Postanowienie z dnia 12 kwietnia 2007 r.
I PZ 1/07

Bieg terminu do wniesienia zażalenia nie ulega przerwaniu ani przedłuże-
niu ze względu na złożenie przez stronę wniosku o ustanowienie pełnomocnika
z urzędu. Ustanowienie przez sąd pełnomocnika z urzędu po upływie terminu
do wniesienia zażalenia, może stanowić okoliczność uzasadniającą przywróce-
nie terminu.

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera
(sprawozdawca), Beata Gudowska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 kwietnia
2007 r. sprawy z powództwa Hanny M. przeciwko Gminnej Spółdzielni ,,S.CH." w C. o
ustalenie wymiaru zatrudnienia, na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 15 września
2006 r. [...]

1. o d d a l i ł zażalenie;
2. zasądził od Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Łodzi) na rzecz
adwokat Bogumiły K. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z
urzędu kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych podwyższoną o stawkę podatku od
towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od
towarów i usług.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi wyrokiem z 20
września 2005 r. oddalił apelację powódki od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy
w Łowiczu w sprawie o ustalenie treści stosunku pracy (wymiaru zatrudnienia).
Po ogłoszeniu wyroku powódka wniosła ,,o wydanie wyroku z 20 września
2005 r.", w związku z czym doręczono jej odpis sentencji tego wyroku (bez uzasad-
nienia). Pismem nadanym w urzędzie pocztowym 17 października 2005 r. powódka
wniosła ,,o przysłanie uzasadnienia wyroku", ponieważ pomimo wniosku nie otrzy-
mała uzasadnienia wyroku. Następnie - po otrzymaniu pisma przewodniczącego wy-
działu wyjaśniającego, że uzasadnienie wyroku nie może być doręczone, ponieważ
wobec braku stosownego wniosku nie zostało sporządzone - powódka w piśmie z 24
listopada 2005 r. wniosła o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządze-
nie uzasadnienia wyroku i przesłanie wyroku z uzasadnieniem oraz wniosła o dorę-
czenie jej odpisu wyroku z uzasadnieniem.
Postanowieniem z 9 lutego 2006 r. Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił wniosek o
przywrócenie terminu do sporządzenia uzasadnienia wyroku i odrzucił wniosek o
sporządzenie uzasadnienia.
Na powyższe postanowienie powódka wniosła osobiście sporządzone zażale-
nie.
Sąd Okręgowy postanowieniem z 21 marca 2006 r. odrzucił zażalenie powód-
ki na postanowienie z 9 lutego 2006 r. w przedmiocie odrzucenia wniosku o przywró-
cenie terminu do sporządzenia uzasadnienia wyroku i odrzucenia wniosku o sporzą-
dzenie uzasadnienia, powołując się na treść art. 871 § 1 k.p.c. i art. 130 § 5 k.p.c. w
związku z art. 373 i 397 § 2 k.p.c., ponieważ zażalenie skierowane do Sądu Najwyż-
szego nie zostało sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego.
W piśmie z 31 marca 2006 r. powódka wniosła o przyznanie jej pełnomocnika
z urzędu. Postanowieniem z 24 maja 2006 r. Sąd Okręgowy ustanowił dla powódki
pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia zażalenia do Sądu Najwyższego na po-
stanowienie z 21 marca 2006 r. W dniu 7 czerwca 2006 r. Okręgowa Rada Adwokac-
ka w Ł. wyznaczyła powódce pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata. W dniu 26
czerwca 2006 r. pełnomocnik powódki wniósł zażalenie na postanowienie Sądu
Okręgowego z 21 marca 2006 r., zarzucając naruszenie art. 5 k.p.c., przez niepo-
uczenie powódki o treści art. 871 § 1 k.p.c. Pełnomocnik skarżącej wniósł o uchylenie
zaskarżonego orzeczenia i przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządze-
nie uzasadnienia wyroku.
Sąd Okręgowy w Łodzi - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowie-
niem z 15 września 2006 r. odrzucił zażalenie pełnomocnika powódki na postano-
wienie tego Sądu z 21 marca 2006 r. W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd
stwierdził, że zgodnie z art. 394 § 2 k.p.c. termin do wniesienia zażalenia jest tygo-
dniowy i liczy się od dnia doręczenia stronie postanowienia. Zaskarżone postanowie-
nie (z 21 marca 2006 r.) zostało doręczone powódce 27 marca 2006 r. Termin do
wniesienia zażalenie upłynął zatem 3 kwietnia 2006 r. Sąd zwrócił uwagę, że pełno-
mocnik powódki wnosząc przedmiotowe zażalenie 26 czerwca 2006 r. nie złożył jed-
nocześnie wniosku o przywrócenie terminu do jego wniesienia. Z tego względu na
podstawie art. 370 k.p.c. w związku z 397 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy odrzucił zażale-
nie jako wniesione po upływie ustawowego terminu, o którym mowa w art. 394 § 2
k.p.c.

Powyższe postanowienie zaskarżył zażaleniem pełnomocnik powódki, doma-
gając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w Łodzi, ewentualnie jego zmiany poprzez uwzględnienie zażalenia
powódki na postanowienie z 21 marca 2006 r.; wniósł także o przyznanie pełnomoc-
nikowi z urzędu wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków nieuiszczonych ani w części,
ani w całości przez powódkę. Zaskarżonemu postanowieniu pełnomocnik skarżącej
zarzucił naruszenie art. 394 § 2 k.p.c., poprzez błędne przyjęcie, że termin tygodnio-
wy do wniesienia zażalenia liczy się dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu od
daty doręczenia postanowienia stronie, którą zastępuje, w sytuacji gdy ustanowienie
pełnomocnika nastąpiło trzy miesiące po doręczeniu postanowienia samej stronie. W
uzasadnieniu zażalenia pełnomocnik skarżącej podniósł, że przyczyną odrzucenia
zażalenia na postanowienie z 21 marca 2006 r. było uchybienie terminu do złożenia
zażalenia, przy błędnym przyjęciu, że bieg terminu rozpoczął się w dniu doręczenia
powódce postanowienia. Według pełnomocnika powódki Sąd nie wziął pod uwagę
tego, że został on wyznaczony dopiero 7 czerwca 2006 r., a zażalenie zostało zło-
żone w terminie 7 dni od poinformowania adwokata o ustanowieniu go pełnomocni-
kiem powódki, czyli od chwili, w której mógł skutecznie podjąć czynności. Jednocze-
śnie pełnomocnik powódki wniósł o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia,
gdyż z powodu choroby nie mógł się wywiązać z obowiązku jego złożenia w terminie.
Postanowieniem z 29 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Łodzi przywrócił powódce termin do wniesienia zażalenia na
postanowienie tego Sądu z 15 września 2006 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, że zażalenie na postanowienie z 21
marca 2006 r., sporządzone w imieniu powódki przez adwokata ustanowionego z
urzędu, zostało wniesione po upływie tygodniowego terminu od doręczenia samej
stronie odpisu postanowienia z uzasadnieniem (art. 394 § 2 k.p.c.). Postanowienie to
zostało doręczone powódce 27 marca 2006 r., zaś zażalenie na to postanowienie
pełnomocnik powódki wniósł dopiero 26 czerwca 2006 r. Sąd Okręgowy odrzucił za-
żalenie pełnomocnika powódki wobec uchybienia terminu przewidzianego w art. 394
§ 2 k.p.c.
W rozpoznawanym przez Sąd Najwyższy zażaleniu pełnomocnik powódki za-
rzucił, że Sąd Okręgowy wydając zaskarżone postanowienie powinien wziąć pod
uwagę, że pełnomocnik został wyznaczony dopiero 7 czerwca 2006 r., czyli trzy mie-
siące po doręczeniu powódce postanowienia. Jednocześnie podniósł, że zażalenie
zostało złożone w terminie 7 dni od poinformowania go o ustanowieniu i że dopiero w
tej dacie mógł skutecznie podjąć czynności. W istocie pełnomocnik powódki w zaża-
leniu sugeruje, że siedmiodniowy termin na wniesienie zażalenia powinien być liczo-
ny nie od chwili doręczenia stronie odpisu postanowienia, lecz od chwili ustanowienia
dla strony pełnomocnika z urzędu.
Stanowisko pełnomocnika powódki nie może być uznane za trafne. Termin
przewidziany w art. 394 § 2 k.p.c. - liczony od chwili doręczenia samej stronie odpisu
postanowienia z uzasadnieniem - wiąże bowiem również pełnomocnika strony, nawet
w sytuacji, gdy dopiero po tej dacie został on ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu.
Wystąpienie przez stronę z wnioskiem o ustanowienie adwokata z urzędu pozostaje
bez wpływu na bieg terminu do złożenia środka odwoławczego, w szczególności nie
powoduje jego przedłużenia bądź przerwania. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
(co prawda w odniesieniu do kasacji) przyjęto jednolicie, że bieg terminu do wniesie-
nia kasacji nie ulega przerwaniu ani przedłużeniu ze względu na złożenie przez
stronę wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu (por. między innymi postanowie-
nia Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 1997 r. II CZ 35/97, OSNC 1997 nr 10, poz.
151, z 8 października 1998 r. II CZ 106/98, z 6 czerwca 2000 r., I CZ 76/00, z 23
lipca 2002 r., II CZ 81/02, z 29 kwietnia 2003 r., V CZ 42/03, z 18 lutego 2004 r., I CZ
4/04, niepublikowane). Stanowisko to pozostaje aktualne w przypadku zażalenia -
zarówno co do zasady, jak i w odniesieniu do okoliczności rozpoznawanej sprawy.
Ustanowienie pełnomocnika z urzędu do sporządzenia zażalenia w czasie, kiedy
upłynął już termin do jego wniesienia, może stanowić okoliczność uzasadniającą
przywrócenie terminu do wniesienia tego środka zaskarżenia. Nie sposób natomiast
znaleźć podstawy prawnej dla stanowiska prezentowanego w zażaleniu, zgodnie z
którym termin do wniesienia zażalenia powinien biec od daty zawiadomienia adwo-
kata o ustanowieniu go pełnomocnikiem z urzędu do sporządzenia środka zaskarże-
nia. W takiej sytuacji pełnomocnikowi przysługuje ewentualnie wniosek o przywróce-
nie terminu do wniesienia środka zaskarżenia.
Z tych względów odrzucenie zażalenia pełnomocnika powódki na postanowie-
nie Sądu Okręgowego z 21 mara 2006 r. jako spóźnionego było prawidłowe, zaś
kwestionujące to rozstrzygnięcie zażalenie podlegało oddaleniu.
Wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej podlega
rozpoznaniu przez sąd, przed którym czynność ta powinna być podjęta.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814 k.p.c. w
związku z art. 3941 § 3 k.p.c. oddalił zażalenie.
========================================