Postanowienie z dnia 23 czerwca 1998 r.
I PKN 197/98

Oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie strony umowy w celu
ustalenia treści czynności prawnej (art. 65 § 2 KC), po uprzednim dopuszczeniu
dowodu z zeznań kontrahenta na tę okoliczność, stanowi uchybienie art. 299
KPC, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931 pkt 2 KPC).


Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Jadwiga
Skibińska-Adamowicz, Barbara Wagner (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 czerwca
1998 r. sprawy z powództwa Andrzeja C. przeciwko ,,I." Spółce z o.o. w G. o zapłatę,
na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z dnia 3 stycznia 1997 r. [...]

p o s t a n o w i ł:


u c h y l i ć zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Apelacyj-
nemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania w tym zakresie.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą
w Gdyni wyrokiem zaocznym z dnia 7 listopada 1995 r. [...] zasądził od ,,I." Spółki z
o.o. w G. na rzecz Andrzeja C. kwoty 22.914 zł z tytułu odszkodowania za bezza-
sadne rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, 11.900 zł z tytułu ekwiwa-
lentu za nie wykorzystany urlop wypoczynkowy oraz 3.750 zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego.

Strona pozwana wniosła w dniu 15 kwietnia 1996 r. sprzeciw od powyższego
wyroku z równoczesnym wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania tej czyn-
ności. Twierdziła, że o wyroku dowiedziała się w dniu 9 kwietnia 1996 r. z zawiado-
mienia Komornika Sądu Rejonowego w G. o wszczęciu egzekucji. Zarówno zawia-
domienie o rozprawie jak i odpis wyroku zaocznego zostały przesłane pod niewłaś-
ciwy adres. Do 9 kwietnia 1995 r. siedziba strony pozwanej mieściła się przy ul.
A.W.P., a od 10 kwietnia 1995 r. została przeniesiona na ul. S. Mimo, że nowy adres
był znany Sądowi, doręczeń dokonywano pod stary adres. Zarząd pozwanej Spółki
jest jednoosobowy. Jego dyrektor Jacek S. w dniu doręczenia odpisu wyroku zaocz-
nego 13 listopada 1995 r. przebywał za granicą.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą
w Gdyni postanowieniem z dnia 18 września 1996 r. oddalił wniosek Spółki ,,I." o
przywrócenie terminu. Sąd ustalił, że odpis wyroku zaocznego został wysłany pod
adres A.W.P., ale doręczony do siedziby strony pozwanej przy ul. S. Odebrała go
Teresa P. potwierdzając odbiór własnoręcznym podpisem i pieczątką pozwanego.
Pozwana Spółka zawarła w dniu 1 kwietnia 1994 r. umowę o świadczenie obsługi
prawnej z P.H.U. ,,T." Spółka z o.o. w G. Zlecenie obejmowało także odbiór kores-
pondencji. Teresa P. była pracownicą Spółki ,,T." i cały czas odbierała koresponden-
cję adresowaną do strony pozwanej. Korespondencja napływająca na poprzedni ad-
res strony pozwanej była przez doręczyciela zanoszona pod adres właściwy, albo-
wiem był mu znany fakt przeniesienia siedziby adresata. Skoro odpis wyroku zaocz-
nego odebrała w siedzibie pozwanego osoba uprawniona do odbioru korespondencji,
należy uznać, że przesyłka została doręczona prawidłowo. Poza tym, zdaniem Sądu,
przywrócenie terminu nie jest możliwe ze względu na brak jednej z przesłanek
żądania tej treści - niezawinienia strony uchybiającej terminowi.

Strona pozwana zaskarżyła to postanowienie zażaleniem i podnosząc zarzuty
naruszenia art. 133 § 2 KPC oraz sprzeczności ustaleń Sądu z materiałem zebranym
w sprawie wniosła o jego zmianę i przywrócenie terminu. Wywodziła, że pracownicy
,,T." nie mieli upoważnienia do odbioru korespondencji Spółki ,,I.". Sąd nieprawidłowo
zinterpretował postanowienia umowy o świadczenie obsługi prawnej z dnia 1 kwietnia
1994 r. Oparł rozstrzygnięcie na zeznaniach Teresy P. naruszając art. 247 KPC.
Dopuścił bowiem dowód z zeznania świadka przeciwko osnowie dokumentu. Odma-
wiając przesłuchania Jacka S. Sąd naruszył art. 227 KPC. Ponadto, skarżący pod-
niósł, że poprzedzająca wydanie zaskarżonego postanowienia rozprawa w dniu 18
września 1996 r. została przeprowadzona przed wyznaczoną godziną.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 3 stycznia 1997 r. [...] od-
dalił zażalenie. W ocenie Sądu prawidłowe jest ustalenie, iż wyrok został doręczony
pozwanemu zgodnie z art. 133 § 2 KPC. Zarzut naruszenia art. 227 KPC przez od-
mowę dopuszczenia dowodu z przesłuchania Jacka S. na okoliczność, czy i kiedy
został mu doręczony odpis wyroku zaocznego, jest bezzasadny. Przesłuchanie go
było zbędne wobec oświadczenia, że przesyłkę otrzymał w dniu 9 kwietnia 1996 r.

Postanowienie to pozwany zaskarżył kasacją i wskazując jako jej podstawy
naruszenie prawa materialnego, a to art. 65 § 2 KC oraz przepisów o postępowaniu -
art. 133 § 2 i art. 227 KPC, wniósł o jego zmianę oraz o zmianę poprzedzającego go
postanowienia i przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu lub o uchylenie orze-
czenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu. W
uzasadnieniu podniósł, że odbiór korespondencji przez Teresę P., która nie była
członkiem organu uprawnionego do reprezentacji Spółki, nie była pracownikiem
upoważnionym do odbioru korespondencji, nie była wyposażona w pełnomocnictwo
do odbioru korespondencji, nie może być prawnie skuteczny. Z § 1 umowy o świad-
czenie obsługi prawnej wynika zakres zlecenia- ,,prowadzenie obsługi prawnej jako
podmiotu gospodarczego - w szczególności obrotu prawnego i podatkowego oraz
zastępstwa procesowego w zakresie pełnomocnictw szczególnych". Zakres zlecenia
ma być uściślony, a zmiany umowy wymagają formy pisemnej (§ 4). Ogólnie sfor-
mułowane zlecenie nie zawiera upoważnienia do odbioru korespondencji. Wyrok
zaoczny został stronie pozwanej doręczony nieprawidłowo. Oddalenie przez Sąd
wniosku dowodowego o przesłuchanie Jacka S. jest sprzeczne z art. 227 KPC, al-
bowiem ustalenia stanowiące faktyczną podstawę rozstrzygnięcia zawartego w zas-
karżonym postanowieniu są odmienne od tezy dowodowej. Sąd badając zgodny za-
miar stron umowy niewłaściwie zastosował art. 65 KC. Umowa jest jasna, postano-
wienia sformułowane jednoznacznie, oświadczenia woli stron nie wymagały więc
wykładni.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Dla właściwego rozstrzygnięcia wniosku ,,I." Spółki z o.o. w G. o przywrócenie
terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego wydanego w dniu 7 listopada
1995 r. istotna była okoliczność, czy wyrok ten został doręczony skarżącemu prawid-
łowo. Ocena w tym zakresie zależała od uprzedniego ustalenia, czy umowa o świad-
czenie obsługi prawnej, zawarta w dniu 1 kwietnia 1994 r. między Spółkami ,,I." i ,,T.",
obejmowała upoważnienie do odbioru korespondencji. Bezsporne jest bowiem, że
pomimo błędnego zaadresowania przesyłki zawierającej wyrok zaoczny (ul. A.W.P.),
doręczono ją pod adres właściwy (ul. S.), gdzie została odebrana przez Teresę P. -
pracownicę mającej tam także siedzibę Spółki ,,T.".

Pozytywnych ustaleń w przedmiocie prawidłowego doręczenia stronie pozwa-
nej wyroku zaocznego Sąd dokonał w oparciu o wykładnię postanowień umowy,
potwierdzoną zeznaniami Teresy P. Ze sformułowania § 1 umowy z dnia 1 kwietnia
1994 r. nie wynika jednak niewątpliwie, iżby zleceniobiorca był upoważniony do od-
bioru wszelkiej korespondencji adresowanej do kontrahenta. Przedmiotem zlecenia
była obsługa prawna Spółki ,,I." ,,jako podmiotu gospodarczego - w szczególności
obrotu prawnego i podatkowego", co do zastępstwa procesowego - ,,w zakresie peł-
nomocnictw szczególnych". Sprawa, w której zapadł wyrok zaoczny jest sprawą ze
stosunku pracy. Można w związku z tym zasadnie twierdzić, że nie mieści się w po-
jęciu działalności merytorycznej (gospodarczej) Spółki i że wobec tego odbiór kores-
pondencji dotyczącej sprawy sądowej [...] wymagał pełnomocnictwa szczególnego.
Uprawnione może być wszakże i twierdzenie przeciwne, że szerokie rozumienie
podmiotowości gospodarczej obejmuje również podmiotowość w stosunkach pracy.
Wyjaśnienia wymagała zatem kwestia, jaki obszar funkcjonowania Spółki ,,I." obej-
mowało zlecenie jej obsługi prawnej.

Nie ma racji skarżący co do niewłaściwego zastosowania przez Sąd art. 65
KC. Wbrew odmiennemu jego twierdzeniu umowa o świadczenie obsługi prawnej z
dnia 1 kwietnia 1994 r. nie jest zredagowana jasno, a jej treść, skoro jest między
stronami sporna, nasuwa wątpliwości. Sąd postąpił zatem prawidłowo ustalając treść
oświadczeń woli stron umowy wedle kryteriów wskazanych w powołanym przepisie.
Badanie zgodnego zamiaru stron wymaga jednak przesłuchania obu kontrahentów.
Pominięcie dowodu z zeznania Jacka S. narusza art. 227 KPC. Trafnie podnosi
skarżący, że dowód ten wnioskowany był nie na okoliczność daty powzięcia wiado-
mości o wyroku zaocznym, ale na fakt upoważnienia Teresy P. do odbioru wyroku.

Rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonym postanowieniu zostało wydane bez
pełnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności spornych. Rozpoznając sprawę po-
nownie Sąd uzupełni postępowanie dowodowe o zeznania Jacka S. i ewentualnie
ponowne przesłuchanie Teresy P., uwzględniając nie tylko formalny, wynikający z
umowy, zakres pełnomocnictw, ale także wytworzoną w tej materii między stronami
praktykę. Istotna może być kwestia obrotu odebranej korespondencji, dalszego z nią
postępowania - czy ewentualne upoważnienie do odbioru korespondencji obejmo-
wało tylko fizyczne potwierdzenie nadejścia (otrzymania) przesyłki adresowanej do
zleceniodawcy i przekazanie mu jej przez zleceniobiorcę w określony (jaki?) sposób,
czy także zapoznanie się z jej treścią i merytoryczne ,,załatwienie". Należy także wy-
jaśnić skąd Teresa P., jeżeli nie była uprawniona do odbioru korespondencji, miała
pieczątkę Spółki ,,I.", w jakim celu i od kogo ją otrzymała.

Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy, stosowanie do art. 39313 KPC
w związku z art. 361 KPC, orzekł jak w sentencji.
========================================