Wyrok z dnia 31 stycznia 2001 r.
I PKN 589/00

Prokurator Generalny jest uprawniony do zwolnienia za wypowiedzeniem
asesora prokuratury po upływie okresu powołania na to stanowisko, wobec
uznania, że nie jest wystarczająca pozytywna lub mierna opinia o jego przydat-
ności do powołania na stanowisko prokuratora. Wykonywanie w stopniu nale-
żytym przez asesora obowiązków pracowniczych określonych w art. 100 KP,
nie jest tożsame z uznaniem przydatności do wykonywania zawodu prokurato-
ra.


Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Roman
Kuczyński (sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 31 stycznia
2001 r. sprawy z powództwa Pawła C. przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuraturze
Okręgowej w K. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z dnia 10 maja
2000 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 18 stycznia 2000 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Kielcach od-
dalił powództwo Pawła C. przeciwko Prokuraturze Okręgowej w K. o uznanie za bez-
skuteczne rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem na stanowisku asesora
Prokuratury Rejonowej w J. Sąd ustalił, że po odbyciu pozaetatowej aplikacji proku-
ratorskiej zakończonej egzaminem prokuratorskim z wynikiem dobrym powód z
dniem 1 kwietnia 1991 r. na okres dwóch lat mianowany został przez Prokuratora
Generalnego asesorem i wykonywał obowiązki w Prokuraturze [...] w K., B.Z. i w J. -
Ośrodku Zamiejscowym z siedzibą w W. W związku ze zbliżającym się upływem
dwuletniego okresu asesury Prokurator Okręgowy w K. powołał komisję do oceny
kwalifikacyjnej powoda jako asesora i zażądał opinii Prokuratora Rejonowego w K. i
Kierownika Ośrodka Zamiejscowego w W., którzy także powołani zostali w skład ko-
misji. Prokurator Rejonowy w K. w swojej opinii ocenił znajomość przepisów przez
powoda jako dostateczną, jego przemówienia końcowe wygłaszane przed Sądem
Rejonowym w charakterze oskarżyciela publicznego, jako poprawne i jednocześnie
wskazał, iż powód był pracownikiem niesystematycznym i wymagającym wzmożone-
go nadzoru, a podejmowane przez niego decyzje merytoryczne, jakkolwiek zasadni-
czo prawidłowe, wobec zastrzeżeń co do ich uzasadnień, nie były aprobowane, co
przyczyniało się do przedłużania postępowań przygotowawczych. Powód, zapoznany
z tą opinią i pouczony o prawie odwołania nie zakwestionował jej we wskazanym 7-
dniowym terminie. Kierownik Ośrodka Zamiejscowego Prokuratury Rejonowej w J. z
siedzibą w W. w swojej opinii ustalił, że powód ze swych obowiązków wywiązywał się
należycie, wykazując inicjatywę i operatywność niezbędną do prowadzenia postę-
powań przygotowawczych, a jego przygotowanie do samodzielnego nadzorowania i
prowadzenia dochodzeń i śledztw oraz znajomość przepisów prawa i ich wykładni
oraz umiejętność ich stosowania w zależności od badanych stanów faktycznych oce-
nił jako dostateczne. Powód został także z tą opinią zapoznany i jej nie kwestiono-
wał, jakkolwiek formalnie nie był pouczony o prawie odwołania się do Prokuratora
Okręgowego w K. Z przeprowadzonego badania akt postępowań przygotowawczych,
wynikało, że poziom decyzji opracowywanych przez powoda określony został jako
średni z podkreśleniem, że sprawy były proste i nieskomplikowane, a mimo to doszło
w nich do kilku istotnych z prawnego punktu widzenia błędów. Kierownik Ośrodka
Zamiejscowego Prokuratury Rejonowej w J. z siedzibą w W. zwrócił się do Proku-
ratora Okręgowego w K. o wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości - Prokuratura
Generalnego o powołanie powoda na stanowisko prokuratora rejonowego. Kolegium
Prokuratury Okręgowej w K. w dniu 16 lutego 1999 r. podjęło uchwałę o pozytywnej
opinii o kandydaturze powoda na stanowisko prokuratora, a w tej samej dacie
komisja kwalifikacyjna powołana przez Prokuratora Okręgowego w K. wystąpiła z
oceną negatywną co do tego powołania, z czym powód został zaznajomiony i wniósł
do tej opinii uwagi. Prokuratur Okręgowy w K. wystąpił do Prokuratury Apelacyjnej w
K. z wnioskiem o przedstawienie kandydatury powoda Ministrowi Sprawiedliwości -
Prokuratorowi Generalnemu do nominacji prokuratorskiej. Wniosek zawierał między
innymi informację o ukaraniu powoda w czerwcu 1998 r. karą upomnienia za
bezczynność i brak należytego nadzoru w 32 sprawach. Pismem z dnia 26 marca
1999 r. Zastępca Prokuratora Generalnego w związku z upływem z dniem 31 marca
1999 r. okresu powierzenia powodowi pełnienia czynności prokuratorskich zwolnił go
ze stanowiska asesora Prokuratury Rejonowej w J. z zachowaniem trzymiesięcznego
okresu wypowiedzenia. Sąd Rejonowy nie dopatrzył się w dokonanym wypowiedze-
niu naruszenia prawa i nie podzielił zarzutów powoda co do jego bezzasadności.
Ocena taka wyprowadzona została nie tylko z dokumentów znajdujących się w ak-
tach osobowych, ale i z zeznań świadków, w szczególności bezpośredniego przeło-
żonego Zbigniewa C. Wynikała z nej nieprzydatność powoda do pracy w prokuratu-
rze.

Wyrokiem z dnia 10 maja 2000 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Kielcach oddalił apelację powoda od powyższego wyroku, podziela-
jąc ustalenia i wnioski Sądu pierwszej instancji.

Kasacja powoda zarzuca wyrokowi Sądu drugiej instancji naruszenie przepi-
sów postępowania - art. 233 § 1 i 2 KPC oraz art. 227 w związku z art. 232 i 241
KPC, poprzez nierozstrzygnięcie o przeprowadzeniu bądź odmowie przeprowadze-
nia zgłoszonych przez powoda dowodów. Powód zrzekł się rozprawy (art. 3938 § 3
KPC).


Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:


Kasacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu. Ze względu na zadania Pro-
kuratury (wynikające z art. 2 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o proku-
raturze, jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 19, poz. 70 ze zm.), kandydatom na proku-
ratorów stawiane są szczególne wymagania (art. 14 ust. 1 tej ustawy), a tryb działa-
nia prokuratury regulują postanowienia wydanego z mocy art. 18 ust. 1 ustawy roz-
porządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 1992 r. Regulamin wew-
nętrznego urzędowania powszechnych jednostek prokuratury (Dz.U. Nr 38, poz. 163
ze zm.). Powołane przepisy nie pozwalają na ograniczenie obowiązków osoby ubie-
gającej się o powołanie na stanowisko prokuratora tylko do wynikających z art. 100
KP, skoro poza wymaganiami natury formalnej (wiek, ukończenie studiów i aplikacji
zakończonej złożeniem egzaminu prokuratorskiego lub sędziowskiego, przepraco-
wanie w charakterze asesora co najmniej roku), wymagane jest nadto posiadanie
nieskazitelnego charakteru, pełni praw cywilnych i obywatelskich oraz obywatelstwa
polskiego, które to przymioty nie są wymagane od pracownika umownego, do które-
go zastosowanie mają wyłącznie przepisy Kodeksu pracy. Nadto asesor podlega
ocenom kwalifikacyjnym i postępowaniu dyscyplinarnemu. Dlatego też dla wypełnie-
nia nałożonych na prokuraturę zadań Prokurator Generalny - Minister Sprawiedliwo-
ści ma prawo wymagać, aby kandydat na prokuratora oceniany był przez stosowne
organy i gremia kwalifikacyjne nie tylko dostatecznie, ale dobrze i bardzo dobrze.
Tymczasem opinię Prokuratora Rejonowego w K. o powodzie per saldo ocenić nale-
ży jako negatywną, tak samo jak i opinię komisji kwalifikacyjnej, zaś opinię Kierowni-
ka Ośrodka Zamiejscowego w W. jako mierną, przy czym ten ostatni słuchany jako
świadek wyjaśnił, iż dlatego nie napisał w opinii po prostu, że powód nie nadaje się
do pracy, bo miał skrupuły, żeby mu nie szkodzić. Potwierdził jednak, że powód nie
wykazywał większego zaangażowania w pracy, sprawiał wrażenie, że praca w proku-
raturze jest przez niego traktowana jako dorywcze zajęcie, wykonywane przez niego
czynności miały wiele wadliwości, do pewnego czasu były one wybaczalne, ale z
biegiem czasu jednak pogłębiały się. Słyszał też ten świadek od kolegów prokurato-
rów z Prokuratury Rejonowej z K., że tam praca powoda oceniana była ,,tragicznie", a
szereg spraw kwalifikowało się do postępowania dyscyplinarnego. Powód wielokrot-
nie powtarzał popełnione błędy i nie eliminował ich ze swej pracy. Świadek ten przy-
znał też, że w Prokuraturze Wojewódzkiej w K. istnieje pewne lobby przeciwne jego
nominacji, ale ten fragment zeznań przemawia tylko za wiarygodnością tego świadka
i jego spontanicznością, nie prowadzi zaś do wniosku, że swoją postawą w wykony-
waniu obowiązków powód nie dawał powodów do krytyki. Dlatego też zbędne dla
oceny przydatności powoda do pracy na stanowisku prokuratora było rozważanie
pozytywnych opinii o nim z działalności społecznej, jak i przeprowadzenie dowodu z
wykazu jego spraw na koniec 1998 r.

Sąd Pracy nie jest powołany do oceny skuteczności śledczej i oskarżycielskiej
pracy powoda, gdyż jest ona weryfikowana przez orzeczenia sądów karnych, przez
przełożonych, którym podlega, a to z uwagi na hierarchiczną strukturę prokuratury i
odpowiednie mechanizmy (regulamin) istniejące w tej strukturze, pozwalające - w
gremniach znacznie szerszych niż wyznaczono w Kodeksie pracy - na opiniowanie
asesora czy prokuratora pod kątem jego przydatności na tym stanowisku. Kryterium
pozytywnego złożenia egzaminu prokuratorskiego lub sędziowskiego oraz przepra-
cowanie wymaganego okresu na stanowisku asesora, nawet przy pozytywnej ocenie
jego pracy i stwierdzeniu przydatności zawodowej, nie musi przesądzać o powołaniu
na stanowisko prokuratora, gdyż ostateczny decydent - Minister Sprawiedliwości -
Prokurator Generalny, może uznać, iż w miejsce osoby ocenionej wprawdzie pozy-
tywnie, lecz jedynie dostatecznie (miernie) bardziej wskazane byłoby powołanie
osoby ocenianej wybitnie, bardzo dobrze lub choćby dobrze. Dlatego też trafnie Sąd
drugiej instancji uznał, że materiał dowodowy zgromadzony przed Sądem pierwszej
instancji jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy (art. 224 § 1 w związku z art.
227 KPC). Na kwestię przydatności powoda do pracy na stanowisku prokuratora
składa się bowiem nie tylko obecność w pracy i na dyżurach, koleżeńskość, praca
społeczna, czy brak zażaleń, lecz przede wszystkim merytoryczna jakość podejmo-
wanych decyzji wraz z ich właściwym uzasadnieniem, bez potrzeby powtarzania
czynności i zbędnej zwłoki - a właśnie ta strona pracy powoda budziła zastrzeżenia
przełożonych.

Sąd drugiej instancji nie był przeto obowiązany poszukiwać dalszych dowo-
dów, bądź uwzględniać wnioski powoda złożone po zamknięciu rozprawy, a przed
publikacją wyroku, skoro uznał sprawę za dostatecznie wyjaśnioną. Nie została też
przekroczona granica swobodnej oceny dowodów, ponieważ analiza całokształtu
materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że decyzja Ministra Sprawiedliwości -
Prokuratora Generalnego nie budzi zastrzeżeń, co nie jest równoznaczne z dyskwali-
fikacją przydatności powoda do pracy w innych zawodach prawniczych, w których
należyte wykonywanie obowiązków pracowniczych na poziomie wymagań wynikają-
cych z Kodeksu pracy może okazać się wystarczające i dostarczyć powodowi satys-
fakcji zawodowej i materialnej.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw
do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================