Postanowienie z dnia 28 września 2001 r.
I PZ 58/01

Od postanowienia o przekazaniu sprawy innemu organowi z powodu
niedopuszczalności drogi sądowej (art. 464 § 1 KPC) przysługuje kasacja.


Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Beata Gudowska, Józef Iwulski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 wrześ-
nia 2001 r. sprawy z powództwa Kazimiery L.-D. przeciwko Urzędowi Miasta K. o
uchylenie kary upomnienia i ustalenie, na skutek zażalenia strony pozwanej na po-
stanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z
dnia 10 maja 2001 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Postanowieniem z dnia 10 maja 2001 r. Sąd Okręgowy w Kielcach odrzucił
kasację pozwanego Urzędu Miasta w K. od postanowienia tego Sądu z dnia 30
stycznia 2001 r. oddalającego zażalenia obydwu stron na postanowienie Sądu Rejo-
nowego-Sądu Pracy w Kielcach z dnia 21 listopada 2000 r. o stwierdzeniu niewłaści-
wości i przekazaniu sprawy do rozpoznania ,,uprawnionemu do czynności w spra-
wach z zakresu prawa pracy w imieniu Urzędu Miasta K.". Odrzucenie kasacji Sąd
Okręgowy w Kielcach uzasadnił w ten sposób, że kasacja przysługuje tylko od po-
stanowienia kończącego postępowanie w sprawie (art. 392 KPC), a zaskarżone po-
stanowienie takim nie jest co powoduje niedopuszczalność kasacji (art. 3935 KPC).

W zażaleniu na to postanowienie strona pozwana zarzuciła naruszenie art.
392 KPC przez błędne przyjęcie, iż postanowienie w przedmiocie przekazania
sprawy innemu organowi nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w spra-
wie. Tymczasem - według zażalenia - takie postanowienie kończy postępowanie w
sprawie na równi z odrzuceniem pozwu lub umorzeniem postępowania.

Powołując powyższy zarzut pozwany Urząd Miasta K. wniósł o uchylenie za-
skarżonego postanowienia.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Stosownie do art. 464 § 1 KPC odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powo-
du niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny
organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Nie ma racji Sąd Okręgowy uwa-
żając, że przekazanie sprawy innemu organowi nie kończy postępowania w sprawie.
Chodzi tu bowiem o postępowanie przed sądem, które zostaje definitywnie skończo-
ne ze względu na niedopuszczalność drogi sądowej (por. także postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 5 grudnia 1996 r., I PKN 34/96, OSNAPiUS 1997 r. nr 13, poz.
237).

Powstaje kwestia wpływu przytoczonej regulacji na zakres art. 392 KPC, we-
dług którego (w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania cywilnego... Dz.U. Nr 48, poz. 554), kasacja przysłu-
guje od postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu, albo umorzenia postępo-
wania kończących postępowanie w sprawie. Ścisła, ale także niezależna od art. 464
KPC wykładnia art. 392 KPC, istotnie prowadziłaby do uznania, że przekazanie
sprawy innemu organowi nie należy do postanowień określonych w tym przepisie, od
których przysługuje kasacja. Sąd Najwyższy, w składzie rozpoznającym zażalenie
uznał, że przytoczone wyżej stanowisko jest nazbyt rygorystyczne, bo nie uwzględnia
równoznaczności przedmiotu i skutków procesowych odrzucenia pozwu z jednej
strony oraz przekazania sprawy innemu organowi - z drugiej. W obu przypadkach
dochodzi do wydania postanowienia kończącego postępowanie sądowe w sprawie
wobec niedopuszczalności drogi sądowej (por. art. 199 § 1 pkt 1 KPC). Wobec braku
drogi sądowej, sąd stwierdza tę sytuację w formalnym postanowieniu, które zamyka
możliwość merytorycznego zbadania sprawy przez sąd. Tak jest także w sprawie z
zakresu prawa pracy (również z zakresu ubezpieczeń społecznych) z tą tylko
zmianą, że stwierdzając niedopuszczalność drogi sądowej, sąd nie odrzuca pozwu,
ale przekazuje sprawę właściwemu niesądowemu organowi. Przy identyczności
przesłanki nie następuje odrzucenie pozwu, ale równoznaczne z punktu widzenia
postępowania sądowego przekazanie sprawy innemu organowi. Można uważać, że
przekazanie sprawy jest swoistą dla postępowania w sprawach z zakresu prawa
pracy i ubezpieczeń społecznych formą ,,postanowienia w przedmiocie odrzucenia
pozwu", o którym mowa w art. 392 KPC. Zmodyfikowany w ten sposób skutek proce-
sowy niedopuszczalności drogi sądowej stanowić powinien - z założenia - określone
ułatwienie dochodzenia przez pracownika jego praw na innej drodze niż sądowa.
Wykładnia art. 392 KPC w związku z art. 464 KPC uwzględniając cele odrębnego
uregulowania skutków niedopuszczalności drogi sądowej nie powinna - także z tego
powodu - prowadzić do ograniczenia tych środków prawnych (w tym wypadku kasa-
cji), które przysługują według przepisów ogólnych o procesie.

Z powyższych przyczyn Sąd Najwyższy postanowił o uchyleniu zaskarżonego
postanowienia (art. 39318 § 3 KPC).
========================================