POSTANOWIENIE Z DNIA 2 LUTEGO 2009 R.
II KK 224/08

Obowiązek dołączenia zapisu obrazu i dźwięku, a także przekładu
zapisu dźwięku, do protokołu spisanego z czynności procesowych wymie-
nionych w art. 143 § 1 k.p.k., istnieje wówczas, gdy protokół został sporzą-
dzony w formie uproszczonej.

Przewodniczący: sędzia SN J. Skwierawski.
Sędziowie: SN A. Tomczyk, SA (del. do SN) J. Śpiechowicz
(sprawozdawca).
Prokurator Prokuratury Krajowej: D. Barski.

Sąd Najwyższy w sprawie: 1) Krzysztofa J. 2) Andrzeja M. 3) Tade-
usza M., skazanych z art. 258 § 3 k.k., 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.
i inne, po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 2 lutego 2009 r.,
kasacji, wniesionych przez obrońców skazanych od wyroku Sądu Apela-
cyjnego w Ł. z dnia 4 lutego 2008 r., zmieniającego wyrok Sądu Okręgo-
wego w Ł. z dnia 20 września 2002 r.,

o d d a l i ł kasacje (...).

Z u z a s a d n i e n i a :

(...) W tej grupie zarzutów mieści się też zarzut naruszenia przez Sąd
a quo przepisów art. 147 § 1 i 3 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k., 167 k.p.k. i art.
410 k.p.k., a następnie wadliwej jego kontroli przez Sąd odwoławczy.
Obrońcy skazanego Krzysztofa J. i Tadeusza M. stoją na stanowisku,
że wskazane wyżej przepisy zostały rażąco naruszone, poprzez brak załą-
czenia do protokołów przesłuchań świadka koronnego kaset video z zapi-
sami tych czynności przeprowadzonych ze świadkiem, co w konsekwencji
doprowadziło do rozminięcia się przez oba sądy z obowiązkiem docho-
dzenia prawdy materialnej w procesie karnym.
Ze stanowiskiem tym w żaden sposób zgodzić się nie można.
W przedmiotowej sprawie Marek B. słuchany był w postępowaniu
przygotowawczym jako podejrzany i świadek. Zarówno pierwsza, jak i dru-
ga czynność wymaga spisania protokołu (art. 143 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z
art. 71 § 3 k.p.k.). Nie ulega też wątpliwości, że przebieg tych czynności
może być utrwalony za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub
dźwięk i tak też stało się w przedmiotowej sprawie. Rzecz jednak w tym, że
jest to pomocnicza forma utrwalenia przebiegu czynności procesowej, która
w żadnym wypadku nie może zastąpić protokołu. Przesądza o tym treść
art. 147 § 1 k.p.k., w którym posłużono się wyrażeniem ,,ponadto" (zob.:
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1974 r., IV KR 228/74
OSNKW 1975, z. 1, poz. 1; Z. Doda: Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyż-
szego, Pal. 1976, nr 2, s. 52 czy wyrok z dnia 4 lipca 1983 r., I KR 135/83,
niepubl.).
Czynności, o których mowa w kasacjach, były utrwalane za pośred-
nictwem urządzenia rejestrującego dźwięk i obraz, co - jak wyżej wskaza-
no - było ,,możliwe" w rozumieniu § 1 art. 147 k.p.k., ale oprócz tego spo-
rządzono obszerny, szczegółowy protokół i nikt nigdy nie poddawał w wąt-
pliwość jego wartości merytorycznej.
Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że zdanie drugie art. 147 § 3
k.p.k., statuujące obowiązek dołączenia zapisu obrazu lub dźwięku oraz
przekładu zapisu dźwięku jako załącznika do protokołu, należy odczytywać
łącznie ze zdaniem pierwszym tegoż przepisu, w którym przewiduje się
możliwość sporządzenia protokołu ograniczonego do zapisu najbardziej
istotnych oświadczeń osób biorących udział w czynności. Innymi słowy
mówiąc, tylko wówczas istnieje obowiązek dołączenia zapisu obrazu i
dźwięku, a także przekładu zapisu dźwięku do protokołu spisanego z okre-
ślonych czynności procesowych wymienionych art. 143 § 1 k.p.k., jeśli pro-
tokół ten zostanie sporządzony w formie uproszczonej.
Skoro w przedmiotowej sprawie, organ prowadzący postępowanie
przygotowawcze nie skorzystał z owej fakultatywnej możliwości ogranicze-
nia protokołów z przesłuchania Marka B. w charakterze podejrzanego, a
następnie świadka, do zapisu najistotniejszych oświadczeń biorących
udział w tej czynności osób, to nie było też obowiązku dołączenia kaset vi-
deo do znajdujących się w aktach protokołów, spełniających wszystkie
wymogi określone w art. 148 § 1 i 2 k.p.k. I aczkolwiek byłoby to wskazane,
to jednak zaniechanie dołączenia owych kaset nie uprawnia skarżących do
poddawania w wątpliwość wartości dowodowej zamieszczonych w aktach
protokołów z przesłuchań świadka koronnego. (...)