Postanowienie z dnia 24 maja 2005 r.
I UZ 13/05

Sąd drugiej instancji nie jest uprawniony do oceny, czy w rzeczywistości
występują wskazane w kasacji okoliczności uzasadniające jej rozpoznanie.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk (sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 maja
2005 r. sprawy z odwołania Krystyny K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w S. o rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek zażalenia
ubezpieczonej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 stycz-
nia 2005 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e

Wnioskodawczyni Krystyna K. wniosła kasację od wyroku Sądu Apelacyjnego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 8 września 2004 r. [...]
w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Kasację oparła na obu podstawach
wymienionych w art. 3931 k.p.c. i przedstawiła następujące okoliczności uzasadnia-
jące jej rozpoznanie: ,,zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza prawo (art. 393 § 2
k.p.c.). Sąd odmówił bowiem uznania prawa ubezpieczonej do renty z tytułu czę-
ściowej niezdolności do pracy. Zarówno Sąd pierwszej jak i drugiej Instancji uznały,
że ubezpieczony jest zdolny do pracy, pomimo, że stan jego zdrowia w związku z
chorobą alkoholową wyłącza aktywność zawodową. W sprawie istnieje bowiem za-
gadnienie prawne, którego istota zasadza się na odpowiedzi na pytanie, czy choroba
alkoholowa ubezpieczonego skutkująca czasami utratami przytomności, mając na
względzie jego kwalifikacje oraz odpowiedzialność związaną z wykonywaniem obo-
wiązków księgowego stanowią podstawę do stwierdzenia niezdolności do pracy w
stopniu uzasadniającym przyznanie renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych".
Postanowieniem z dnia 28 września 2005 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach odrzucił kasację. Sąd Apelacyjny uznał, że
kasacja nie spełnia wymaganego przepisem art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. warunku prawi-
dłowego przedstawienia okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie. Przedstawie-
nie tych okoliczności nie może być zdaniem Sądu powołaniem okoliczności dowol-
nych, istotnych tylko w ocenie samej strony. Muszą one ściśle nawiązywać do prze-
słanek odmowy rozpoznania kasacji wskazanych w art. 393 k.p.c., przy czym nie
mogą ograniczać się do ich ogólnikowego powołania. Przedstawienie okoliczności
uzasadniających rozpoznanie kasacji ze względu na występujące w sprawie istotne
zagadnienie prawne polega na sformułowaniu i wskazaniu argumentów, które pro-
wadzą do rozbieżnych ocen. Przedstawiając jako okoliczność uzasadniającą rozpo-
znanie kasacji oczywiste naruszenie prawa skarżący powinien wykazać kwalifiko-
wany charakter tego naruszenia. W przedstawionej kasacji obowiązek ten nie został
spełniony. Przy przedstawieniu zagadnienia prawnego nie wskazuje się żadnych ar-
gumentów prowadzących do jego rozbieżnych ocen. Natomiast sygnalizując oczywi-
ste naruszenie prawa w żaden sposób nie wskazuje kwalifikowanej postaci tego na-
ruszenia, a wyrażone stanowisko w istocie sprowadza się jedynie do polemiki z
oceną materiału dowodowego dokonaną przez Sąd w ramach swobodnej oceny do-
wodów. W związku z tym Sąd uznał kasację za niedopuszczalną, która z mocy art.
3935 k.p.c. podlega odrzuceniu.
Postanowienie to zaskarżyła zażaleniem wnioskodawczyni wnosząc o jego
uchylenie. Zarzuciła ona, że nie jest rzeczą sądu drugiej instancji ocena, czy przed-
stawione przez skarżącego okoliczności uzasadniające rozpoznanie kasacji są na
tyle istotne, by sprawa miała być rozpatrywana przez Sąd Najwyższy. Rzeczą sądu
drugiej instancji jest jedynie formalne stwierdzenie, czy skarżący przedstawił okolicz-
ności uzasadniające rozpoznanie kasacji, nawiązujące do treści art. 393 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Nie jest dopuszczalna kasacja, która nie spełnia wszystkich wymogów okre-
ślonych w art. 3933 § 1 k.p.c. Wymogi określone w tym przepisie - odmiennie niż
wymagania przewidziane dla pisma procesowego, o których mowa w art. 3933 § 2
k.p.c. - nie są traktowane jako braki formalne, które mogłyby być uzupełnione. Prze-
pis art. 3933 § 1 k.p.c. wymaga oznaczenia zaskarżonego orzeczenia, przytoczenia
podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, przedstawienia okoliczności uzasadniają-
cych rozpoznanie kasacji i wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia. Oceniając
dopuszczalność kasacji sąd drugiej instancji bada, czy zawiera ona wszystkie wy-
mienione elementy. Brak któregoś z nich przesądza o niedopuszczalności kasacji.
Rację ma Sąd Apelacyjny, gdy stwierdza, że przedstawienie okoliczności uza-
sadniających rozpoznanie kasacji musi nawiązywać do treści art. 393 k.p.c. Przepis
ten w § 1 wymienia okoliczności dające podstawę do odmowy przyjęcia kasacji do
rozpoznania. Poza oczywistą bezzasadnością kasacji odmowa przyjęcia kasacji do
rozpoznania następuje wówczas, gdy w sprawie nie występuje istotne zagadnienie
prawne lub nie istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych. W § 2 tego przepisu
wymienione są okoliczności będące przeszkodą odmowy przyjęcia kasacji do rozpo-
znania. Występują one gdy zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza prawo albo
gdy zachodzi nieważność postępowania. Prawidłowe przedstawienie okoliczności
uzasadniających rozpoznanie kasacji polega na wskazaniu przynajmniej jednego z
czterech wymienionych elementów - istnienia istotnego zagadnienia prawnego, po-
trzeby wykładni przepisów prawa, oczywistego naruszenia prawa lub nieważności
postępowania. Nie jest prawidłowym przedstawieniem okoliczności powtórzenie tre-
ści art. 393 k.p.c., gdyż wówczas wymóg zawarty w art. 3933 § 1 pkt 3 nie miałby
sensu. Celem tego wymogu jest umożliwienie Sądowi Najwyższemu oceny, czy w
danej sprawie istnieją podstawy do przyjęcia kasacji czy też do odmowy takiego
przyjęcia. Dlatego przy przedstawieniu jako okoliczności uzasadniającej rozpoznanie
kasacji istotnego zagadnienia prawnego należy opisać to zagadnienie, podobnie jak
przy przedstawieniu konieczności wykładni prawa należy wskazać przepisy wyma-
gające wykładni i wątpliwości interpretacyjne, przy przedstawieniu oczywistego naru-
szenia prawa należy wskazać oczywistość naruszenia prawa, a przy przedstawieniu
nieważności postępowania należy wskazać okoliczności powodujące nieważność.
Badając spełnienie wymagania określonego w art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. sąd
drugiej instancji sprawdza to jedynie pod względem formalnym. Kontroluje więc, czy
okoliczności uzasadniające rozpoznanie kasacji zostały przedstawione w sposób
wyżej opisany. W odniesieniu do niniejszej kasacji powinien więc zbadać, czy zagad-
nienie prawne zostało sformułowane w sposób wskazujący na wątpliwości co do jego
rozstrzygnięcia i czy wskazane zostało, na czym zdaniem wnoszącego kasację pole-
ga oczywiste naruszenie prawa. Ograniczenie badania przez sąd drugiej instancji
dopuszczalności kasacji do sprawdzenia, czy spełnia ona wszystkie wymagania for-
malne, wyklucza możliwość dokonywania przez ten sąd oceny, czy wskazane przez
skarżącego okoliczności świadczą o oczywistym naruszeniu prawa lub czy wątpliwo-
ści co do poglądu prawnego ( w tym przypadku definicji niezdolności do pracy) wy-
stępują w rzeczywistości. Tego rodzaju oceny dokonuje Sąd Najwyższy rozstrzyga-
jąc o przyjęciu kasacji do rozpoznania lub o odmowie jej przyjęcia.
Okoliczności przedstawione w niniejszej kasacji odpowiadają wymaganiom
formalnym określonym w art. 393 § 1 pkt 3 k.p.c. Odrzucenie kasacji z powodu jej
niedopuszczalności było więc wadliwe. Z tych przyczyn Sąd Najwyższy uznając
słuszność zażalenia na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 i 39318
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
========================================