Postanowienie z dnia 16 marca 2000 r.
I PKN 764/99

Przeniesienie nauczyciela w stan nieczynny nie jest prawnym obowiąz-
kiem pracodawcy.


Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera , Andrzej Kijowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 marca
2000 r. sprawy z powództwa Anety W.-H. przeciwko Placówce Oświatowo-Wycho-
wawczej w P. o uznanie za bezskuteczne przeniesienia stan nieczynny, na skutek
kasacji strony pozwanej od postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Radomiu z dnia 25 sierpnia 1999 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

o d d a l i ć kasację.

U z a s a d n i e n i e


Powódka Aneta W.-H. żądała uznania bezskuteczności przeniesienia jej w
stan nieczynny przez pozwaną Placówkę Oświatowo-Wychowawczą w P. Powoły-
wała się na to, że przeniesienie jej - nauczyciela mianowanego - w stan nieczynny,
w okresie ciąży jest zarówno ,,krzywdzące" jak i sprzeczne z art. 177 Kodeksu pracy.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o jego oddalenie powołując się na
to, że art. 177 KP nie ma zastosowania do nauczycielki przeniesionej w stan nie-
czynny.

Na rozprawie z dnia 20 lipca 1999 r. przed Sądem Pracy strony zawarły ugodę
wyrażającą się w uzgodnionym z powódką ,,anulowaniu" przeniesienia jej w stan nie-
czynny.

W tej sytuacji Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Lipsku umorzył postępowanie. W
uzasadnieniu tego postanowienia wyraził pogląd, że powódka powinna korzystać z
przewidzianej w Kodeksie pracy ochrony pracy kobiet w okresie ciąży. Ponadto nale-
żało mieć na uwadze kontrowersyjność tego, czy nastąpiła likwidacja zakładu pracy,
a z pewnością pracodawca nie przeprowadził, wymaganej zdaniem Sądu, konsultacji
ze związkiem zawodowym.

W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwana powołała się na to, że za-
wierając ugodę była w błędzie zasugerowana stanowiskiem Sądu o bezprawności
przeniesienia powódki w stan nieczynny w okresie ciąży. Natomiast zgodnie z
art.223 § 2 i art. 203 § 14 KPC Sąd: ,,nie powinien dopuścić do zawarcia ugody
sprzecznej z prawem".

Sąd Okręgowy w Radomiu postanowieniem z dnia 25 sierpnia 1999 r. oddalił
zażalenie pozwanej. W uzasadnieniu tego postanowienia stwierdza się, że strona
pozwana, chociaż zmierza do uchylenia się od skutków swego oświadczenia woli w
zakresie ugody sądowej, nie wykazała przesłanek nieważności lub innych wad za-
wartej ugody określonych w art. 82 lub 87 KC oraz art. 918 § 1 KC. Zresztą pozwana
nawet nie przytoczyła okoliczności, które wskazywałyby na to, że ugoda została za-
warta pod wpływem błędu w okolicznościach przewidzianych w art. 918 § 1 KC. Bez-
podstawny jest również zarzut zażalenia jakoby Sąd Pracy naruszył art. 223 § 2 w
związku z art. 203 § 4 KPC. W tym zakresie Sąd Okręgowy stwierdził, że nie może
być uznane za sprzeczne z prawem anulowanie przeniesienia powódki będącej w
ciąży w stan nieczynny. Należało bowiem uwzględnić zarówno to, że przyczyną
przeniesienia powódki w stan nieczynny była częściowa likwidacja zakładu pracy, co
oznacza, że pracodawca dokonał wyboru osób objętych przeniesieniem. Dokonując
zaś w ramach swej decyzji wyboru powódki powinien mieć na uwadze ,,ochronę
przewidzianą w art. 177 § 1 KP z jakiej korzystają kobiety w ciąży i na urlopie macie-
rzyńskim w aspekcie szeroko pojętej w prawie pracy ochrony kobiet ciężarnych i
przebywających na urlopach macierzyńskich przed utratą pracy zgodnie z zasadami
współżycia społecznego".

Od powyższego postanowienia strona pozwana wniosła kasację opierając ją
na obu podstawach przewidzianych w art. 3931 KPC. W zakresie prawa materialnego
zarzucono naruszenie art. 20 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
(jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.) poprzez jego błędną wykład-
nię jakoby nauczycielowi mianowanemu będącemu w okresie ciąży przysługiwała
ochrona, o której mowa w art. 177 KP. W zakresie przepisów postępowania zarzuco-
no w kasacji naruszenie art. 223 § 2 w związku z art. 203 § 4 KPC poprzez uznanie,
że ugoda nie jest sprzeczna z prawem. Wnioskiem kasacji było żądanie uchylenia
zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Sądu pierwszej instancji i przeka-
zanie sprawy Sądowi Pracy do ponownego rozpatrzenia.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Stosownie do podstaw kasacji, które wyznaczają zakres rozpoznania sprawy
przez Sąd Najwyższy (art. 39311 KPC), jedyną kwestią, która podlegała ocenie w tym
postępowaniu, było to, czy ugoda pozostaje w sprzeczności z zasadami przeniesie-
nia nauczyciela w stan nieczynny określonymi w art. 20 Karty Nauczyciela. Tylko w
razie takiej bezprawności ugody można byłoby mówić o naruszeniu obowiązku Sądu
Pracy w zakresie kontroli zawartej przed tym Sądem przez strony ugody co do jej
zgodności z prawem.

W zakresie powołanych w kasacji przepisów nie ma żadnych podstaw do
przyjęcia jakoby nastąpiło naruszenie prawa zarówno w odniesieniu do treści ugody
jak i do zaskarżonego postanowienia wynikającego z uznania, iż ugoda jest zgodna z
prawem i zasadami współżycia społecznego. Według niezakwestionowanych w ka-
sacji ustaleń zaskarżonego postanowienia Szkoła zatrudniająca powódkę nie została
zlikwidowana (w znaczeniu całkowitej likwidacji zakładu pracy) i już chociażby z tego
względu nie można by na gruncie art. 20 ustawy Karty Nauczyciela opierać założenia
jakoby przeniesienie powódki w stan nieczynny było prawnym obowiązkiem strony
pozwanej. Jeżeli strona pozwana powołuje się na swe uprawnienie do przeniesienia
powódki w stan nieczynny, nie będące jednakże prawnym obowiązkiem - to również
w obszarze jej woli znajdowało się uprawnienie do wyrażonego w ugodzie
,,anulowania" oświadczenia woli o przeniesieniu powódki w stan nieczynny. Podkre-
ślić trzeba, że w postanowieniu o umorzeniu postępowania na skutek zawartej
ugody, Sąd Pracy nie orzekał o bezprawności przeniesienia powódki w stan nie-
czynny, ale wyłącznie potwierdzał, że przedmiotowa ugoda nie narusza prawa ani
zasad współżycia społecznego. Tymczasem w kasacji strona pozwana, z pominię-
ciem istoty postanowienia o umorzeniu postępowania, przedstawiła argumentację
stanowiska, iż przenosząc powódkę w stan nieczynny pozwana nie naruszyła art.
177 KP, który nie miał zastosowania. W związku z tym należy stwierdzić, iż w zas-
karżonym postanowieniu Sąd drugiej instancji prawidłowo ustalił podstawę faktyczną
swego rozstrzygnięcia odpowiednio do przesłanek zastosowania art. 223 § 2 w
związku z art. 203 § 4 KPC, a ściślej rzecz biorąc odpowiednio dla kontroli oceny
prawnej w tym zakresie wyrażonej w postanowieniu Sądu Pracy. Nie budzi zastrze-
żeń zasadnicza ocena, iż w świetle ustalonych okoliczności ugoda była zgodna z
prawem i zasadami współżycia społecznego. W ugodzie tej bowiem, z zachowaniem
prawa strony pozwanej do wyboru nauczycieli do przeniesienia w stan nieczynny,
strona pozwana uprawniona była do ,,anulowania" przeniesienia w stan nieczynny
powódki mając na uwadze - jaki to określił Sąd Okręgowy - szeroko pojętą ochronę
przed utratą pracy kobiet ciężarnych i przebywających na urlopach macierzyńskich.

Z powyższych przyczyn kasacja nie mająca usprawiedliwionych podstaw
podlegała oddaleniu (art. 39312 KPC).
========================================