Postanowienie z dnia 14 maja 2001 r.
I PZ 9/01

Krąg osób upoważnionych do udzielania pełnomocnictwa procesowego
w sprawach z zakresu prawa pracy wyznaczony jest przez art. 31 KP, a nie przez
art. 38 KC.


Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Józef Iwulski,
Walerian Sanetra (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 maja
2001 r. sprawy z powództwa Dariusza F. przeciwko ,,K.P." Spółce Akcyjnej w B. o
przywrócenie do pracy, na skutek zażalenia wniesionego przez stronę pozwaną na
postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy
z dnia 14 grudnia 2000 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


W imieniu pozwanej ,,K.P." SA w B. wniesione zostało zażalenie na postano-
wienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia
14 grudnia 2000 r. [...], którym odrzucona została jej apelacja od wyroku Sądu Rejo-
nowego-Sądu Pracy w Bolesławcu z dnia 15 września 2000 r. [...]. Odrzucając apela-
cję strony pozwanej Sąd drugiej instancji przyjął, że została ona wniesiona przez
osobę nieuprawnioną. Jednocześnie jednakże z wywodów uzasadnienia zaskarżo-
nego postanowienia wynika, że podstawą odrzucenia kasacji było nieusunięcie przez
stronę braków formalnych apelacji, gdyż stwierdza się w nim, że ,,mimo wezwania do
usunięcia braków w zakreślonym terminie strona pozwana nie podjęła działań, które
doprowadziłyby do należytego umocowania pełnomocnika ani nie wykazała, że
osoba udzielająca pełnomocnictwa była do tego umocowana". Odrzucając apelację
Sąd drugiej instancji stwierdził, że zgodnie z art. 67 § 1 KPC osoby prawne oraz inne
organizacje mające zdolność sądową dokonują czynności procesowych przez organy
uprawnione do działań w ich imieniu. Osobą upoważnioną do reprezentowania poz-
wanej Spółki i do dokonywania samodzielnie czynności prawnych jest wyłącznie dy-
rektor zarządu albo dwóch członków zarządu łącznie z prokurentem. Osoby te są
przy tym upoważnione do udzielania w imieniu Spółki pełnomocnictw procesowych.
W ocenie Sądu drugiej instancji pełnomocnictwo udzielone w dniu 1 marca 1999 r.
radcy prawnemu Włodzimierzowi G. było prawidłowe, natomiast pełnomocnictwo zło-
żone przez adwokata Wojciecha K. w dniu 15 września 2000 r. na rozprawie przed
Sądem pierwszej instancji zostało podpisane przez zastępcę dyrektora do spraw
technicznych Alfreda N. i w związku z tym było nieprawidłowe, bo podpisane zostało
przez osobę nieuprawnioną. Apelacja strony pozwanej z dnia 12 października 2000 r.
została podpisana przez Wojciecha K. (Włodzimierz G. nie składał apelacji). Sąd
drugiej instancji wezwał (pod rygorem odrzucenia apelacji) go - jako pełnomocnika
strony wnoszącej apelację - do uzupełnienia jej braków w terminie 7 dni poprzez do-
starczenie pełnomocnictwa podpisanego przez dwóch członków zarządu Spółki lub
wykazanie, że Alfred N. upoważniony był do jednoosobowego udzielania pełnomoc-
nictwa.

Strona pozwana zaskarżonemu zażaleniem postanowieniu zarzuciła narusze-
nie art. 31 § 1 KP przez odstąpienie od jego zastosowania ,,przy ocenie prawidłowości
umocowania pełnomocnika polegające na milczącym uznaniu, że w spółce prawa
handlowego Zastępca Dyrektora Przedsiębiorstwa tej spółki, który jest uwidoczniony
w rejestrze handlowym - nie jest osobą upoważnioną do podejmowania czynności w
sprawach z zakresu prawa pracy". Ponadto zażalenie zarzuca naruszenie art. 130 §
2 KPC ,,przez przyjęcie, że strona pozwana wezwana do uzupełnienia apelacji, uzu-
pełnienia tego nie dokonała", art. 316 § 1 KPC ,,poprzez nie wzięcie przy wydawaniu
postanowienia całości istniejącego w tej chwili stanu rzeczy, a zwłaszcza informacji
wynikających z pisma pełnomocnika pozwanej z dnia 25.11.2000 r." oraz art. 329 § 2
KPC, w związku z art. 316 KPC ,,polegające na braku właściwego uzasadnienia w
oparciu o jaki tytuł prawny Sąd uznał brak umocowania Zastępcy Dyrektora Przed-
siębiorstwa Spółki do ustanowienia pełnomocnika procesowego w sprawie ze sto-
sunku pracy".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


W myśl art. 38 KC osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewi-
dziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Oznacza to, że statut może, między
innymi, określać sposób działania osoby prawnej polegający na dokonywaniu czyn-
ności prawnych, kształtując dokładniej w tym zakresie kompetencje jej organów. We-
dług art. 31 § 1 KP za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w
sprawach z zakresu prawa pracy (a więc także czynności prawnych z tego zakresu)
dokonuje osoba lub organ zarządzający ta jednostką albo inna wyznaczona do tego
osoba. Ujęcie art. 31 § 1 KP odbiega od zasady wyrażonej w art. 38 KC, gdyż w tym
pierwszym przepisie mowa jest nie tylko o organie (z ograniczeniem, że idzie tylko o
organ zarządzający), ale także o osobie zarządzającej, a ponadto o innej osobie (ani
nie będącej organem ani nie pełniącej funkcji zarządzania) wyznaczonej do dokony-
wania czynności z zakresu prawa pracy (w tym czynności prawnych prawa pracy).
Należy przyjąć, że wyznaczenie do dokonywania tych czynności może wynikać nie
tylko z ustawy, czy też ze statutu, ale także z innego rodzaju regulacji wewnątrzza-
kładowych. Należy też uznać, że w sporach z zakresu prawa pracy o kompetencji do
udzielania pełnomocnictwa procesowego decyduje sposób ukształtowania (określe-
nia kompetencji organów i osób) upoważnienia do dokonywania czynności z zakresu
prawa pracy, a więc do działania w imieniu danego pracodawcy (osoby prawnej)
określony w art. 31 KP, a nie w art. 38 KC. Innymi słowy, krąg osób upoważnionych
do udzielenia pełnomocnictwa procesowego w sprawach z zakresu prawa pracy wy-
znaczany jest na podstawie art. 31 KP, a nie na podstawie art. 38 KC, co wynika z
subsydiarności regulacji prawa procesowego względem rozstrzygnięć prawa mate-
rialnego. Sąd drugiej instancji zdaje się minimalizować znaczenie tej reguły i negli-
żować możliwość wynikania upoważnienia danej osoby do dokonywania czynności
prawnych z zakresu prawa pracy i tym samym do udzielania odpowiedniego pełno-
mocnictwa procesowego, z regulacji wewnątrzzakadowych. W piśmie adwokata Woj-
ciecha K. z dnia 25 listopada 2000 r. wskazano, że upoważnienie Alfreda N. do
udzielenia pełnomocnictwa w rozpoznawanej sprawie wynika z art. 31 § 1 KP, co
może budzić wątpliwości, czy stanowi wypełnienie zarządzenia domagającego się od
Wojciecha K. wykazania ,,upoważnienia dla Marka W. i Alfreda N. do jednoosobowe-
go udzielania pełnomocnictwa pod rygorem odrzucenia apelacji". Kwestia dotycząca
wątpliwości w tym zakresie nie stanowi jednakże zagadnienia z zakresu braków for-
malnych pisma procesowego (apelacji). Pojęcie braków apelacji, o których mowa w
art. 370 KPC i 373 KPC, należy łączyć z brakami formalnymi pisma procesowego w
ujęciu art. 130 KPC. Według art. 126 § 3 KPC do pisma należy dołączyć pełnomoc-
nictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.
Zaniechanie dołączenia pełnomocnictwa do złożonego pisma stanowi brak, który
może zostać naprawiony w trybie art. 130 KPC. W przypadku apelacji zastosowanie
mają reguły przewidziane w tym artykule, łącznie z zasadami wynikającymi w art.
370 KPC i art. 373 KPC. Strona powinna zostać wezwana do dołączenia pełnomoc-
nictwa pod rygorem odrzucenia apelacji. Według art. 89 § 1 zdanie trzecie KPC sąd
może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony na
dołączonym pełnomocnictwie. Z przepisu tego wynika, że weryfikacja dołączonego
pełnomocnictwa nie następuje w trybie przepisów dotyczących usuwania braków
formalnych pisma procesowego. Kwestia ta bowiem w istocie nie ma często - czego
dowodem niniejsza sprawa - charakteru czysto formalnego, lecz merytoryczny. W
zaskarżonym postanowieniu Sąd drugiej instancji przyjął jednakże inne założenia,
traktując wątpliwości co do prawidłowości dołączonego do apelacji pełnomocnictwa,
jako wątpliwości dotyczące jej aspektu formalnego w pojęciu art. 130 KPC, 370 KPC
i 373 KPC, co nie jest zasadne. Powinien natomiast zwrócić się do strony pozwanej,
by ta potwierdziła podpis na dołączonym pełnomocnictwie i wobec tego samo jego
udzielenie.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia.
========================================