Postanowienie z dnia 14 stycznia 2002 r.
I PKN 607/01

Niedopuszczalna jest kasacja wniesiona przez sędziego jako pełnomoc-
nika strony w sytuacji, gdy nie mógł być on ustanowiony pełnomocnikiem, po-
nieważ nie były spełnione przesłanki z art. 87 § 2 k.p.c.


Sędzia Sądu Najwyższego Józef Iwulski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 stycznia
2002 r. sprawy z powództwa Piotra L. przeciwko Sądowi Okręgowemu w K. o zapła-
tę, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 20 lipca 2001 r. [..]


o d r z u c i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Sędzia Sądu Okręgowego w K. Piotr L. wniósł o zasądzenie od tego Sądu
łącznie kwoty 15.182,65 zł jako wyrównania zwrotu kosztów przejazdów do pracy.
W imieniu pozwanego pracodawcy z upoważnienia Prezesa Sądu Okręgowe-
go w K. odpowiedź na pozew złożył sędzia tego Sądu Janusz R., wnosząc o oddale-
nie powództwa. Do odpowiedzi na pozew zostało złożone pełnomocnictwo dla Janu-
sza R. sędziego Sądu Okręgowego w K. ,,do reprezentowania Prezesa Sądu Okrę-
gowego w K. jako pozwanego przed Sądem Rejonowym-Sądem Pracy w Słupcy w
sprawie [...] z powództwa Piotra L. Sędziego Sądu Okręgowego w K. o zapłatę",
podpisane przez prezesa Sądu Okręgowego.
Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2001 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Słupcy
uwzględnił powództwo w całości. Wyrok ten apelacją zaskarżyła strona pozwana
działająca przez ustanowionego w sprawie pełnomocnika. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z dnia 20 lipca 2001 r., [...] oddalił
apelację strony pozwanej. Kasację od tego wyroku w imieniu strony pozwanej złożył
sędzia Janusz R., występujący w sprawie jako pełnomocnik pozwanego Sądu Okrę-
gowego w K.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Postępowanie w sprawie toczyło się po dniu 1 lipca 2000 r., a więc mają do
niego zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu nada-
nym ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywil-
nego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądo-
wych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U.
Nr 48, poz. 554). Zgodnie z art. 3932 § 1 k.p.c. kasacja powinna był sporządzona
przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym (przymus adwokacko-
radcowski). Przepisu tego nie stosuje się między innymi, gdy pełnomocnikiem strony
jest sędzia (art. 3932 § 2 k.p.c.). Należy uznać, że dotyczy to tylko takiej sytuacji, gdy
sędzia jest pełnomocnikiem strony ustanowionym w sposób prawidłowy, a zwłaszcza
gdy jest osobą spełniającą ogólne warunki umożliwiające udzielenie mu pełnomoc-
nictwa procesowego (art. 87 k.p.c.). Inaczej mówiąc, jeżeli pełnomocnikiem strony
zostanie ustanowiony sędzia, ale nie spełnia on warunków wymaganych od osoby,
która ma być pełnomocnikiem, to nie są spełnione przesłanki art. 3932 § 2 k.p.c., co
oznacza konieczność zastosowania art. 3932 § 1 k.p.c. Sędzia Janusz R. został
ustanowiony pełnomocnikiem pozwanego Sądu Okręgowego w K. (art. 3 k.p.) jako
pracownik jednostki organizacyjnej będącej pracodawcą. Przesłanki ustanowienia go
pełnomocnikiem należy więc rozważać na podstawie art. 87 § 2 k.p.c. Zgodnie z tym
przepisem pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nie posiadają-
cego osobowości prawnej, może był między innymi pracownik tej jednostki. Sąd
Okręgowy jako pracodawca ma w sprawach z zakresu prawa pracy zdolność sądową
i procesową (art. 460 § 1 k.p.c.), nie ma jednak osobowości prawnej, ani nie jest
przedsiębiorcą. Pozwany pracodawca nie mógł więc skutecznie ustanowić swojego
pracownika pełnomocnikiem procesowym, gdyż nie są spełnione przesłanki art. 87 §
2 k.p.c. (można też zauważyć, że treść pełnomocnictwa dość wyraźnie ogranicza
jego zakres tylko do czynności procesowych przed sądem pierwszej instancji - art. 88
k.p.c.). Analogiczny pogląd został wyrażony już w uchwale z dnia 28 października
1998 r., III ZP 28/98 (OSNAPiUS 1999 r. nr 5, poz. 158), w której Sąd Najwyższy
stwierdził, że w sprawie z zakresu prawa pracy prokurator prokuratury wojewódzkiej
nie może być pełnomocnikiem procesowym pozwanej prokuratury rejonowej. W uza-
sadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy słusznie wywiódł, że prokuratura rejonowa (tak
jak sąd) nie ma osobowości prawnej i nie jest też przedsiębiorcą. Jej więc art. 87 § 2
zdanie 1 k.p.c. dotyczyć nie może. Jest państwową jednostką organizacyjną nie po-
siadającą osobowości prawnej.
Wobec tego należy stwierdzić, że kasacja została wniesiona przez sędziego
działającego jako pełnomocnik strony pozwanej, ale w sytuacji, gdy nie mógł być on
ustanowiony pełnomocnikiem, gdyż nie były spełnione przesłanki art. 87 § 2 k.p.c.
Przymus adwokacko-rodcowski nie był więc wyłączony przez art. 3932 § 2 k.p.c., a
więc miał zastosowanie i nie został zachowany, co oznacza niedopuszczalność ka-
sacji, która podlega odrzuceniu na podstawie art. 3937 § 2 w związku z art. 3935 i
3932 § 1 k.p.c.
========================================