 nr 20 - że
oddalenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku
sądu drugiej instancji z uzasadnieniem (art. 387 § 3 k.p.c.) nie jest orzeczeniem koń-
czącym postępowanie w sprawie i po 1 lipca 2000 r. nie przysługuje od niego zaża-
lenie do Sądu Najwyższego na podstawie art. 39318 § 2 k.p.c. Ten sam pogląd może
być odniesiony do postanowienia o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do
złożenia wniosku o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem w celu
wniesienia skargi kasacyjnej i do art. 3941 § 2 k.p.c., który poczynając od 6 lutego
2005 r. zastąpił poprzednio obowiązujący art. 39318 § 2 k.p.c. o tej samej treści nor-
matywnej. Z przytoczonego poglądu Sądu Najwyższego wynika, że będące obecnie
przedmiotem rozpoznania Sądu Najwyższego zażalenie jest niedopuszczalne - jako
wniesione od postanowienia, które nie ma waloru postanowienia kończącego postę-
powanie w sprawie w rozumieniu 3941 § 2 k.p.c. - a zatem podlega odrzuceniu.
Błędne przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, że na postanowienie o odrzuceniu (z powo-
du niedopuszczalności) wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej przysługuje zażalenie (zarządzenie z 15 października 2005 r.) nie może
zmienić istoty prawnej tego postanowienia.
Zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego zawiera tylko jedno rozstrzy-
gnięcie - o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o dorę-
czenie odpisu wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem, nie zawiera natomiast
rozstrzygnięcia o odrzuceniu wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej in-
stancji z uzasadnieniem, chociaż już przy rozpoznawaniu wniosku samej ubezpie-
czonej Sąd Apelacyjny - nawiązując do uchwały skłądu siedmiu sędziów SN z 31
maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNAPiUS 200 nr 24, poz. 887 - stwierdził, że po oddale-
niu wniosku ubezpieczonej o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie
odpisu wyroku z uzasadnieniem konieczne stało się ,,uzupełnienie" tego rozstrzy-
gnięcia o ,,jednoczesne orzeczenie w przedmiocie brakującej czynności procesowej",
czyli o rozstrzygnięcie w przedmiocie odrzucenia wniosku o doręczenie odpisu wyro-
ku z uzasadnieniem. Mimo zatem świadomości konieczności rozstrzygnięcia o do-
puszczalności samej czynności, której dotyczył wniosek o przywrócenie terminu do
jej dokonania, Sąd Apelacyjny ponownie (podobnie jak to miało miejsce przy wyda-
waniu postanowień z 22 września 2005 r. i z 27 października 2005 r.) nie orzekł jed-
nocześnie o zasadności lub dopuszczalności wniosku o przywrócenie terminu do
dokonania czynności procesowej oraz o dopuszczalności samej czynności proceso-
wej, której wniosek ten dotyczył, chociaż z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyż-
szego, dotyczącego przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej, wy-
raźnie wynika konieczność równoczesnego orzeczenia o samej czynności (por.
uchwałę składu siedmiu sędziów SN z 31 maja 2000 r., III ZP 1/00).
Obydwa te postanowienia - o oddaleniu lub odrzuceniu wniosku o przywróce-
nie terminu do dokonania czynności procesowej oraz o odrzuceniu pisma obejmują-
cego czynność, której dotyczył wniosek o przywrócenie terminu do jej dokonania -
powinny być, co do zasady, wydane jednocześnie, chociaż są odrębnymi postano-
wieniami (por. postanowienie SN z 19 grudnia 2001 r., IV CZ 197/01, LEX nr 53104).
Postanowienie odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do złożenia
wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji oraz o doręcze-
nie odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem (podobnie jak postanowienie oddala-
jące taki wniosek) nie podlega zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego. Za-
skarżeniu takim środkiem podlega bowiem, poza wyraźnie wymienionymi w art. 3941
§ 1 k.p.c. postanowieniami o odrzuceniu skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, jedynie - stosownie do art. 3941
§ 2 k.p.c. - postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie.
Tymczasem, postanowienie odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do złoże-
nia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji oraz o dorę-
czenie odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem nie mieści się w katalogu orzeczeń
podlegających zaskarżeniu zażaleniem. W szczególności nie może być ono uznane
za postanowienie kończące postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 3941 § 2
k.p.c. Orzecznictwo sądowe i doktryna prawnicza obecnie jednolicie przyjmują, że
postępowanie o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej ma cha-
rakter wpadkowy, gdyż jego celem nie jest badanie dopuszczalności dokonania
czynności procesowej inicjującej kolejny etap postępowania (w rozpoznawanej spra-
wie - dopuszczalności wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej instancji z
uzasadnieniem w celu wniesienia skargi kasacyjnej), tylko ocena zasadności wnio-
sku o przywrócenie terminu. Kończącym postępowanie jest tylko takie orzeczenie,
którego uprawomocnienie się trwale zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do
istoty przez sąd danej lub wyższej instancji. Takim postanowieniem jest postanowie-
nie o odrzuceniu wniosku strony o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu drugiej
instancji (jeżeli wydane zostało orzeczenie o oddaleniu apelacji, wyrok uzasadnia się
tylko na wniosek - art. 387 § 1 zdanie drugie k.p.c.) i doręczenie odpisu wyroku z
uzasadnieniem albo o odrzuceniu wniosku strony o doręczenie odpisu wyroku z
uzasadnieniem (jeżeli uzasadnienie sporządzane jest z urzędu - art. 387 § 1 zdanie
pierwsze k.p.c.). W rozpoznawanej sprawie postanowienie tej treści nie zostało jed-
nak - jak dotąd - wydane, a wydane postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywró-
cenie terminu do żądania doręczenia uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji nie
jest zaskarżalne.
Postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia
wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem nie jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie, podobnie jak nie ma takiego
charakteru (waloru) postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia skargi kasacyjnej (por. postanowienie SN z 11 sierpnia 1999 r., I CKN
367/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 48, uchwałę składu siedmiu sędziów SN z 31 maja
2000 r., III ZP 1/00, postanowienia SN: z 13 grudnia 2000 r., III CZ 109/00, LEX nr
51823, z 27 lutego 2002 r., III CZ 14/02, LEX nr 54470, z 23 sierpnia 2002 r., I CKN
421/01, LEX nr 55523,), a zażalenie na takie postanowienie podlega odrzuceniu (art.
3941 § 3 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. oraz art. 373 i 370 k.p.c.).
Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje natomiast na postanowienie o
odrzuceniu wniosku strony o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej instancji z uza-
sadnieniem w celu wniesienia skargi kasacyjnej, ponieważ jest to postanowienie
kończące postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 3941 § 2 k.p.c. (por. postano-
wienie SN z 17 lipca 2003 r., II UZ 36/03, OSNP 2004 nr 10, poz. 178, postanowienie
SN z 4 kwietnia 2003 r., I PZ 10/03, OSNP- wkładka 2003nr 17), a jeżeli odrzucenie
to było następstwem odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu do jego wniesienia,
w ramach kontroli prawidłowości postanowienia o odrzuceniu wniosku o doręczenie
uzasadnienia wyroku kontroli podlega także prawidłowość postanowienia o odrzuce-
niu wniosku o przywrócenie terminu (na podstawie art. 380 k.p.c. w związku z art.
39821 k.p.c.).
W kwestii tej wypowiedział się już Sąd Najwyższy, stwierdzając - w postano-
wieniu z 4 marca 2005 r., II UZ 72/04, OSNP 2005 nr 20, poz. 325 - że na postano-
wienie sądu drugiej instancji o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do wnie-
sienia skargi kasacyjnej zażalenie nie przysługuje; takie postanowienie może być
skontrolowane w ramach rozpoznania zażalenia na postanowienie o odrzuceniu
skargi kasacyjnej (art. 380 k.p.c. w związku z art. 39821 k.p.c.). Pogląd ten może być
odniesiony do postanowienia sądu drugiej instancji o odrzuceniu wniosku o przywró-
cenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku tego sądu i
doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem.
Z uwagi na to, że postanowienie o oddaleniu lub odrzuceniu wniosku o przy-
wrócenie terminu, jako niezaskarżalne, należy do kategorii postanowień, o których
mowa w art. 380 k.p.c., Sąd Najwyższy może - na podstawie art. 3941 § 3 k.p.c. w
związku z art. 39821 k.p.c. i art. 380 k.p.c., na wniosek strony, rozpoznając zażalenie
na postanowienie o odrzuceniu wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku sądu
drugiej instancji, rozpoznać także, mające wpływ na jego wydanie, postanowienie
oddalające lub odrzucające wniosek o przywrócenie terminu (por. postanowienie SN
z 23 października 2002 r., II CZ 109/02, LEX nr 75273).
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy odrzucił zażalenie jako niedo-
puszczalne, bo wniesione od niekończącego postępowania w sprawie i niepodlega-
jącego zaskarżeniu postanowienia sądu drugiej instancji.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I UZ 39/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/109
2008-01-22 
[IA] I UZ 18/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/19-20/302
2007-07-03 
[IA] I UZ 12/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/15-16/239
2007-05-18 
[IA] I UZ 9/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/13-14/204
2007-04-24 
[IA] I UZ 6/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/11-12/179
2007-04-19 
  • Adres publikacyjny: