Postanowienie z dnia 2 lipca 2002 r.
I PKN 250/01

Pracownik zatrudniony na podstawie mianowania w oparciu o przepisy
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (jed-
nolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953) może być równocześnie członkiem
korpusu służby cywilnej i chociaż do czasu przekształcenia, rozwiązania lub
wygaśnięcia jego stosunku pracy pozostaje nadal mianowanym urzędnikiem
państwowym (art. 137 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej,
Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.), to mają do niego zastosowanie przepisy
ustawy o służbie cywilnej, w tym także art. 7 ust. 2, zgodnie z którym sprawy o
roszczenia ze stosunku pracy korpusu służby cywilnej rozpatrywane są przez
sądy pracy.


Przewodniczący SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (spra-
wozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 lipca 2002
r. sprawy z powództwa Moniki K. przeciwko Urzędowi Skarbowemu w Z. o przywró-
cenie warunków pracy i inne roszczenia, na skutek kasacji strony pozwanej od wyro-
ku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia
29 listopada 2000 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok w części objętej punktem 1 i w tym zakresie
przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Katowicach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasa-
cyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Zabrzu wyrokiem z 30 czerwca 2000 r. oddalił po-
wództwo Moniki K. przeciwko Urzędowi Skarbowemu w Z. o uznanie za bezsku-
teczną oceny kwalifikacyjnej przeprowadzonej w stosunku do niej, o uznanie za bez-
skuteczny aneksu do aktu mianowania i przywrócenie jej na dotychczasowe warunki
pracy.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka jest zatrudniona w pozwanym Urzędzie
Skarbowym od 1 lutego 1990 r. na podstawie mianowania. Od 1 kwietnia 1993 r. do
31 sierpnia 1999 r. zajmowała stanowisko inspektora działu kontroli podatkowej. W
dniu 30 czerwca 1999 r. naczelnik pozwanego Urzędu Skarbowego, powołując się na
przepis art. 20 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwo-
wych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.), wydał zarządzenie w sprawie dokonania oceny
kwalifikacyjnej powódki. Z przeprowadzonej oceny kwalifikacyjnej powódki sporzą-
dzono protokół. W arkuszu oceny kwalifikacyjnej powódka scharakteryzowana zo-
stała jako pracownik mało samodzielny, uchylający się od odpowiedzialności za wła-
sną pracę, pozbawiony inicjatywy w zakresie rozwoju zawodowego, mechanicznie
wykonujący powierzone czynności i bezradny wobec zadań o wyższym stopniu trud-
ności, ogólna ocena cech indywidualnych powódki określona została jako zadowala-
jąca. Od oceny kwalifikacyjnej powódka wniosła odwołanie do dyrektora Izby Skar-
bowej w K., zarzucając ocenie brak obiektywizmu, tendencyjność oraz sprzeczność
ze stanem faktycznym. Wicedyrektor Izby Skarbowej odmówił zmiany oceny kwalifi-
kacyjnej, powołując się na zmianę stanu prawnego, wynikającą z przepisów ustawy z
dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483), która
weszła w życie z dniem 1 lipca 1999 r. Według tej ustawy, członkowi korpusu służby
cywilnej, którym - zdaniem dyrektora Izby Skarbowej - z mocy prawa stała się po-
wódka, nie przysługuje odwołanie od dokonanej przez bezpośredniego przełożonego
oceny kwalifikacyjnej. W dniu 17 sierpnia 1999 r. aneksem do aktu mianowania, po-
wołując się na przepis art. 10 ust. 1b ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracowni-
kach urzędów państwowych, naczelnik pozwanego Urzędu Skarbowego dokonał
zmiany rodzaju wykonywanej przez powódkę pracy w drodze przeniesienia jej z
dniem 1 września 1999 r. do pracy w dziale rachunkowości podatkowej. W wyniku
przeniesienia powódce powierzono stanowisko kontrolera rachuby w dziale rachun-
kowości podatkowej, które to stanowisko jest równorzędne ze stanowiskiem inspek-
tora działu kontroli podatkowej, a zmiana taka nie powoduje zmiany wysokości wy-
nagrodzenia. Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że w każdym roku zatrudnienia u po-
zwanego powódka długo i często była nieobecna w pracy z powodu choroby, co
uniemożliwiało prawidłowe i sprawne przeprowadzanie czynności kontrolnych. Prze-
niesienie jej na inne stanowisko podyktowane było szczególnymi potrzebami pozwa-
nego Urzędu Skarbowego. Oddalając powództwo Sąd Rejonowy zważył, że z dniem
1 lipca 1999 r. na mocy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej powódka
stała się z mocy prawa pracownikiem służby cywilnej i członkiem korpusu służby cy-
wilnej. Pozwany dokonał zatem oceny pracy powódki w trybie art. 73 tej ustawy,
który nie przewiduje możliwości odwołania się pracownika. Przeniesienie powódki na
nowe stanowisko nastąpiło na podstawie art. 10 ust. 1b ustawy z dnia 16 września
1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. Szczególne potrzeby pozwanego
polegały na konieczności zapewnienia racjonalnej polityki kadrowej umożliwiającej
prawidłowe i sprawne działanie Urzędu Skarbowego wobec zmian strukturalnych w
aparacie administracyjnym i zwiększających się zadań. Na brak możliwości dalszego
zatrudniania powódki na dotychczasowym stanowisku wpłynęła także jej znaczna
absencja chorobowa i niska ocena jej pracy. Nowe stanowisko odpowiada kwalifika-
cjom powódki i jest równorzędne pod względem wynagrodzenia z dotychczas przez
nią zajmowanym.

W wyniku apelacji powódki od powyższego wyroku Sąd Okręgowy - Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem z 29 listopada 2000 r.
uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej odwołania od decyzji przeniesienia
powódki na inne stanowisko, w tym zakresie zniósł postępowanie prowadzone przed
Sądem Rejonowym-Sądem Pracy w Zabrzu i przekazał sprawę do Dyrektora Izby
Skarbowej w K. (punkt 1). W pozostałej części - co do uznania oceny kwalifikacyjnej
powódki za bezskuteczną - Sąd Okręgowy oddalił apelację (punkt 2).

Sąd Okręgowy stwierdził, że apelacja powódki w części dotyczącej odwołania
od oceny kwalifikacyjnej nie zasługuje na uwzględnienie z przyczyn natury formalnej,
a w pozostałym zakresie nie podlega merytorycznemu rozpoznaniu z uwagi na nie-
ważność postępowania. Dla oceny, czy czynności podejmowane przez pozwanego w
stosunku do powódki podlegają kontroli na drodze sądowej, konieczne jest ustalenie,
jakim przepisom podlega powódka, będąca pracownikiem mianowanym na podsta-
wie art. 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych.
Zdaniem Sądu Okręgowego, założenie Sądu pierwszej instancji, że powódka jest
członkiem korpusu służby cywilnej, jest błędne. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 18
grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.), w rozu-
mieniu tej ustawy: 1) pracownik służby cywilnej oznacza osobę zatrudnioną na pod-
stawie umowy o pracę zgodnie z zasadami określonymi w ustawie, 2) urzędnik
służby cywilnej oznacza osobę zatrudnioną na podstawie mianowania zgodnie z za-
sadami określonymi w ustawie, 3) członek korpusu służby cywilnej oznacza osobę, o
której mowa w pkt 1 oraz w pkt 2. Powódka nie jest zatrudniona ani na podstawie
umowy o pracę, zgodnie z art. 24 i nast. ustawy o służbie cywilnej, ani też na pod-
stawie mianowania dokonanego w trybie art. 28 i nast. tej ustawy. Skoro zatem nie
jest osobą, o jakiej mowa w art. 3 pkt 1 lub 2 ustawy o służbie cywilnej, to zgodnie z
jej art. 3 pkt 3 nie jest członkiem korpusu służby cywilnej. Stanowisko takie jest
zgodne z przepisem art. 126 pkt 1 tej ustawy, na mocy którego rozgraniczony został
zakres podmiotowy ustawy o służbie cywilnej oraz ustawy o pracownikach urzędów
państwowych. W ustawie o pracownikach urzędów państwowych dodano w art. 1
ust. 2 stanowiący, że ustawa ta określa obowiązki i prawa osób zatrudnionych we
wskazanych w nim urzędach i instytucjach, wobec których nie mają zastosowania
przepisy ustawy o służbie cywilnej. Oznacza to, że urzędy te zatrudniają zarówno
członków korpusu służby cywilnej, do których ma zastosowanie ustawa o służbie cy-
wilnej, jak i urzędników państwowych, do których stosować należy przepisy ustawy o
pracownikach urzędów państwowych. Powódka jest pracownikiem wymienionego w
art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych urzędu stanowiące-
go aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej i przepisy tej
ustawy mają do niej zastosowanie. Przyjęciu takiego stanowiska nie sprzeciwia się
treść art. 136 ustawy o służbie cywilnej, zgodnie z którym z dniem wejścia w życie
ustawy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach określonych w art. 2 stają się z
mocy prawa pracownikami służby cywilnej, z zastrzeżeniem art. 137. Przepis ten
przewiduje, że stosunki pracy nawiązane w urzędach, o których mowa w art. 2, przed
dniem wejścia w życie ustawy, na podstawie mianowania na zasadach określonych
w ustawie o pracownikach urzędów państwowych, pozostają w mocy nie dłużej niż
do dnia 31 grudnia 2003 r., chyba że wcześniej w sposób określony w niniejszej
ustawie zostały przekształcone, rozwiązane lub wygasły. Stanowisko powódki zo-
stało ujęte w załączniku do rozporządzenia wykonawczego wydanego na podstawie
art. 2 ust. 2 ustawy o służbie cywilnej. Tym samym powódka na podstawie art. 136
tej ustawy stała się pracownikiem służby cywilnej. Nie zmienia to jednak faktu, że nie
jest pracownikiem służby cywilnej zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, a za-
tem nie jest też członkiem korpusu służby cywilnej na podstawie art. 3 tej ustawy.
Według art. 138 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, do pracowników zatrudnionych na
podstawie mianowania zgodnie z przepisami ustawy o pracownikach urzędów pań-
stwowych stosuje się między innymi art. 10 ust. 1b tej ustawy. Przepis ten normuje
materialnoprawne przesłanki przeniesienia mianowanego urzędnika państwowego
na inne stanowisko. Natomiast związany z nim art. 38 ust. 1 i 2 ustawy o pracowni-
kach urzędów państwowych zawiera regulacje formalnoprawne przewidując, że od
decyzji w sprawach przeniesienia na inne stanowisko urzędnik może wnieść odwoła-
nie do kierownika organu nadrzędnego nad urzędem, w którym jest zatrudniony. Od
decyzji kierownika organu nadrzędnego urzędnikowi państwowemu mianowanemu
przysługuje skarga do sądu administracyjnego na zasadach przewidzianych w Ko-
deksie postępowania administracyjnego. Ten tryb odwoławczy powinna była wyczer-
pać powódka. Pozostaje to w zgodzie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy o służbie cywilnej,
który stanowi, że spory o roszczenia ze stosunku pracy członka korpusu służby cy-
wilnej rozpatrywane są przez sądy pracy. Nie będąc członkiem korpusu służby cywil-
nej, powódka nie mogła na podstawie tego przepisu odwołać się do sądu pracy od
decyzji o jej przeniesieniu. Według art. 38 ust. 1 ustawy o pracownikach urzędów
państwowych sprawy dotyczące odwołania od decyzji o przeniesieniu mianowanego
urzędnika państwowego przekazane są do właściwości innego organu niż sąd pow-
szechny, co wyklucza dopuszczalność drogi sądowej (art. 2 § 3 k.p.c.). Z tych wzglę-
dów, na podstawie art. 464 § 1 k.p.c. w związku z art. 2 § 3 k.p.c. i art. 38 ust. 1
ustawy o pracownikach urzędów państwowych, Sąd Okręgowy przekazał odwołanie
powódki od decyzji naczelnika Urzędu Skarbowego w Zabrzu o przeniesienie jej na
inne stanowisko dyrektorowi Izby Skarbowej w Katowicach jako kierownikowi organu
nadrzędnego nad pozwanym urzędem Skarbowym. W tym zakresie postępowanie
prowadzone przed Sądem pierwszej instancji dotknięte było nieważnością z powodu
niedopuszczalności drogi sądowej (art. 379 pkt 1 k.p.c.). Z tego względu w części
dotyczącej odwołania od decyzji o przeniesieniu na inne stanowisko wyrok należało
uchylić na podstawie art. 386 § 2 k.p.c., znosząc w tym zakresie postępowanie przed
Sądem Rejonowym. W części dotyczącej oceny kwalifikacyjnej powódki apelacja zo-
stała oddalona. Fakt, że powódka nie jest członkiem korpusu służby cywilnej, wyklu-
cza stosowanie do niej przepisów art. 73-76 ustawy o służbie cywilnej regulujących
ocenę tych osób. Ocenę pracy powódki normuje art. 20 ust.1 ustawy o pracownikach
urzędów państwowych. Według art. 20 ust. 3 tej ustawy, od oceny kwalifikacyjnej
urzędnik państwowy może, w terminie siedmiu dni, odwołać się do kierownika jed-
nostki nadrzędnej nad urzędem. Powódka odwołała się do dyrektora Izby Skarbowej
w Katowicach, wyczerpując w ten sposób drogę kontroli prawidłowości tej oceny. Ża-
den przepis nie przewiduje bowiem możliwości wniesienia dalszego odwołania do
sądu pracy. Brak roszczenia o uznanie za bezskuteczną oceny kwalifikacyjnej skut-
kować musiał oddaleniem powództwa.

Kasację od wyroku Sądu Okręgowego w zakresie obejmującym uchylenie wy-
roku Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej odwołania od decyzji przeniesienia
powódki na inne stanowisko (punkt 1), wniósł pozwany Urząd Skarbowy w Z. Jako
podstawy kasacji skarżący wskazał: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną
wykładnię art. 3 i art. 136 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z
1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.), polegające na przyjęciu przez Sąd drugiej instancji,
że powódka nie jest członkiem korpusu służby cywilnej w rozumieniu tej ustawy, oraz
art. 138 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, polegające na przyjęciu, że przepis ten od-
syła do art. 38 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwo-
wych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.); 2) naruszenie prawa materialnego przez nie-
właściwe zastosowanie art. 126 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cy-
wilnej oraz art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach
urzędów państwowych, polegające na przyjęciu przez Sąd drugiej instancji, że po-
wódka jest pracownikiem, który w zakresie swoich praw i obowiązków podlega wy-
łącznie ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych,
oraz przez niewłaściwe zastosowanie art. 38 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych, polegające na przyjęciu, że powódce przysłu-
guje odwołanie od przeniesienia jej na inne stanowisko w urzędzie do kierownika or-
ganu nadrzędnego nad urzędem, w którym jest ona zatrudniona, a następnie, że
przysługuje jej skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego; 3) naruszenie przepi-
sów postępowania mające istotne wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 2 § 3
k.p.c., art. 464 § 1 k.p.c. oraz art. 379 pkt 1 k.p.c. w wyniku przyjęcia przez Sąd dru-
giej instancji, że od przeniesienia na inne stanowisko w urzędzie przysługuje po-
wódce odwołanie do kierownika organu nadrzędnego nad urzędem, w którym jest
zatrudniona, i przekazanie niniejszej sprawy, będącej sprawą cywilną, do Dyrektora
Izby Skarbowej w K., a także w wyniku uznania przez Sąd drugiej instancji, że postę-
powanie prowadzone przed Sądem pierwszej instancji dotknięte było nieważnością
określoną w art. 379 pkt 1 k.p.c., co doprowadziło do zniesienia postępowania przed
tym Sądem i przekazania sprawy Dyrektorowi Izby Skarbowej w K.
Jako okoliczność uzasadniającą przyjęcie kasacji do rozpoznania pełnomoc-
nik strony pozwanej wskazał potrzebę wykładni przepisów prawnych budzących po-
ważne wątpliwości oraz wywołujących rozbieżności w orzecznictwie (art. 393 § 1 pkt
2 k.p.c.), ponieważ wejście w życie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywil-
nej, przy jednoczesnym braku całkowitego uchylenia ustawy z dnia 16 września 1982
r. o pracownikach urzędów państwowych, zrodziło poważne wątpliwości interpreta-
cyjne na tle stosowania tych ustaw przy rozstrzyganiu sporów pomiędzy pracowni-
kami a pracodawcami, zwłaszcza na tle stanów faktycznych mających miejsce w
okresie przejściowym. Przepisy art. 3, art. 136 i art. 138 ustawy o służbie cywilnej są
źródłem rozbieżnej wykładni w zakresie zastosowania tej ustawy do mianowanych
pracowników służby cywilnej zatrudnionych w trybie ustawy o pracownikach urzędów
państwowych. Przyjęcie - jak to uczynił Sąd Okręgowy - że osoby mianowane pod
rządami ustawy o pracownikach urzędów państwowych nie są pracownikami służby
cywilnej (członkami korpusu służby cywilnej), tworzy stan niepewności co do właści-
wego traktowania tych pracowników przez pracodawcę w zakresie ich istotnych praw
i obowiązków, a także powoduje niczym nieuzasadnione zróżnicowanie pozycji
prawnej osób zatrudnionych na takich samych stanowiskach i wykonujących tę samą
pracę w urzędzie tylko ze względu na fakt zatrudnienia ich na podstawie mianowania
pod rządami ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej
odwołania powódki od przeniesienia jej na inne stanowisko i oddalenie w całości
apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego ewentualnie o uchylenie zaskarżone-
go wyroku w tej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
drugiej instancji.
W odpowiedzi na kasację pełnomocnik powódki stwierdził, że w pełni podzie-
lając przedstawione w kasacji wątpliwości związane z dokonaną przez Sąd Okręgo-
wy wykładnią art. 3 i art. 136 ustawy o służbie cywilnej, przychyla się do stanowiska
prezentowanego przez stronę pozwaną, że sprawa powinna być merytorycznie roz-
poznana przed sądem powszechnym, a w szczególności powinna być ponownie me-
rytorycznie rozpoznana wniesiona przez powódkę apelacja.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja ma usprawiedliwione podstawy. Sąd Okręgowy dokonał błędnej wy-
kładni art. 3 w związku z art. 136 ustawy o służbie cywilnej i niewłaściwie zastosował
art. 126 pkt 1 ustawy o służbie cywilnej w związku z art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych, w wyniku czego błędnie przyjął, że powódka za-
trudniona na podstawie mianowania dokonanego na podstawie art. 4 ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych nie jest członkiem korpusu służby cywilnej, a wo-
bec tego nie stosuje się do niej przepisów ustawy o służbie cywilnej (w tym między
innymi art. 7 tej ustawy), należy natomiast do jej sytuacji pracowniczej stosować wy-
łącznie przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych (w tym art. 38 ust. 1 i
2 tej ustawy), ponieważ jest ona pracownikiem wymienionym art. 1 ust. 2 pkt 3 tej
ustawy.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o służbie cywilnej, korpus służby cywilnej
tworzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych między innymi w urzę-
dach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej
podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej. Takim urzę-
dem jest Urząd Skarbowy w Z. Z kolei, według art. 3 tej ustawy, członkiem korpusu
służby cywilnej może być albo pracownik służby cywilnej, co oznacza osobę zatrud-
nioną na podstawie umowy o pracę zgodnie z zasadami określonymi w tej ustawie
(pkt 1), albo urzędnik służby cywilnej, co oznacza osobę zatrudnioną na podstawie
mianowania zgodnie z zasadami określonymi w tej ustawie (pkt 2). Faktem jest, że
powódka ani nie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę zawartej zgodnie z
zasadami określonymi w ustawie o służbie cywilnej, ani też nie jest zatrudniona na
podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w tej ustawie, inaczej mó-
wiąc na podstawie mianowania dokonanego w oparciu o przepisy ustawy o służbie
cywilnej, w trybie w niej określonym i po spełnieniu przez pracownika mianowanego
określonych w ustawie wymogów. Stosunek pracy powódki z mianowania powstał
bowiem na podstawie przepisów ustawy o pracownikach urzędów państwowych na
długo przed wejściem w życie przepisów ustawy o służbie cywilnej. Jej sytuację pra-
cowniczą regulowały zatem, aż do chwili wejścia w życie ustawy o służbie cywilnej,
przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Zmieniło się to z dniem 1
lipca 1999 r.
Przejściowy status pracowniczy osób, których stosunek pracy z mianowania
powstał w oparciu o przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych, zatrud-
nionych w urzędach, o których stanowi art. 2 ustawy o służbie cywilnej (w tym rów-
nież mianowanych urzędników państwowych zatrudnionych w urzędach skarbo-
wych), regulują - po wejściu w życie przepisów ustawy o służbie cywilnej - art. 136 i
137 tej ustawy. Zgodnie z art. 136 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, z dniem jej wej-
ścia w życie wszyscy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach określonych w art. 2
tej ustawy (czyli na stanowiskach urzędniczych w urzędach wymienionych w tym
przepisie) stają się z mocy prawa pracownikami służby cywilnej, z zastrzeżeniem art.
137. Nawiązanie do art. 137 oznacza, że przepis art. 136 ust. 1 nie może być rozu-
miany w ten sposób, że skoro pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych
w urzędach wymienionych w art. 2 mają stać się z mocy prawa pracownikami służby
cywilnej, to chodzi tylko o pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę,
ponieważ zawarta w art. 3 pkt 1 definicja pojęcia ,,pracownik służby cywilnej" wyraź-
nie wskazuje na to, że oznacza ono osobę zatrudnioną na podstawie umowy o
pracę. Nawiązanie do art. 137 wskazuje na to, że przepis art. 136 ust. 1 dotyczy
wszystkich pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych określonych w
art. 2, obejmując również osoby zatrudnione na podstawie mianowania dokonanego
w oparciu o przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Urzędnicy państwowi mianowani pod rządami ustawy o pracownikach urzę-
dów państwowych nie zostali, co prawda, wymienieni w art. 3 ustawy o służbie cywil-
nej, ale tylko ze względu na to, że ich status prawny jest przejściowy. Zgodnie z art.
137 tej ustawy, ich stosunki pracy z mianowania pozostają w mocy do 31 grudnia
2003 r., a po upływie tego okresu przekształcają się w stosunki pracy na podstawie
umowy o pracę na czas nieokreślony, chyba że wcześniej dojdzie do ich mianowania
na zasadach określonych w ustawie o służbie cywilnej. Art. 137 ustawy o służbie cy-
wilnej stanowi bowiem, że stosunki pracy nawiązane w urzędach, o których mowa w
art. 2, przed dniem wejścia w życie ustawy, na podstawie mianowania na zasadach
określonych w ustawie o pracownikach urzędów państwowych, pozostają w mocy nie
dłużej niż do dnia 31 grudnia 2003 r., chyba że wcześniej w sposób określony w ni-
niejszej ustawie zostały przekształcone, rozwiązane lub wygasły (ust. 1) oraz że z
dniem 1 stycznia 2004 r. dotychczasowe stosunki pracy osób zatrudnionych na pod-
stawie mianowania na zasadach określonych w ustawie o pracownikach urzędów
państwowych przekształcają się w stosunki pracy na podstawie umowy o pracę na
czas nie określony (ust. 2). Ani z art. 137 ustawy o służbie cywilnej, ani z innego
przepisu tej ustawy nie wynika, że mianowani urzędnicy państwowi zatrudnieni w
urzędach, o których mowa w art. 2 ustawy, w okresie przejściowym (do 31 grudnia
2003 r. lub do czasu przekształcenia ich stosunków pracy według zasad określonych
w tej ustawie) zachowują swój dotychczasowy status urzędnika państwowego w tym
znaczeniu, że są całkowicie wyłączeni spod działania przepisów ustawy o służbie
cywilnej i ma do nich w pełni zastosowanie jedynie ustawa o pracownikach urzędów
państwowych. W okresie przejściowym - o którym stanowi art. 137 ustawy - do tej
kategorii pracowników będą miały zastosowanie tylko te przepisy ustawy o pracowni-
kach urzędów państwowych, które zostały wyraźnie wymienione w art. 138 ust. 1
ustawy o służbie cywilnej. Przepis ten przewiduje, że do pracowników zatrudnionych
na podstawie mianowania zgodnie z przepisami ustawy o pracownikach urzędów
państwowych stosuje się jej art. 10 ust. 1a, 1b i 5 (regulujący przeniesienie na inne
stanowisko służbowe), art. 13-16 (regulujące rozwiązanie stosunku pracy w drodze
wypowiedzenia, bez wypowiedzenia i w drodze porozumieniem stron) oraz art. 27
ust. 3 (regulujący uprawnienia emerytalne). W pozostałym zakresie do statusu pra-
cowniczego tych osób w okresie przejściowym mają zastosowanie przepisy ustawy o
służbie cywilnej.

Nie można podzielić stanowiska Sądu Okręgowego, że do sytuacji powódki
powinien być zastosowany art. 38 ustawy o pracownikach urzędów państwowych,
zgodnie z którym od decyzji w sprawach wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku
pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym, przeniesienia albo zlecenia mu wy-
konywania innej pracy, przeniesienia na niższe lub inne stanowisko bądź zawiesze-
nia w pełnieniu obowiązków urzędnik ten może, w terminie siedmiu dni, wnieść od-
wołanie do kierownika organu nadrzędnego nad urzędem, w którym jest zatrudniony
(ust. 1), a od tej decyzji urzędnikowi państwowemu mianowanemu przysługuje
skarga do sądu administracyjnego na zasadach przewidzianych w Kodeksie postę-
powania administracyjnego (ust. 2). Przepis art. 138 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej
wyraźnie stanowi, że do pracowników zatrudnionych na podstawie mianowania
zgodnie z przepisami ustawy o pracownikach urzędów państwowych stosuje się art.
10 ust. 1a, 1b i 5, art. 13-16 oraz art. 27 ust. 3 tej ustawy. Oznacza to, a contrario, że
nie stosuje się do tych osób pozostałych przepisów ustawy o pracownikach urzędów
państwowych, w tym jej art. 38, łącznie z regulacją dotyczącą odwołania do kierowni-
ka urzędu nadrzędnego nad urzędem, w którym osoba ta jest zatrudniona, oraz moż-
liwością wniesienia do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargi na decyzje doty-
czące przeniesień służbowych osób zatrudnionych na podstawie mianowania. Od 1
lipca 1999 r., czyli od dnia wejścia w życie przepisów ustawy o służbie cywilnej, rów-
nież do tych osób ma zastosowanie art. 7 ust. 2 tej ustawy, przewidujący drogę po-
stępowania cywilnego przed sądem powszechnym (sądem pracy) w sprawach doty-
czących sporów o roszczenia ze stosunku pracy członków korpusu służby cywilnej, w
tym sporów dotyczących przeniesienia na inne stanowisko służbowe. Z przepisu art.
7 ust. 2 ustawy o służbie cywilnej wynika, że sprawy ze stosunku pracy z urzędnika-
mi mianowanymi na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych, któ-
rzy stali się z mocy prawa członkami korpusu służby cywilnej, rozpatrywane dotych-
czas w postępowaniu administracyjnym (z możliwością wniesienia skargi do Naczel-
nego Sądu Administracyjnego), podlegają obecnie rozpoznaniu i rozstrzygnięciu
przez sądy pracy w postępowaniu cywilnym. Regulacja ta jest zgodna z przeważają-
cymi poglądami judykatury i doktryny o konieczności zapewnienia powszechnego
dostępu do sądów pracy stronom stosunków pracy, nie tylko pracownikom, ale rów-
nież pracodawcom, i to bez względu na to, na jakiej podstawie powstał stosunek
pracy.

Z przedstawionej powyżej wykładni art. 136, 137 i 138 ustawy o służbie cywil-
nej wynika, że mianowani urzędnicy państwowi, zatrudnieni - na podstawie ustawy o
pracownikach urzędów państwowych - w urzędach wymienionych w art. 2 ustawy o
służbie cywilnej, zostali włączeni do korpusu służby cywilnej. Do ich stosunków pracy
mają zastosowanie przepisy ustawy o służbie cywilnej, z wyłączeniem tylko tych
kwestii, wyraźnie wymienionych w art. 138 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, do któ-
rych stosuje się przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Ustawa o
pracownikach urzędów państwowych określa zatem prawa i obowiązki tych tylko
osób, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy o służbie cywilnej. Są to na
ogół osoby, które - pozostając w stosunku zatrudnienia - mają jednocześnie status
organów (kierowników) tych urzędów (jednostek organizacyjnych), które są wymie-
nione w art. 1 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że powódka będąc pracowni-
kiem zatrudnionym na podstawie mianowania w oparciu o przepisy ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych jest również członkiem korpusu służby cywilnej - i
chociaż do czasu przekształcenia, rozwiązania lub wygaśnięcia jej stosunku pracy
pozostaje ona urzędnikiem mianowanym (stosownie do treści art. 137 ust. 1 ustawy
o służbie cywilnej aż do 31 grudnia 2003 r.), to mają do niej zastosowanie przepisy
ustawy o służbie cywilnej, w tym także jej art. 7 ust. 2, zgodnie z którym spory o
roszczenia ze stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej rozpatrywane są
przez sądy pracy, chyba że ustawa stanowi inaczej. Ponieważ ustawa o służbie cy-
wilnej nie przewiduje odmiennego trybu dochodzenia ochrony roszczeń pracowni-
czych w odniesieniu do sytuacji, w jakiej znalazła się powódka w związku z przenie-
sieniem jej na inne stanowisko służbowe w oparciu o art. 10 ust. 1b ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych, jej odwołanie od tego przeniesienia powinien roz-
poznać sąd pracy, do którego powódka wniosła pozew. Przyjęcie poglądu, że urzęd-
nicy mianowani na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych nie są
członkami korpusu służby cywilnej i nie mają do nich zastosowania przepisy ustawy
o służbie cywilnej, prowadziłoby do nieuzasadnionego zróżnicowania ich statusu
pracowniczego i pozycji prawnej w porównaniu z osobami zatrudnionymi na takich
samych stanowiskach urzędniczych w oparciu o przepisy ustawy o służbie cywilnej,
ponieważ jedynym kryterium różnicującym byłby czas nawiązania stosunku pracy -
albo przed wejściem w życie ustawy o służbie cywilnej, albo po jej wejściu w życie.
Prowadziłoby to do naruszenia zasady równego traktowania pracowników zajmują-
cych takie same stanowiska pracy.

Błędny jest w związku z tym pogląd Sądu Okręgowego, że w rozpoznawanej
sprawie doszło do nieważności postępowania przed Sądem pierwszej instancji z po-
wodu niedopuszczalności drogi sądowej (art. 379 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 2 § 3
k.p.c. i art. 38 ustawy o pracownikach urzędów państwowych). Nie można również
zaakceptować przekazania sprawy na drogę postępowania administracyjnego (art.
464 § 1 k.p.c.). Skoro art. 38 ustawy o pracownikach urzędów państwowych nie ma
zastosowania do sytuacji powódki jako członka korpusu służby cywilnej, to brak pod-
staw do przyjęcia, że do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ, któremu
sprawę przekazano.

Zawarte w zaskarżonym wyroku postanowienie o przekazaniu sprawy innemu
organowi (w tym wypadku dyrektorowi Izby Skarbowej w K.) na podstawie art. 464 §
1 k.p.c. jest równoznaczne ze stwierdzeniem niedopuszczalności drogi sądowej,
które w innej sytuacji prowadziłoby do odrzucenia pozwu na podstawie art. 199 § 1
pkt 1 k.p.c. Z tej przyczyny należało przyjąć, że od postanowienia tego przysługuje
kasacja na podstawie art. 392 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podsta-
wie art. 39313 § 1 k.p.c. w związku z art. 3938 § 2 k.p.c.
========================================