Postanowienie z dnia 17 stycznia 2007 r.
I PZ 25/06

Złożenie przez profesjonalnego pełnomocnika w terminie wniosku "o do-
ręczenie wyroku" z wyraźnym powołaniem się na zgłoszenie tego żądania "na
podstawie art. 387 § 3 k.p.c." należy potraktować jako wniosek o doręczenie
orzeczenia sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem, a nie o doręczenie sa-
mej sentencji orzeczenia na podstawie art. 9 k.p.c.

Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera
(sprawozdawca), Herbert Szurgacz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 stycznia
2007 r. sprawy z powództwa Czesława N. przeciwko ,,I.-J." SA w J. o zapłatę, na
skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu z dnia 30 stycznia 2006 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu postanowie-
niem z 30 stycznia 2006 r. [...] odrzucił wniosek pełnomocnika strony pozwanej I.-J.
SA w J. o doręczenie uzasadnienia wyroku tego Sądu z 12 stycznia 2006 r. w spra-
wie z powództwa Czesława N. o zapłatę premii regulaminowej. W uzasadnieniu po-
stanowienia podniesiono, że pełnomocnik strony pozwanej pismem z 16 stycznia
2006 r. wniósł o doręczenie mu wyroku z 12 stycznia 2006 r. Odpis wskazanego
orzeczenia (sentencja wyroku) został doręczony pełnomocnikowi strony pozwanej 20
stycznia 2006 r. Pismem z 25 stycznia 2006 r. pełnomocnik pozwanej Spółki wniósł o
uzupełnienie dokonanego doręczenia przez przesłanie uzasadnienia wyroku. Pełno-
mocnik zwrócił uwagę, że złożenie wniosku o doręczenie ,,w trybie art. 387 § 3 k.p.c."
rodzi obowiązek doręczenia wyroku z uzasadnieniem.
Sąd Okręgowy stwierdził, że zgodnie z art. 387 § 3 zdanie pierwsze k.p.c.
orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w terminie tygodniowym od
ogłoszenia sentencji zażądała doręczenia. Orzeczenie w przedmiotowej sprawie za-
padło 12 stycznia 2006 r. Ostateczny termin do złożenia wniosku o sporządzenie
uzasadnienia wyroku i jego doręczenie upłynął 19 stycznia 2006 r. Co prawda, peł-
nomocnik pozwanej Spółki 16 stycznia 2006 r. wniósł do Sądu pismo zatytułowane
,,wniosek o doręczenie wyroku", jednakże nie stanowi ono wniosku o doręczenie od-
pisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. W ocenie Sądu Okręgowego, treść przyto-
czonego pisma procesowego jednoznacznie wskazuje, że zamiarem pełnomocnika
strony pozwanej było uzyskanie jedynie odpisu przedmiotowego wyroku i nie doty-
czyło ono doręczenia odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. Tylko zachowanie się
strony w sposób określony w art. 387 § 3 zdanie pierwsze k.p.c. jest niezbędną prze-
słanką do uzyskania odpisu uzasadnienia.
Sąd Okręgowy podniósł, że ponieważ Sąd drugiej instancji wydał orzeczenie
zmieniające zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji, to zgodnie z art. 387 § 1
k.p.c. jego uzasadnienie zostało sporządzone z urzędu. Nie oznacza to jednak, że
powstał obowiązek doręczenia z urzędu sporządzonego w tym trybie uzasadnienia.
Wystąpienie z takim żądaniem jest uprawnieniem strony realizowanym przez zgło-
szenie, w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji wyroku, wniosku o doręcze-
nie uzasadnienia orzeczenia. W przypadku natomiast złożenia wniosku o doręczenie
odpisu wyroku, wniosek taki należy potraktować jako wniosek o doręczenie stronie
odpisu sentencji wyroku, złożony na podstawie art. 9 k.p.c. (zgodnie z zasadą jawno-
ści wewnętrznej). W ocenie Sądu, niezgłoszenie przez radcę prawnego wniosku o
doręczenie orzeczenia wraz z uzasadnieniem powoduje, że doręczeniu podlega
orzeczenie bez uzasadnienia (postanowienia Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2003
r., I PZ 104/02, OSNP 2004 nr 13, poz. 231, z 12 września 2001 r., I PZ 59/01,
OSNP 2003 nr 17, poz. 416, z 19 kwietnia 1999 r., II CZ 23/99, OSNC 1999 nr 11,
poz. 195, z 28 listopada 1997 r., II CZ 137/97, LEX nr 50622).
Właściwy wniosek o doręczenie uzasadnienia wydanego w rozpoznawanej
sprawie wyroku pełnomocnik strony pozwanej złożył dopiero 25 stycznia 2006 r. Ma-
jąc to na uwadze Sąd uznał, że okres pomiędzy ogłoszeniem wyroku a wnioskiem
złożonym przez pełnomocnika przekroczył określony ustawą termin tygodniowy, wo-
bec czego żądanie odwołującego się jako spóźnione podlegało odrzuceniu na pod-
stawie art. 328 § 1 zdanie drugie k.p.c. w związku z art. 391 § 1 zdanie pierwsze
k.p.c.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik strony pozwanej,
domagając się jego uchylenia. Skarżący zwrócił uwagę, że we wniosku z 16 stycznia
2006 r. wskazano, iż doręczenie ma nastąpić ,,w trybie art. 387 § 3 k.p.c.". Zgodnie z
tym przepisem, orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w terminie
tygodniowym od ogłoszenia sentencji zażądała doręczenia. Zdaniem skarżącego,
powołany przepis nakłada obowiązek doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem na
Sąd drugiej instancji, który z urzędu uzasadnił wyrok i przechowuje uzasadnienie w
aktach sprawy. Uzasadnienie stanowi integralną część orzeczenia. Skoro wiec sądy
orzekające w drugiej instancji sporządzają uzasadnienie z urzędu, to ich obowiąz-
kiem jest doręczenie orzeczenia, a nie tylko jego sentencji.
Ponadto skarżący podniósł, że skoro jako pełnomocnik strony wskazał w spo-
sób wyraźny podstawę prawną swojego żądania, jak również złożył wniosek w bar-
dzo krótkim czasie po ogłoszeniu wyroku, to Sąd Okręgowy nie powinien domniemy-
wać, że zamiarem pełnomocnika było jedynie uzyskanie odpisu wyroku na podstawie
art. 9 k.p.c., jeśli we wniosku powołano art. 387 § 3 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie jest uzasadnione. Jak wynika z akt sprawy, pismem z 12 stycznia
2006 r. pełnomocnik strony pozwanej wniósł ,,na zasadzie art. 387 § 3 k.p.c." o dorę-
czenie wyroku wydanego w przedmiotowej sprawie. Odpis sentencji orzeczenia zo-
stał doręczony pełnomocnikowi pozwanego 20 stycznia 2006 r. Pismem z 25 stycz-
nia 2006 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o uzupełnienie dokonanego doręczenia
przez przesłanie uzasadnienia wyroku, powołując się na to, że wniosek o doręczenie
został złożony ,,w trybie art. 387 § 3 k.p.c.", co rodzi obowiązek doręczenia wyroku z
uzasadnieniem. Mimo to Sąd Okręgowy zaskarżonym postanowieniem odrzucił
wniosek o doręczenie uzasadnienia wyroku z 12 stycznia 2006 r. Zgodnie z utrwalo-
nym orzecznictwem, warunkiem skutecznego wniesienia skargi kasacyjnej (poprzed-
nio kasacji), jest otrzymanie przez stronę odpisu wyroku sądu drugiej instancji wraz z
uzasadnieniem, po złożeniu wniosku w tym przedmiocie stosownie do art. 387 § 3
k.p.c. Według art. 3985 § 1 k.p.c., skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z
uzasadnieniem stronie skarżącej. Wniesienie skargi kasacyjnej musi zatem poprze-
dzać złożenie przez stronę zamierzającą zaskarżyć prawomocny wyrok (lub inne
orzeczenie) sądu drugiej instancji wniosku o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie
odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (jeżeli sąd drugiej instancji sporządza uzasad-
nienie jedynie na wniosek strony - art. 387 § 1 zdanie drugie k.p.c.) albo jedynie
wniosku o doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (jeżeli sąd drugiej instancji
sporządza uzasadnienie z urzędu - art. 387 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.).
Stosownie do art. 387 § 3 k.p.c. orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się stro-
nie, która w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji zażądała jego doręczenia.
Zawarte w zdaniu pierwszym in fine art. 387 § 3 k.p.c. sformułowanie ,,zażądała jego
doręczenia" musi być odniesione do początku całego zdania, a mianowicie do sfor-
mułowania ,,orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się". Inaczej mówiąc, sformułowa-
nie ,,zażądała jego doręczenia" nie dotyczy żądania doręczenia samego orzeczenia
(jego sentencji), lecz żądania doręczenia orzeczenia (jego sentencji) razem z uza-
sadnieniem. Profesjonalny pełnomocnik powinien znać i dostrzegać różnicę pomię-
dzy żądaniem doręczenia samego orzeczenia (jego sentencji) oraz orzeczenia z
uzasadnieniem. Prawidłowo sformułowany wniosek składany na podstawie art. 387 §
3 k.p.c. powinien zatem zawierać w sposób wyraźny sformułowane żądanie doręcze-
nia orzeczenia z uzasadnieniem.
Treść art. 3985 § 1 k.p.c. należy rozumieć w ten sposób, że termin dwóch mie-
sięcy na wniesienie skargi kasacyjnej liczony jest od daty doręczenia orzeczenia
sądu drugiej instancji dokonanego w sposób opisany w art. 387 § 3 k.p.c. To z kolei
oznacza, że tylko wtedy, gdy strona zażądała w terminie tygodniowym od ogłoszenia
orzeczenia doręczenia jej orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, można mówić, że
spełnione zostało wstępne wymaganie dla powstania możliwości wniesienia skargi
kasacyjnej. Jeżeli strona z takim żądaniem nie wystąpiła, bądź też występując z nim
przekroczyła siedmiodniowy termin do zgłoszenia żądania doręczenia orzeczenia
wraz z uzasadnieniem (art. 387 § 3 k.p.c.), dwumiesięczny termin, przewidziany w
art. 3985 § 1 k.p.c., w ogóle nie może rozpocząć biegu, a tym samym niemożliwe jest
wniesienie skargi kasacyjnej (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 11 grudnia
1996 r., I PKN 45/96, OSNAPiUS 1997 nr 14, poz. 254; z 7 lutego 1997 r., II UZ
25/96, OSNAPiUS 1998 nr 3, poz. 103; z 2 czerwca 1997 r., I PKN 136/97,
OSNAPiUS 1998 nr 2, poz. 44; z 30 stycznia 1998 r., III CKU 106/97, Prokuratura i
Prawo 1998 nr 6, poz. 30; z 19 kwietnia 1999 r., II CZ 23/99, OSNC 1999 nr 11, poz.
195; z 10 marca 2000 r., IV CZ 18/00, OSNC 2000 nr 10, poz. 181; por. też wyrok z
19 marca 1997 r., II CKN 31/97, OSP 1997 nr 11, poz. 208 i postanowienie z 26
kwietnia 2001 r., II CZ 146/00, OSNC 2001 nr 12, poz. 180).
Dla skutecznego wniesienia skargi kasacyjnej ważna jest czynność złożenia
wniosku o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem zgodnie z art.
387 § 3 k.p.c. Wniosek ten musi być precyzyjnie sformułowany, gdyż według art. 9
k.p.c. strony mają prawo otrzymywać z akt sprawy odpisy wszelkich orzeczeń. Strona
może więc w każdym czasie zwrócić się o doręczenie jej odpisu wyroku (samej sen-
tencji lub także uzasadnienia), także po upływie terminów do złożenia wniosku o spo-
rządzenie uzasadnienia orzeczenia i doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Dorę-
czenie samej sentencji orzeczenia (np. wyroku) sądu drugiej instancji bez jego uza-
sadnienia nie jest doręczeniem orzeczenia w rozumieniu art. 3985 k.p.c. (por. posta-
nowienie Sądu Najwyższego z 25 listopada 1997 r., I PZ 39/97, OSNAPiUS 1998 nr
18, poz. 545). Dlatego też złożenie wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej
instancji w terminie tygodniowym od jego ogłoszenia nie oznacza jeszcze, że strona
wnosi o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem w celu złożenia skargi kasacyj-
nej.
Z art. 387 § 3 zdanie pierwsze k.p.c. wynika, że prawidłowo sformułowany
wniosek, z jakim na podstawie tego przepisu może zwrócić się do sądu strona
zamierzająca wnieść skargę kasacyjną, powinien zawierać żądanie doręczenia orze-
czenia (wyroku, postanowienia) z uzasadnieniem. W rozpoznawanej sprawie wnio-
sek pełnomocnika strony pozwanej (pismo procesowe z 16 stycznia 2006 r. zatytu-
łowane ,,wniosek o doręczenie wyroku") nie zawierał wyraźnego sformułowania żą-
dania doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Jednakże, ze względu na wyraźne
powołanie się przez pełnomocnika, że domaga się doręczenia wydanego w przed-
miotowej sprawie wyroku ,,na zasadzie art. 387 § 3 k.p.c.", należało przyjąć - wbrew
odmiennemu stanowisku Sądu Okręgowego - że ,,wniosek o doręczenie wyroku" z 12
stycznia 2006 r. nie był wnioskiem o doręczenie odpisu samej sentencji wyroku zło-
żonym na podstawie art. 9 zdanie drugie k.p.c. (czyli zgodnie z zasadą jawności we-
wnętrznej), lecz wnioskiem o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem jednoznacznie
w celu wniesienia skargi kasacyjnej.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto rygorystycznie, że niezgłoszenie
przez radcę prawnego wniosku o doręczenie orzeczenia wraz z uzasadnieniem po-
woduje, że doręczeniu podlega orzeczenie bez uzasadnienia (por. wyrok Sądu Naj-
wyższego z 11 kwietnia 2000 r., I PKN 583/99, OSNAPiUS 2001 nr 18, poz. 555).
Aprobując co do zasady wynikający z przytoczonego poglądu rygoryzm formalny -
uzasadniony wysokimi kwalifikacjami profesjonalnych pełnomocników, od których
można wymagać spełnienia stosunkowo prostych i oczywistych wymagań dotyczą-
cych złożenia prawidłowego wniosku o doręczenie orzeczenia sądu drugiej instancji
z uzasadnieniem w celu wniesienia skargi kasacyjnej, należy zwrócić uwagę na
istotną w rozpoznawanej sprawie okoliczność, a mianowicie, że ,,wniosek o doręcze-
nie wyroku" został złożony w terminie przewidzianym w art. 387 § 3 k.p.c., a ponadto
stwierdzono w nim wyraźnie, że żądanie zostaje zgłoszone ,,na zasadzie art. 387 § 3
k.p.c.", co pozwala na przypisanie mu w istocie rangi wniosku o doręczenie orzecze-
nia z uzasadnieniem.
Nadmiernym formalizmem byłoby w takich okolicznościach odrzucenie wnio-
sku strony, nawet sporządzonego przez radcę prawnego, w którym nie zawarto wy-
raźnego sformułowania dotyczącego żądania doręczenia uzasadnienia, jednak po-
wołano się w nim na art. 387 § 3 k.p.c. jako podstawę prawną tego żądania. Do
wniosku o doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem ma bowiem zastosowanie
art. 130 § 1 zdanie drugie k.p.c., a zatem oczywiste niedokładności pisma nie stano-
wią przeszkody do nadania mu biegu i rozpoznania we właściwym trybie (por. posta-
nowienie Sądu Najwyższego z 5 września 2001 r., I CZ 110/01, Biuletyn SNIC 2002
nr 1, s. 57). Gdy bowiem z okoliczności złożenia wniosku o doręczenie wyroku wyni-
ka w sposób niebudzący wątpliwości, że strona składa go w celu wniesienia skargi
kasacyjnej, należy doręczyć jej odpis wyroku z uzasadnieniem, choćby w swoim pi-
śmie procesowym nie zawarła wyraźnego sformułowania o doręczenie uzasadnienia.
W rozpoznawanej sprawie istniały podstawy do potraktowania wniosku pełnomocnika
strony pozwanej jako wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, skoro z
treści wniosku wynikało jednoznacznie, że pełnomocnik złożył go ,,na zasadzie art.
387 § 3 k.p.c.". Sąd Okręgowy nietrafnie potraktował wniosek pełnomocnika pozwa-
nej Spółki jako wniosek o doręczenie stronie odpisu sentencji wyroku złożony na
podstawie art. 9 k.p.c. Słusznie skarżący podniósł w zażaleniu, że skoro w sposób
wyraźny wskazał podstawę prawną swojego żądania, to jego intencja była jedno-
znaczna i nie mogła powodować przyjęcia przez Sąd Okręgowy domniemania, że za-
miarem pełnomocnika było jedynie uzyskanie odpisu sentencji wyroku na podstawie
art. 9 k.p.c.
Z przytoczonych względów zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, wobec
czego Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941 § 3 k.p.c. w związku z art. 39816 k.p.c.
postanowił jak w sentencji.
========================================