Postanowienie z dnia 17 października 2001 r.
I PZ 75/01

Obowiązek prawidłowego określenia w kasacji wartości przedmiotu za-
skarżenia spoczywa na stronie, którą obciąża wskazanie tej wartości w zaniżo-
nej wysokości, czyniącej kasację niedopuszczalną (art. 3921 § 1 KPC).


Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera, Roman Kuczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 paź-
dziernika 2001 r. sprawy z powództwa Anny G.-H. przeciwko Publicznej Szkole Pod-
stawowej [...] w P. o przywrócenie do pracy, na skutek zażalenia powódki na posta-
nowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z
dnia 12 lipca 2001 r. [...]

o d d a l i ł zażalenie.

U z a s a d n i e n i e

W zażaleniu powódki Anny G.-H. na postanowienie Sądu Okręgowego w Kra-
kowie z dnia 12 lipca 2001 r., odrzucające kasację od wyroku tego Sądu z dnia 24
kwietnia 2001 r., jej pełnomocnik podniósł zarzuty niewyjaśnienia wszystkich okolicz-
ności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia o dopuszczalności kasacji i narusze-
nia przepisów postępowania, argumentując, że wskutek jego oczywistej omyłki
wskazał zaniżoną wartość przedmiotu zaskarżenia, podczas gdy z deklaracji podat-
kowych powódki za lata 1999-2000 wynika, że wartość ta obliczona zgodnie z art.
231 KPC powinna wynosić 19.407,07 zł. Zdaniem skarżącego wynagrodzenie po-
wódki określone było w aktach sprawy, a zatem omyłkowo podana wartość przed-
miotu zaskarżenia nie uzasadniała odrzucenia kasacji jako niedopuszczalnej. Po-
nadto raz określona wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia) nie podlega ponow-
nemu badaniu stosownie do treści art. 26 KPC.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 393 § 2 KPC kasacja powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla tego pisma procesowego, a ponadto powinna zawierać oznacze-
nie wartości przedmiotu zaskarżenia. Sporządzona przez pełnomocnika powódki ka-
sacja nie zawierała wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia, przeto była do-
tknięta brakiem formalnym, o którego usunięcie zwrócił się Sąd drugiej instancji do
pełnomocnika powódki, który w wyznaczonym mu terminie wskazał tę wartość w
kwocie 7.194 zł. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy odrzucił kasację jako przed-
miotowo niedopuszczalną na podstawie art. 3935 KPC, nie sprawdzając prawidłowe-
go określenia przez wnoszącego kasację wartości przedmiotu zaskarżenia według
reguł zawartych w art. 231 KPC. Wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu wartość
przedmiotu sporu ani wartość przedmiotu zaskarżenia nie była wcześniej ustalona w
rozpoznawanej sprawie, jakkolwiek wynagrodzenie powódki było określone w jej ak-
tach osobowych, na które jednak pełnomocnik nie powołał się w zażaleniu, określa-
jąc nową wartość przedmiotu zaskarżenia zgodnie z treścią art. 231 KPC na podsta-
wie dołączonych do zażalenia deklaracji podatkowych powódki PIT -11 za lata 1999 i
2000. Powstaje zatem kwestia, czy wartość przedmiotu zaskarżenia, która została
określona błędnie przez wnoszącego kasację z naruszeniem reguł wyznaczonych
treścią art. 231 KPC, jest wiążąca przy ocenie dopuszczalności kasacji , a także czy
sąd jest zobligowany do wyręczania strony w prawidłowym określeniu wartości
przedmiotu sporu (przedmiotu zaskarżenia). W dotychczasowej judykaturze przyj-
muje się, że sąd, do którego wniesiono kasację, jest zobowiązany do kontroli do-
puszczalności kasacji, w związku z czym może z urzędu sprawdzić podaną wartość
przedmiotu zaskarżenia, jednakże czyni to w celu przeciwdziałania dowolności usta-
lenia wartości przedmiotu zaskarżenia i nadużywania kasacji (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1998 r., II UZ 24/98, OSNAPiUS 1999 nr 8, poz.
291). W ocenie składu orzekającego, obowiązek prawidłowego określenia wartości
przedmiotu zaskarżenia spoczywa na stronie procesowej, którą obciąża także błędne
określenie tej wartości w zaniżonej wysokości, czyniącej kasację przedmiotowo nie-
dopuszczalną według art. 3921 § 1 zdania pierwszego KPC. Oznacza to, że sądy
pracy nie mają obowiązku wyręczania strony w prawidłowym określeniu w kasacji
wartości przedmiotu zaskarżenia, którą powinny weryfikować jedynie w razie powzię-
cia wątpliwości co do dowolnego jej oznaczenia. W rozpoznawanej sprawie taka po-
trzeba nie występowała, skoro pełnomocnik skarżącej na wezwanie Sądu drugiej
instancji oznaczył wartość przedmiotu zaskarżenia w kwocie czyniącej kasację nie-
dopuszczalną, podając inną wartość przedmiotu zaskarżenia już po upływie terminu
do wniesienia kasacji.
Ponadto Sąd Najwyższy miał na uwadze, że przepis art. 3933 § 1 KPC wymie-
nia konieczne wymagania konstrukcyjne, jakie powinna zawierać skarga kasacyjna
wniesiona od wyroku Sądu drugiej instancji wydanego pod dniu 1 lipca 2000 r. Wy-
magają one wysokiego stopnia profesjonalizmu prawniczego od pełnomocników le-
gitymujących się ustawowo określonym statusem prawnym, uprawnionych do spo-
rządzenia kasacji w rozumieniu art. 3932 KPC. Tymczasem wniesiona kasacja nie
przedstawia jakichkolwiek okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie (art. 3933 §
1 pkt 3 KPC). W szczególności pełnomocnik skarżącej nie wskazał na występowanie
w sprawie istotnego zagadnienia prawnego lub na potrzebę wykładni przepisów,
które budziłyby poważne wątpliwości lub wywoływały rozbieżności w orzecznictwie
(art. 393 § 1 pkt 1 i 2 KPC), ani też, że zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza
prawo (art. 393 § 2 KPC). W dotychczasowej judykaturze Sądu Najwyższego wielo-
krotnie wskazywano, że braki konstrukcyjne kasacji odbierają jej cechy tego szcze-
gólnego środka odwoławczego, w związku z czym podlega ona odrzuceniu bez wzy-
wania do uzupełnienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada
1996 r., II UKN 12/96 OSNAPiUS 1997 nr 10, poz. 173). Na tle nowego brzmienia
art. 393 § 1 KPC stanowisko to należy odnieść również do braku wskazania okolicz-
ności uzasadniających rozpoznanie kasacji (art. 3933 § 1 pkt 3 KPC), co stanowi nie-
usuwalną wadę kasacji, uniemożliwiającą merytoryczne rozpoznanie takiej namiastki
(pozoru) skargi kasacyjnej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 paź-
dziernika 2000 r., II UKN 602/00, dotychczas niepublikowane).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie
art. 39319 KPC w związku z art. 385 i 397 § 2 KPC.
========================================