Postanowienie z dnia 12 stycznia 1998 r.
I PKN 471/97

Jeżeli apelacja została podpisana przez stronę, to nie może być odrzu-
cona ze względu na brak podpisania jej odpisów, choćby sąd wezwał do do-
pełnienia tej czynności. Przepis art. 370 KPC o odrzuceniu apelacji, której bra-
ków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie, dotyczy tylko rzeczywis-
tych braków apelacji, które uniemożliwiają nadanie jej prawidłowego biegu.

Przewodniczący SSN: Barbara Wagner, Sędziowie SN: Józef Iwulski (spra-
wozdawca), Walerian Sanetra.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 stycznia
1998 r. sprawy z powództwa Barbary Ż. przeciwko Instytutowi Ochrony Środowiska
w G. o ustalenie i zniszczenie opinii, na skutek kasacji powódki od postanowienia
Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku, Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z
siedzibą w Gdyni z dnia 24 lipca 1997 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie oraz uchylić postanowienie Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Gdyni z dnia 20 czerwca 1997 r. [...].

U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 1997 r. [...], Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w
Gdyni odrzucił apelację powódki Barbary Ż. od wyroku z dnia 27 marca 1997 r. w
sprawie przeciwko Instytutowi Ochrony Środowiska w G. o ustalenie i zniszczenie
opinii. Sąd Rejonowy stwierdził, że apelacja powódki została złożona w dwóch eg-
zemplarzach, z których powódka podpisała tylko jeden. Powódka wezwana do uzu-
pełnienia tego braku przez podpisanie odpisu apelacji, nie uczyniła tego w wyzna-
czonym terminie.

- 2 -

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z sie-
dzibą w Gdyni oddalił zażalenie powódki na to postanowienie.
Od tego postanowienia powódka wniosła kasację zarzucając naruszenie art.
126 § 1 pkt 4, art. 128, art. 130 § 1 i art. 370 KPC. Powódka podniosła, że jej apela-
cja została złożona w dwóch egzemplarzach, przy czym wyraźny podpis skarżącej
znajdował się na oryginale pisma procesowego, a drugi egzemplarz pozostał bez
podpisu. Zdaniem powódki zgodnie z art. 126 § 1 pkt 4 KPC każde pismo procesowe
powinno zawierać podpis strony. Złożona przez powódkę apelacja została takim
podpisem opatrzona. Zgodnie z art. 128 KPC do pisma procesowego należy
dołączyć jego odpisy i odpisy załączników. Brak podpisu strony na piśmie proceso-
wym jest tego rodzaju brakiem, który można uzupełnić w następstwie wezwania
przez sąd w terminie i ze skutkami określonymi w art. 130 § 1 KPC, bądź też w art.
372 KPC. Wymagania te dotyczą w ocenie powódki jedynie pisma procesowego, a
zatem samej apelacji i nie mają zastosowania do jej odpisów. Przepisy KPC nie
przewidują żadnej formy podpisywania odpisów pism procesowych. Sąd Wojewódzki
niesłusznie zatem przyjął, iż przepisy dotyczące pisma procesowego można w takim
samym stopniu zastosować do jego odpisów. Zdaniem powódki brak podpisu strony
na odpisie pisma procesowego nie może być podstawą do jego odrzucenia, a tym
samym zamknięcia drogi do skutecznego dochodzenia roszczeń. Powódka powołała
się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1967 r., I CZ 111/67
(OSNCP 1968 z. 7 poz. 127) przedstawiające taki pogląd i wniosła o uchylenie zas-
karżonego postanowienia i poprzedzającego go postanowienia Sądu Rejonowego.
Strona pozwana wniosła o odrzucenie kasacji jako wniesionej po terminie,
gdyż została złożona w dniu 1 września 1997 r., a odpis zaskarżonego postanowie-
nia powódka otrzymała w dniu 31 lipca 1997 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja zostało wniesiona w terminie określonym w art. 3934 KPC, gdyż 31
sierpnia 1997 r. był dniem ustawowo wolnym od pracy (niedziela). Kasacja złożona
w dniu 1 września 1997 r. wpłynęła więc w terminie (art. 115 KC w związku z art. 165
§ 1 KPC).

- 3 -

Kasacja jest zasadna. Przepis art. 126 KPC wskazuje jakie wymagania for-
malne powinno spełniać pismo procesowe i stosuje się on do apelacji (art. 368
KPC). Pismo procesowe powinno być więc między innymi podpisane (art. 126 § 1
pkt 4 KPC). Zgodnie z art. 128 KPC do pisma procesowego należy dołączyć jego
odpisy dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom. Jeżeli apelacja nie
może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych
należy stronę wezwać o ich usunięcie pod rygorem odrzucenia. Apelacja, której bra-
ków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie podlega odrzuceniu (art. 370 lub
373 KPC w związku z art. 130 § 1 KPC). Z przepisów tych wynika, że podpisane
musi być pismo procesowe strony, a nie jego odpisy. Odpisy pisma procesowego
muszą być do niego dołączone, ale nie muszą być podpisane. Innymi słowy niepod-
pisanie odpisów pisma procesowego (apelacji) nie oznacza, że nie spełnia ono wa-
runków formalnych. W postanowieniu z dnia 19 grudnia 1967 r., I CZ 111/67
(OSNCP 1968 z. 7 poz. 127) Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że jeżeli skarżący
złożył podpisaną przez siebie rewizję, to nie może być ona odrzucona z powodu
niepodpisania jej odpisów, mimo wezwania przez sąd do dopełnienia tej czynności.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego postanowienia słusznie wywiódł, że podpis
strony, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika jest niezbędnym elemen-
tem każdego pisma procesowego (art. 126 § 1 pkt 4 KPC), a więc także rewizji (art.
390 KPC w poprzednim brzmieniu), przy czym brak ten może być uzupełniony w
następstwie wezwania przez sąd. Wymagania te dotyczą jednak wyłącznie samego
pisma procesowego, natomiast nie mają zastosowania to jego odpisów. Jeżeli zatem
pełnomocnik powodów złożył rewizję zaopatrzoną w swój podpis, to nie było żad-
nych podstaw do odrzucenia rewizji z powodu zaniechania podpisania odpisów,
mimo wezwania go do dopełnienia tej czynności przez Sąd. Sąd Najwyższy nadmie-
nił, że odpisy podpisane - tak samo jak oryginał pisma procesowego - nie są w isto-
cie swojej odpisami, lecz wtóropisami, których przepisy KPC nie przewidują. Wy-
kładnia ta ma zastosowanie do warunków formalnych jakim powinna odpowiadać
apelacja.
Wobec tego należy stwierdzić, że apelacja powódki nie miała braku formal-
nego polegającego na braku podpisania jej odpisów. Wezwanie do uzupełnienia
takiego "braku", a następnie odrzucenie apelacji po upływie terminu do jego uzupeł-

- 4 -

nienia należy więc uznać za nieprawidłowe. Przepis art. 370 KPC o odrzuceniu
apelacji, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie, należy bo-
wiem rozumieć w ten sposób, że dotyczy on tylko rzeczywistych braków formalnych
apelacji, które uniemożliwiają nadanie jej prawidłowego biegu. Jeżeli więc sąd we-
zwie stronę składającą apelację o jej uzupełnienie w zakresie nie stanowiącym braku
formalnego, to jej odrzucenie po upływie wyznaczonego terminu nie jest prawidłowe.
Z tych przyczyn błędem dotknięte było zarówno postanowienie Sądu drugiej instancji
jak i postanowienie Sądu pierwszej instancji odrzucające apelację powódki. Wobec
tego na podstawie art. 39315 KPC podlegały one uchyleniu, co oznacza orzeczenie
reformatoryjne prowadzące do konieczności nadania apelacji powódki dalszego
biegu.
========================================