Postanowienie SN - III KZ 29/09
Izba:Izba Karna
Sygnatura:III KZ 29/09
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/10/87
Data wydania:2009-05-28

POSTANOWIENIE Z DNIA 28 MAJA 2009 R.
III KZ 29/09


1. Zarządzenie o uznaniu wniosku o przywrócenie terminu do wnie-
sienia kasacji za bezskuteczny, jako blokujące możliwość wniesienia kasa-
cji z uwagi na nierozpoznanie tego wniosku, zamyka drogę do wydania wy-
roku i w związku z tym podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych (art.
459 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k.).
2. Jeżeli określona czynność procesowa objęta jest tzw. przymusem
adwokacko-radcowskim i strona twierdzi, że nie jest w stanie tego braku
formalnego usunąć bez wyznaczenia jej obrońcy lub pełnomocnika z urzę-
du, a jednocześnie wnosi o przywrócenie terminu do samego dokonania tej
czynności procesowej, wówczas brak formalny polegający na osobistym
dokonaniu czynności przez stronę (a więc na niespełnieniu wymogu przy-
musu adwokacko-radcowskiego) nie może powodować bezskuteczności
wniosku o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności.
W takiej sytuacji zarówno ewentualne wyznaczenie obrońcy lub peł-
nomocnika z urzędu, jak i - w wypadku odmowy przyznania pomocy praw-
nej z urzędu - wezwanie do usunięcia braku formalnego samej czynności
zasadniczej staje się aktualne dopiero w wypadku uwzględnienia wniosku
o przywrócenie terminu do dokonania czynności zasadniczej.

Przewodniczący: sędzia SN D. Świecki.

Sąd Najwyższy w sprawie Stanisława K., po rozpoznaniu w Izbie
Karnej na posiedzeniu w dniu 28 maja 2009 r., zażalenia wniesionego
przez Stanisława K. na zarządzenie Zastępcy Przewodniczącego Wydziału
Karnego Sądu Apelacyjnego w L. z dnia 19 marca 2009 r., w przedmiocie
uznania wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji za bezsku-
teczny

p o s t a n o w i ł uchylić zaskarżone zarządzenie i sprawę p r z e k a z a ć
do ponownego rozpoznania.


U Z A S A D N I E N I E

We wniosku z dnia 2 lutego 2009 r. wnioskodawca Stanisław K.
wniósł o przyznanie pełnomocnika z urzędu, celem sporządzenia i podpi-
sania kasacji, zwolnienie od opłaty od kasacji oraz przywrócenie terminu do
jej wniesienia w razie uchybienia terminowi. Zarządzeniem z dnia 20 lutego
2009 r. zastępca Przewodniczącego Wydziału Sądu Apelacyjnego w L. nie
uwzględnił wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu, stwierdzając że
został złożony po upływie terminu do wniesienia kasacji, który minął w dniu
29 stycznia 2009 r., co spowodowało, że postępowanie przedkasacyjne
zostało zakończone, a zatem wyznaczenie pełnomocnika jest zbędne. W
związku z tym zarządzeniem wnioskodawca został wezwany w trybie art.
120 § 1 k.p.k. do usunięcia braku formalnego wniosku o przywrócenie ter-
minu do wniesienia kasacji, przez jej dołączenie do wniosku, po uprzednim
sporządzeniu i podpisaniu przez pełnomocnika w terminie 7 dni pod rygo-
rem uznania wniosku za bezskuteczny. Wobec nieusunięcia wskazanego
braku, zarządzeniem z dnia 19 marca 2009 r. zastępca Przewodniczącego
Wydziału Sądu Apelacyjnego w L., na podstawie art. 120 § 2 w zw. art. 126
§ 1 k.p.k. i art. 526 § 2 k.p.k., uznał wniosek o przywrócenie terminu za
bezskuteczny. Na to zarządzenie zażalenie wniósł wnioskodawca, doma-

gając się jego uchylenia i przywrócenia terminu do wniesienia kasacji oraz
wyznaczenia pełnomocnika z urzędu do jej sporządzenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy dopuszczalne jest
zażalenie na zarządzenie o uznaniu wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia kasacji za bezskuteczny, wydane w trybie art. 120 k.p.k., skoro
nie przysługuje zażalenie na postanowienie o odmowie przywrócenia ter-
minu do wniesienia kasacji (art. 528 § 1 pkt 3 k.p.k.). Jednakże to posta-
nowienie podlega w sposób pośredni kontroli instancyjnej (art. 528 § 2
k.p.k.), gdyż konsekwencją jego wydania będzie wydanie zarządzenia o
odmowie przyjęcia kasacji złożonej po terminie, na które przysługuje zaża-
lenie (art. 530 § 3 k.p.k.). Skoro więc zarządzenie o uznaniu wniosku o
przywrócenie terminu do wniesienia kasacji za bezskuteczny blokuje moż-
liwość wniesienia kasacji, z uwagi na nierozpoznanie tego wniosku, to tym
samym zamyka drogę do wydania wyroku. Takie zarządzenie podlega za-
skarżeniu na zasadach ogólnych (art. 459 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k.).
Przechodząc do zażalenia trzeba uznać, że jest ono zasadne, gdyż
słusznie skarżący domaga się ponownego rozpoznania sprawy w przed-
miocie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji. Stwierdzić
bowiem należy, że z uwagi na sposób procedowania w tej kwestii, w zaist-
niałym układzie procesowym, wnioskodawca został pozbawiony możliwości
skutecznego ubiegania się o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji.
Zgodnie z art. 126 § 1 k.p.k. warunkiem rozpoznania tego wniosku było
dopełnienie czynności, która miała być w terminie wykonana, a więc złoże-
nie kasacji, z tym, że z uwagi na przymus adwokacko - radcowski (art. 526
§ 2 k.p.k.), powinna ona zostać sporządzona i podpisana przez adwokata
albo radcę prawnego. W sytuacji więc, gdy wnioskodawca, jak twierdzi, nie
ma środków finansowych na ustanowienie pełnomocnika z wyboru, to za-
stosowany sposób procedowania zablokował mu drogę do przywrócenia

terminu do wniesienia kasacji, gdyż jego wniosek o wyznaczenie pełno-
mocnika z urzędu nie został uwzględniony dlatego, że upłynął termin do
wniesienia kasacji, zaś jego przywrócenie nie jest możliwe z przyczyn for-
malnych, bo wnioskodawca nie złożył kasacji odpowiadającej wymogom
art. 526 § 2 k.p.k. Tworzy się wówczas przysłowiowa ,,kwadratura koła".
Oczywiste jest, że przy tak ukształtowanym układzie procesowym, strona
zostaje pozbawiona uprawnienia do wniesienia kasacji, z którego przecież,
także nie ze swojej winy, nie mogła skorzystać, np. gdy zachodzą podsta-
wy do przywrócenia terminu do wniesienia kasacji oraz do wyznaczenia w
tym celu przedstawiciela procesowego z urzędu (art. 78 § 1 w zw. z art.
526 § 2 k.p.k.). W takiej sytuacji procesowej literalne odczytanie treści art.
126 § 1 k.p.k. prowadzi do absurdalnych, z punktu widzenia procesowego,
konsekwencji. Jest to więc wystarczający powód do odstąpienia od wy-
kładni językowej tego przepisu na rzecz wykładni funkcjonalnej. Dlatego też
trzeba przyjąć, że zawarty w art. 126 § 1 k.p.k. warunek formalny wniosku
o przywrócenie terminu, przez dokonanie czynności, która powinna być w
terminie wykonana, w wypadku gdy ta czynność obarczona jest dodatko-
wym wymogiem formalnym niemożliwym do spełnienia przez samą stronę,
to jego niespełnienie nie może powodować bezskuteczności wniosku o
przywrócenie terminu do jej dokonania. W takiej sytuacji, wezwanie do
uzupełnienia braku formalnego wniosku o przywrócenie terminu, przez do-
konanie tej czynności, staje się aktualne dopiero w wypadku uwzględnienia
wniosku o przywrócenie terminu. Tak więc, w wypadku wniosku o przywró-
cenie terminu do wniesienia kasacji bez jej złożenia zgodnie z wymogiem
art. 526 § 2 k.p.k., należy wezwać stronę do uzupełnienia tego braku for-
malnego wniosku, a w wypadku niewykonania wezwania, uznać wniosek
za bezskuteczny. Jednakże, gdy strona w związku z tym wezwaniem złoży
wniosek o wyznaczenie obrońcy lub pełnomocnika z urzędu w celu sporzą-
dzenia i podpisania kasacji lub wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu

złoży taki wniosek, to wówczas należy rozpoznać wniosek o przywrócenie
terminu do wniesienia kasacji. Odmowa przywrócenia terminu spowoduje,
że wniosek o wyznaczenie przedstawiciela procesowego z urzędu stanie
się bezprzedmiotowy. Jednakże, w takiej sytuacji na odmowę przywrócenia
terminu do wniesienia kasacji stronie nie będzie przysługiwało zażalenie
(art. 528 § 1 pkt 3 k.p.k.). W konsekwencji, w takim układzie procesowym
nie będzie też możliwa kontrola instancyjna tego postanowienia, gdyż wo-
bec braku kasacji, nie zapadnie decyzja o odmowie jej przyjęcia (art. 530 §
3 i art. 528 § 2 k.p.k.). Natomiast, w razie przywrócenia terminu do wnie-
sienia kasacji, wniosek o wyznaczenie obrońcy lub pełnomocnika z urzędu
stanie się aktualny i należy go rozpoznać. W wypadku jego nieuwzględnie-
nia strona będzie miała jednak otwarty termin do wniesienia kasacji przez
przedstawiciela procesowego ustanowionego z wyboru.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone za-
rządzenie i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania. Przy ponownym
rozpoznawaniu sprawy przedstawione zapatrywanie prawne będzie dla or-
ganu procesowego wiążące (art. 442 § 3 k.p.k.).
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł jak w postano-
wieniu.

Izba Karna - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IK] III KZ 22/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/7/59
2009-05-28 
[IK] III KZ 15/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/8/65
2009-03-19 
[IK] III KZ 15/04   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2004/7-8/77
2004-06-24 
[IK] III KZ 20/03   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2003/7-8/73
2003-07-02 
[IK] III KZ 8/03   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2004/3/31
2004-02-18 
  • Adres publikacyjny: