Postanowienie SN - I UZ 12/06
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I UZ 12/06
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2007/15-16/237
Data wydania:2006-07-17

Postanowienie z dnia 17 lipca 2006 r.
I UZ 12/06

Na postanowienie sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności
prawomocnemu wyrokowi tego sądu (art. 781 § 1 k.p.c.) nie przysługuje zażale-
nie do Sądu Najwyższego.

Sędzia SN Katarzyna Gonera.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 lipca
2006 r. sprawy z powództwa Tadeusza W. przeciwko ,,H." SA w W. z udziałem inter-
wenienta ubocznego ,,N." Spółki z o.o. w W. o zadośćuczynienie i rentę, na skutek
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6
lutego 2006 r. [...]

o d r z u c i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny w Łodzi postanowieniem z 6 lutego 2006 r. na wniosek powo-
da nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu wyrokowi tego Sądu z 18 paździer-
nika 2005 r. [...]. Wyrokiem tym zasądzono od strony pozwanej ,,H." SA w W. na
rzecz powoda Tadeusza W. kwotę 25.000 zł z ustawowymi odsetkami tytułem za-
dośćuczynienia oraz kwotę 980 zł z ustawowymi odsetkami tytułem skapitalizowanej
renty wyrównawczej.
Zażalenie na powyższe postanowienie, w przedmiocie nadania wyrokowi
klauzuli wykonalności, wniosła strona pozwana. Jako podstawę zażalenia wskazała
art. 795 k.p.c. i art. 3941 § 2 k.p.c. Zarzucając naruszenie art. 388 § 1 i 2 k.p.c. (po-
nieważ Sąd Apelacyjny nadał klauzulę wykonalności swojemu prawomocnemu wyro-
kowi p r z e d rozpoznaniem wniosku strony pozwanej o wstrzymanie jego wykonal-
ności), skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku
powoda (wierzyciela) o nadanie klauzuli wykonalności lub o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyj-
nemu w Łodzi.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


W związku z przedmiotem zaskarżonego postanowienia Sądu Apelacyjnego
(nadanie klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi sądu drugiej instancji)
oceny wymagała przede wszystkim dopuszczalność zażalenia.

W nauce prawa oraz w orzecznictwie (por. np. postanowienie SN z 10 maja
2000 r., III CZ 48/00, niepublikowane) uważa się, że postępowanie klauzulowe (art.
781-795 k.p.c.), ma charakter autonomiczny w stosunku do postępowania rozpo-
znawczego, a także w stosunku do tzw. właściwego postępowania egzekucyjnego
(art. 796-1088 k.p.c.), mającego na celu przymusowe wyegzekwowanie świadczenia
na rzecz wierzyciela. Postępowanie klauzulowe jest określane jako postępowanie
pomocnicze dla właściwego postępowania egzekucyjnego. Dlatego w pierwszej ko-
lejności rozważenia wymaga, czy podstawę do przyjęcia dopuszczalności zażalenia
na postanowienie sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności prawomoc-
nemu wyrokowi tego sądu może stanowić art. 795 § 1 k.p.c., zgodnie z którym na
postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.
Przepis ten należy odczytywać łącznie z art. 7674 § 1 k.p.c., według którego zażale-
nie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie. Przepis
art. 7674 § 1 k.p.c. umieszczony został w Tytule I (Przepisy ogólne) Księgi Trzeciej
(Postępowanie egzekucyjne) Kodeksu postępowania cywilnego i odnosi się do
wszystkich spraw objętych tą Księgą, w tym do postanowień co do nadania klauzuli
wykonalności (art. 795 § 1 k.p.c.). Nie ulega przy tym wątpliwości, że art. 7674 § 1
k.p.c. dotyczy postanowień wydanych przez sąd pierwszej instancji - w wypadkach
wskazanych w ustawie przysługuje na nie zażalenie do sądu drugiej instancji. Kwe-
stię zaskarżalności postanowień sądu drugiej instancji reguluje art. 7674 § 2 k.p.c.,
zgodnie z którym na postanowienie sądu drugiej instancji wydane po rozpoznaniu
zażalenia skarga kasacyjna nie przysługuje. Biorąc powyższe pod uwagę można wy-
razić pogląd, że przepis art. 795 § 1 k.p.c. (w związku z art. 7674 § 1 k.p.c.) dotyczy
wyłącznie postanowień sądu pierwszej instancji co do nadania klauzuli wykonalności,
które podlegają zaskarżeniu zażaleniem do sądu drugiej instancji. Nie dotyczy nato-
miast postanowień sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności prawo-
mocnemu wyrokowi tego sądu. Nadając klauzulę wykonalności swojemu prawomoc-
nemu wyrokowi Sąd Apelacyjny w Łodzi działał niewątpliwie jako sąd drugiej instan-
cji, a nie jako sąd pierwszej instancji, chociaż postanowienie o nadaniu klauzuli wy-
konalności zostało wydane ,,po raz pierwszy" przez ten Sąd, nie zaś w wyniku rozpo-
znania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji co do nadania klauzuli
wykonalności. Pomimo istotnych zmian stanu prawnego (zmian modelu środków od-
woławczych i wprowadzenia nowego nadzwyczajnego środka prawnego w postaci
skargi kasacyjne) zachował aktualność pogląd Sądu Najwyższego przedstawiony w
postanowieniu z 15 czerwca 1966 r., I CZ 55/66 (LEX nr 6005), zgodnie z którym na
postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności służy zażalenie tylko wtedy, gdy
nadaje ją lub odmawia jej nadania sąd pierwszej instancji (art. 781 § 1 i 795 k.p.c.).
Jeśli klauzulę wykonalności nadaje sąd wojewódzki jako rewizyjny (obecnie: sąd
okręgowy jako sąd apelacyjny - art. 781 § 1 k.p.c.), od jego orzeczenia, jako sądu
drugiej instancji, dalszego środka odwoławczego nie ma.
Nadawanie klauzuli wykonalności przez sąd drugiej instancji powinno mieć
miejsce zupełnie wyjątkowo. Tak traktuje to zagadnienie art. 781 § 1 k.p.c., według
którego tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu nadaje klauzulę wykonal-
ności sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczy; sąd drugiej instancji nadaje
klauzulę tylko wtedy, gdy akta sprawy znajdują się w tym sądzie; nie dotyczy to jed-
nak Sądu Najwyższego, który co do zasady nie nadaje klauzuli wykonalności.

Skoro dopuszczalność zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji o
nadaniu klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi tego sądu nie daje się wy-
prowadzić z art. 795 § 1 k.p.c., rozważenia wymaga w dalszej kolejności dopuszczal-
ność takiego zażalenia na podstawie art. 3941 § 2 k.p.c.

Zgodnie z art. 3941 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje jedynie:
po pierwsze - na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną
oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (§ 1),
po drugie - w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, także na postano-
wienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem posta-
nowień, o których mowa w art. 3981 k.p.c. (bo od tych przysługuje skarga kasacyjna),
a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie
sądu pierwszej instancji (§ 2).

Ze względu na przedmiot zaskarżonego postanowienia rozważenia wymagało,
czy ma ono przymiot postanowienia kończącego postępowanie w sprawie w rozu-
mieniu art. 3941 § 2 k.p.c. Kwestia ta powinna być rozstrzygnięta z uwzględnieniem
dotychczasowego stanowiska orzecznictwa sądowego i poglądów doktryny. Przyj-
mują one zgodnie i jednolicie, że kończącym postępowanie jest tylko takie orzecze-
nie, którego uprawomocnienie się trwale zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co
do istoty przez sąd danej lub wyższej instancji, jeżeli w chwili jego wydania sąd jest
zwolniony z obowiązku dalszego rozpoznawania sprawy, albo postanowienie stwier-
dzające wystąpienie okoliczności powodującej niedopuszczalność kontynuowania
postępowania zmierzającego do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty przez sąd danej
lub wyższej instancji, jeżeli w chwili jego wydania sąd jest zwolniony z obowiązku
dalszego rozpoznawania sprawy. Inaczej mówiąc, za kończące postępowanie w
sprawie nie może być uznane postanowienie dotyczące kwestii ubocznej, wpadko-
wej, niezwiązanej bezpośrednio z istotą sprawy (por. uzasadnienie postanowienia
SN z 12 marca 2003 r., I PZ 162/02, OSNP 2004 nr 14, poz. 245). Postanowieniem
kończącym postępowanie w sprawie w powyższym rozumieniu nie jest postanowie-
nie sądu drugiej instancji co do nadania klauzuli wykonalności wyrokowi tego sądu,
wydane na podstawie art. 781 § 1 k.p.c.
Podobny pogląd został już przedstawiony w orzecznictwie. W postanowieniu z
10 maja 2000 r., III CZ 48/00, LEX nr 51816, Sąd Najwyższy stwierdził, że postano-
wienia sądu co do nadania klauzuli wykonalności nie sposób uznać za postanowienie
kończące postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 392 § 1 k.p.c. w związku z art.
13 § 2 k.p.c. (por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1996 r., I
CKN 7/96, OSNC 1997 nr 3, poz. 31). Wyklucza to przyjęcie dopuszczalności zaża-
lenia do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji co do nadania
klauzuli wykonalności wyrokowi tego sądu.
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że na postanowienie sądu dru-
giej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi tego sądu
(art. 781 § 1 k.p.c.) nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego. Wynika z tego,
że zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji w tym przedmiocie jest niedo-
puszczalne.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy odrzucił niedopuszczalne zażale-
nie na podstawie art. 3941 § 3 k.p.c. w związku z art. 39821 k.p.c. w związku z art. 370
i 373 k.p.c.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I UZ 39/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2009/7-8/109
2008-01-22 
[IA] I UZ 18/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/19-20/302
2007-07-03 
[IA] I UZ 12/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/15-16/239
2007-05-18 
[IA] I UZ 9/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/13-14/204
2007-04-24 
[IA] I UZ 6/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/11-12/179
2007-04-19 
  • Adres publikacyjny: