Postanowienie z dnia 30 marca 1994 r.

I PRN 9/94
Odpowiednie stosowanie przepisów o rewizji do postępowania z
rewizji nadzwyczajnej (art. 423 § 1 k.p.c.) oznacza - w odniesieniu do
cofnięcia tej rewizji (art. 393 § 2 k.p.c.), - że sąd nie jest uprawniony do
oceny, czy cofnięcie rewizji nadzwyczajnej przez właściwy podmiot
jest dopuszczalne.

Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN:
Antoni Filcek, SA: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z wniosku Towarzystwa
Społeczno-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej na Śląsku Opolskim z
siedzibą w G., z udziałem Wojewody Opolskiego, o wpis do rejestru zmiany
statutu, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości, od
postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 1993 r.,

p o s t a n o w i ł:
u m o r z y ć postępowanie z rewizji nadzwyczajnej.


U z a s a d n i e n i e

Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszości Niemieckiej na
Śląsku Opolskim z siedzibą w G. zgłosiło do Sądu Wojewódzkiego w Opolu
wniosek o wpisanie do rejestru stowarzyszeń zmian w statucie
uchwalonym w dniu 19 grudnia 1992 r.
Postanowieniem z dnia 5 maja 1993 r. (uzupełnionym postanowie-
niem z dnia 1 czerwca 1993 r.), w sprawie do której jako uczestnik postę-
powania przystąpił Wojewoda Opolski, Sąd Wojewódzki w Opolu częścio-
wo uwzględnił wniosek, wykreślając w rubryce 3 rejestru dotychczasową
nazwę wnioskodawcy i wpisując w to miejsce nową nazwę w brzmieniu
"Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim" oraz
wpisując w rubryce 9 część zmian statutu, odmawiając wpisania zmiany §
31 statutu.
Po rozpoznaniu rewizji Wojewody Opolskiego, Sąd Apelacyjny we
Wrocławiu postanowieniem z dnia 30 lipca 1993 r. zmienił zaskarżone
postanowienie w ten sposób, że odmówił wpisania §§ 5, 32 i 33 statutu i
oddalił rewizję w pozostałej części.
Postanowienie to zaskarżył rewizją nadzwyczajną z dnia 24 lutego
1994 r. Minister Sprawiedliwości zarzucając rażące naruszenie art. 1 ust. 1
i art. 16 w związku z art. 21 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - prawo o
stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 20, poz. 104 ze zm.) oraz art. 20 ust. 1 i 3
Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o
dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z dnia 17 czerwca 1991 r. (Dz.
U. z 1992 r., Nr 14, poz. 56) oraz naruszenie interesu Rzeczypospolitej
Polskiej i wnosząc o uchylenie tego postanowienia i poprzedzającego je
postanowienia Sądu I instancji oraz o przekazanie sprawy temu ostatniemu
Sądowi do ponownego rozpoznania.
Istota zarzutu polega na sprzeczności z prawem zarejestrowania
zmiany statutu polegającej na rezygnacji z wymogu posiadania obywa-
telstwa polskiego przez członków Towarzystwa, skutkiem czego do tego
stowarzyszenia może obecnie należeć każda osoba narodowości lub
pochodzenia niemieckiego zamieszkała na Śląsku Opolskim.
Pismem z dnia 7 marca 1994 r. Minister Sprawiedliwości cofnął
powyższą rewizję nadzwyczajną.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kwestia dokonywania przez Sąd Najwyższy oceny dopuszczalności
cofnięcia rewizji nadzwyczajnej była przedmiotem rozbieżnych wypowiedzi.
Występuje zarówno pogląd przyjmujący związanie Sądu Najwyższego
cofnięciem rewizji przez uprawniony podmiot (tak Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 2 grudnia 1967 r., III CRN 307/67, NP 1969 nr 11-12 s. 1786 z apr.
gl. J. Krajewskiego, w postanowieniu z dnia 7 czerwca 1974 r., III CRN
7/74, OSPiKA 1976 z. 1 poz. 4 oraz J. Krajewski w "Komentarzu do
kodeksu postępowania cywilnego" z 1989 r., tom II s. 700), jak i pogląd o
poddaniu tej czynności kontroli sądowej (tak Z. Resich w krytycznej glosie
do w/w postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1974 r. oraz
W. Siedlecki w "Komentarzu do kodeksu postępowania cywilnego" z 1975
r., tom I s. 700).
Zdaniem Sądu Najwyższego orzekającego w niniejszej sprawie
odpowiednie stosowanie przepisów o rewizji do postępowania wszczętego
rewizją nadzwyczajną (art. 423 § 1 k.p.c.) oznacza - w odniesieniu do
cofnięcia rewizji (art. 393 § 2 k.p.c.) - że Sąd nie jest zobowiązany ani
uprawniony do dokonywania oceny, czy cofnięcie rewizji nadzwyczajnej
przez właściwy podmiot jest dopuszczalne. Istnieje bowiem kategorialna
różnica między skutkami cofnięcia rewizji przez stronę, a skutkami
cofnięcia rewizji nadzwyczajnej przez uprawniony podmiot. W pierwszej
sytuacji skutkiem cofnięcia rewizji jest uprawomocnienie się orzeczenia
Sądu I instancji, a więc pozbawienie strony możliwości jego zaskarżenia i z
tego względu dopuszczalność dokonania przez stronę tej czynności
podlega kontroli sądu (art. 393 § 2 k.p.c w zw. z art. 203 § 4 k.p.c.).
Regulacja ta jest wyrazem zasady ochrony strony przed jej aktami
dyspozycyjnymi rażąco naruszającymi prawo lub jej uzasadnione interesy.
Natomiast cofnięcie rewizji nadzwyczajnej wywołuje inne skutki, gdyż służy
ona tylko od orzeczeń prawomocnych, a więc takich, których strona i tak
nie mogła już zaskarżyć a po wtóre, w razie umorzenia postępowania z
powodu cofnięcia tej rewizji, może być ona złożona ponownie.
Ponadto za przyjętym poglądem przemawia także wyjątkowy
charakter rewizji nadzwyczajnej wyrażający się w szczególności w
zaskarżeniu orzeczenia już prawomocnego przez podmiot nie będący
stroną postępowania. Z tych względów, jeżeli wszczęcie postępowania
zależy tylko od dokonanej przez uprawniony podmiot oceny celowości
złożenia rewizji nadzwyczajnej, to podmiot ten powinien mieć także
możliwość niedopuszczenia do rozpoznania sprawy.
Biorąc pod uwagę powyższe argumenty na podstawie art. 393 § 2 i
art. 423 § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

========================================