Postanowienie z dnia 5 lutego 1998 r.
I PKN 522/97

Podrobienie pisma procesowego strony nie stanowi podstawy wzno-
wienia postępowania z art. 403 § 1 pkt 1 KPC.

Przewodniczący SSN: Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Józef Iwulski (spra-
wozdawca), Roman Kuczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 lutego
1998 r., sprawy z powództwa Alicji Z.-L. przeciwko 1. Zakładowi Lecznictwa Zam-
kniętego w S., 2. Zakładowi Lecznictwa Ambulatoryjnego w S. o wznowienie postę-
powania, na skutek kasacji powódki na postanowienie Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 23 czerwca 1997 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

o d d a l i ć kasację, nie obciążając powódki kosztami postępowania kasa-
cyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem z dnia 5 marca 1997 r. [...], Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Sos-
nowcu, orzekając na rozprawie w składzie ławniczym, odrzucił skargę Alicji Z.-L. o
wznowienie postępowania w sprawie z jej powództwa przeciwko Zakładowi Lecz-
nictwa Zamkniętego w S. i Zakładowi Lecznictwa Ambulatoryjnego w S. Sąd Rejo-
nowy wywiódł, że powódka domagała się uznania wypowiedzenia warunków pracy i
płacy za bezskuteczne. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Sosnowcu wyrokiem zaocznym
z dnia 23 lipca 1992 r. uznał wypowiedzenie za bezskuteczne. Pozwany wniósł
sprzeciw od wyroku zaocznego. W toku postępowania umowa o pracę została roz-
wiązana w trybie art. 52 KP i powódka rozszerzyła żądanie pozwu, domagając się
przywrócenia do pracy. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 11 stycznia 1993 r. przywró-

- 2 -

cił powódkę do pracy na dotychczasowych warunkach. Na skutek rewizji pozwanego
Sąd Wojewódzki w Katowicach uchylił ten wyrok i sprawę przekazał do ponownego
rozpoznania. Wyrokiem z dnia 17 listopada 1993 r. Sąd Rejonowy oddalił powódz-
two. Od tego orzeczenia powódka wniosła rewizję. Sąd Wojewódzki w Katowicach
wyrokiem z dnia 17 lutego 1994 r. oddalił rewizję.
W dniu 29 marca 1995 r. powódka wniosła skargę o wznowienie postępowa-
nia, wskazując, że wyrok Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 17 lutego 1994
r. został oparty na podrobionym dokumencie tj. sprzeciwie od wyroku zaocznego
Sądu Rejonowego z dnia 23 lipca 1992 r. Sąd zważył, że dokument podrobiony, na
który wskazała powódka to sprzeciw od wyroku zaocznego. Na karcie 5 tego sprze-
ciwu, pod treścią pisma, znajduje się pieczątka o treści "Dyrektor Zespołu Opieki
Zdrowotnej lek. med. Witold Ł." i nieczytelny podpis odręczny. W skardze powódka
podniosła, że nie jest to podpis Witolda Ł., a zatem sprzeciw od wyroku zaocznego
nie został podpisany przez kierownika zakładu pracy. Z powyższego powódka wy-
wiodła, iż dokument w postaci sprzeciwu od wyroku zaocznego, z podrobionym
podpisem, jest dokumentem podrobionym. Okoliczności te powódka podnosiła w
postępowaniu karnym, wdrożonym przez Prokuratora Rejonowego w Sosnowcu, na
skutek zawiadomienia o przestępstwie. Postępowanie przygotowawcze w sprawie
sfałszowania podpisów dyrektora ZOZ Witolda Ł. zostało umorzone. Sąd Rejonowy
uznał, że powódka nie udowodniła aby sprzeciw od wyroku zaocznego został sfał-
szowany, wobec czego brak podstaw do wznowienia postępowania.
Postanowieniem z dnia 23 czerwca 1997 r. [...], Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach, orzekając na posiedzeniu niejawnym, od-
dalił zażalenie powódki od postanowienia Sądu Rejonowego. Sąd Wojewódzki po-
dzielił ocenę Sądu pierwszej instancji, że powódka nie wykazała aby sprzeciw od
wyroku zaocznego został podrobiony. Sąd Wojewódzki "na marginesie" stwierdził, że
zgodnie z art. 412 § 1 KPC po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd bądź oddala
skargę o wznowienie bądź ją uwzględnia. "Sąd Rejonowy dokonał merytorycznego
zbadania przesłanek dopuszczalności wznowienia postępowania i uznał, że skarga o
wznowienie nie może być uwzględniona, dokonał tego jednak w niewłaściwej formie;
skarga powódki winna być oddalona".
Od tego postanowienia powódka wniosła kasację. Zarzuciła naruszenie art.

- 3 -

278 KPC w związku z art. 227 KPC przez nieuzasadnione oddalenie wniosku dowo-
dowego powódki o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa na potrzeby
postępowania o wznowienie oraz naruszenie art. 233 § 1 KPC przez oparcie ustaleń
jedynie na pisemnej opinii biegłego, wydanej na potrzeby innego postępowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należało z urzędu rozważyć czy postępowanie przed
Sądem drugiej instancji nie jest dotknięte nieważnością. Sąd ten bowiem orzekał na
posiedzeniu niejawnym, a z jego uzasadnienia wynika, iż uważa, że Sąd pierwszej
instancji powinien wydać w sprawie wyrok. Ten pogląd Sądu drugiej instancji nie jest
jednak prawidłowy, gdyż Sąd pierwszej instancji prawidłowo pod względem formal-
nym orzekał na rozprawie i wydał postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie.
Postępowanie o wznowienie toczy się w trzech fazach. W pierwszej sąd bada na
posiedzeniu niejawnym czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera się na
ustawowej podstawie wznowienia. Chodzi tu o formalne stwierdzenie, że skarga
powołuje się na jedną z ustawowych podstaw wznowienia. Przy braku tych wymagań
sąd odrzuca skargę. W przeciwnym razie wyznacza rozprawę (art. 410 § 1 KPC).
Druga faza polega na rozstrzygnięciu na rozprawie czy wskazana w skardze pods-
tawa wznowienia w rzeczywistości występuje. W przypadku uznania, że brak jest
podstawy do wznowienia postępowania sąd postanowieniem odrzuca skargę na
rozprawie (art. 411 KPC). Tak też, prawidłowo pod względem formalnym uczynił Sąd
pierwszej instancji. Sąd ten nie rozpoznawał sprawy w wyniku wznowienia postępo-
wania, lecz uznał niedopuszczalność skargi. Dopiero jeżeli istnieje podstawa do
wznowienia postępowania, sąd rozpoznaje sprawę (trzecia faza) i wydaje wyrok,
którym oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżony wy-
rok albo go uchyla i pozew odrzuca lub postępowanie umarza (art. 412 § 1 KPC).
Sąd pierwszej instancji nie rozpoznawał sprawy w tej fazie, a więc nie orzekał na
podstawie art. 412 § 1 KPC.
Jeżeli chodzi o wskazane podstawy kasacji to nie są one usprawiedliwione.
Podstawą wznowienia postępowania, na którą powoływała się powódka było oparcie
wyroku na dokumencie podrobionym (art. 403 § 1 pkt 1 KPC). Należy stwierdzić, że

- 4 -

dokument, o który chodzi w tym przepisie to dowód przeprowadzony w sprawie, na
podstawie którego poczynione zostały ustalenia faktyczne będące podstawą rozs-
trzygnięcia. Nie chodzi więc w tej podstawie wznowienia o dokument procesowy (pis-
mo procesowe). Sfałszowanie pisma procesowego może wywoływać różne skutki
procesowe, nawet oznaczające nieważność postępowania. Nie jest to jednak
dokument służący ustalaniu stanu faktycznego sprawy. Sfałszowanie pisma proce-
sowego nie może więc być uznane za podstawę wznowienia postępowania wymie-
nioną w art. 403 § 1 pkt 1 KPC. W niniejszej sprawie powódka twierdziła, że sfał-
szowany został podpis przedstawiciela strony pozwanej na sprzeciwie od wyroku
zaocznego. Mogło to oznaczać, że brak było po prostu podpisu strony pod pismem
procesowym. Nawet więc, gdyby uznać twierdzenia powódki za prawdziwe, to i tak
byłby to tylko zwykły brak formalny, podlegający uzupełnieniu w trybie art. 130 KPC.
Jest rzeczą oczywistą, że strona pozwana popierała sprzeciw od wyroku zaocznego
i kontynuowała postępowanie zmierzając do uzyskania oddalenia powództwa. Nawet
więc gdyby występował brak formalny w postaci braku podpisu przedstawiciela
strony pozwanej na sprzeciwie, to i tak został on sanowany przez późniejsze pot-
wierdzenie złożenia sprzeciwu.
Tym samym orzeczenia obu Sądów były prawidłowe, a podniesiona podstawa
kasacji nie mogła prowadzić do jej uwzględnienia. Skutkowało to oddalenie kasacji
(art. 39312 KPC). O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie
art. 102 KPC.
========================================