Postanowienie z dnia 2 lipca 2001 r.
I PKN 61/01

Wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji nie uzasadnia
zakwestionowanie przez stronę odmowy jej sporządzenia przez adwokata
ustanowionego z urzędu.


Przewodniczący SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski (spra-
wozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 lipca2001
r. sprawy Grażyny L. przeciwko Szkole Podstawowej w P. o nakazanie, na skutek
kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Poznaniu z dnia 29 grudnia 1999 r. [...]

o d r z u c i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 29 grudnia 1999 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu oddalił apelację powódki od wyroku Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Poznaniu z dnia 1 października 1999 r. oddalającego powództwo o
złożenie oświadczenia, że w aktach osobowych powódki pozostaną wyłącznie doku-
menty nie będące zawartością tych akt według ich stanu przedstawionego do
sprawy.

Na żądanie powódki wyrok ten z uzasadnieniem został jej doręczony w dniu
28 stycznia 2000 r.

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2000 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu usta-
nowił dla powódki adwokata. W piśmie z dnia 18 lutego 2000 r. adwokat Maria B.
poinformowała Sąd Okręgowy w Poznaniu, że jako wyznaczony z urzędu pełno-
mocnik powódki, po zapoznaniu się z aktami sprawy, nie znajduje podstaw prawnych
do wniesienia kasacji. Z kolei telegramem nadanym w dniu 28 lutego 2000 r. kolejny
wyznaczony przez Okręgową Radę Adwokacką w P. pełnomocnik z urzędu adwokat
Anna J.-W. także poinformowała Sąd Okręgowy w Poznaniu, że nie znalazła pod-
staw prawnych do wniesienia kasacji.

Kasacja, którą powódka wniosła osobiście, została odrzucona postanowie-
niem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 9 marca 2000 r. Zażalenie na to posta-
nowienie oddalił Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 20 czerwca 2000 r.

W dniu 1 sierpnia 2000 r. do Sądu Okręgowego w Poznaniu została wniesio-
na w imieniu powódki kasacja przez kolejnego jej pełnomocnika adwokat Mariana K.
wyznaczonego przez Okręgową Radę Adwokacką w P. Kasacja ta połączona została
z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia, uzasadnionym w ten sposób,
że od daty wyznaczenia adwokat Mariana K. pełnomocnikiem (19 lipca 2000 r.)
upłynęło zaledwie 11 dni, natomiast wcześniej powódka mogła tylko sama, a więc
nieskutecznie, wnieść kasację, natomiast nie miała wpływu na to, że jej dwaj po-
przedni pełnomocnicy odmówili sporządzenia kasacji. Sąd Okręgowy w Poznaniu
postanowieniem z dnia 12 grudnia 2000 r. przywrócił powódce termin do wniesienia
kasacji, a następnie przedstawił kasację Sądowi Najwyższemu.

Sąd Najwyższy na skutek powyższej kasacji, wniesionej w imieniu powódki
przez jej pełnomocnika w dniu 1 sierpnia 2000 r., zważył, co następuje:

Nie ulega wątpliwości, że kasacja została wniesiona po upływie terminu i z
tego powodu podlegałaby odrzuceniu (por. art. 3935 KPC), gdyby nie został przywró-
cony termin do jej wniesienia. Tak więc od oceny zasadności przywrócenia terminu
zależała dopuszczalność rozpoznania kasacji powódki. W kwestii tej Sąd Najwyższy
stwierdził, że z przedstawionych wyżej okoliczności niezachowania terminu do wnie-
sienia kasacji wynika, iż - wbrew postanowieniu Sądu Okręgowego w Poznaniu - nie
można uznać, iż zachodziły warunki przywrócenia terminu określone w art. 168 § 1
KPC. Wyznaczony adwokat, będąc pełnomocnikiem powódki, był umocowany do
wykonywania w imieniu powódki czynności procesowych, w szczególności wniesie-
nia kasacji. Niewniesienie kasacji w przewidzianym do tego terminie przez działają-
cego w imieniu powódki pełnomocnika stanowiło konsekwencję przyjęcia, że kasacja
byłaby bezpodstawna. Takie stanowisko w terminie otwartym do wniesienia kasacji
zajął również drugi z wyznaczonych dla powódki adwokatów, powodując w konse-
kwencji uprawomocnienie się wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 29 grud-
nia 1999 r. (por art. 363 § 1 KPC). Należy podkreślić, że z chwilą upływu terminu za-
skarżenia tego wyroku, stał się on prawomocny wskutek stanowiska strony repre-
zentowanej przez pełnomocnika z urzędu, iż kasacji nie wniesie. W tej sytuacji pra-
womocności orzeczenia wynikającego z czynności strony (zastąpionej przez pełno-
mocnika) nie powinno się wzruszać w oparciu o czynności podjęte już po uprawo-
mocnieniu się wyroku, przez kolejnego adwokata wyznaczonego stronie przez wła-
ściwy organ adwokatury. Były to czynności adwokata wyznaczonego już po uprawo-
mocnieniu się wyroku, które - z powodu prawomocnego zakończenia sprawy - nie
powodują zweryfikowania (uchylenia) czynności procesowych podjętych w toku
otwartego postępowania. Trzeba przy tym zauważyć, że stanowisko - będącego ad-
wokatem z urzędu - pełnomocnika strony o odmowie sporządzenia kasacji wywołało
wspomniane wyżej skutki procesowe bez poddania tego stanowiska kontroli Sądu.
Skład rozpoznający sprawę podziela pogląd wyrażony w uchwale składu Siedmiu
Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2000 r. III CZP 14/00 (OSNC 2001
nr 2, poz. 21), iż adwokat ustanowiony dla strony przez sąd może odmówić sporzą-
dzenia kasacji, jeżeli byłaby ona niedopuszczalna lub oczywiście bezzasadna. Po-
nadto zgodzić się trzeba z zawartym w uzasadnieniu tej uchwały stwierdzeniem, że:
,,w postępowaniu cywilnym brak jest w obecnym stanie prawnym bezpośredniej moż-
liwości skontrolowania przez sąd zasadności odmowy sporządzenia kasacji, chociaż
adwokat ustanowiony był dla strony przez sąd, a zadaniem rady adwokackiej było
jedynie wskazanie jego osoby".

Z powyższych przyczyn Sąd Najwyższy, stwierdzając, że kasacja została
wniesiona po upływie terminu, a nie było podstaw do jego przywrócenia, orzekł sto-
sownie do art. 3938 § 1 KPC (w brzmieniu przed nowelizacją wynikającą z ustawy z
dnia 24 maja 2000 r. - Dz.U. Nr 48, poz. 554).
========================================