Postanowienie z dnia 12 grudnia 2000 r., V CKN 1780/00

Odwołanie się przez skarżącego do uzasadnienia podstaw kasacyjnych,
bez przedstawienia okoliczności wskazanych w art. 393 k.p.c., nie stanowi
spełnienia obowiązku określonego w art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c.

Sędzia SN Lech Walentynowicz

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2000 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z wniosku Joanny S. z udziałem Wandy D., Krystyny P.,
Zdzisława D., Tadeusza D. i Grzegorza D. o stwierdzenie nabycia spadku, na
skutek kasacji wnioskodawczyni i uczestników Krystyny P. i Tadeusza D. od
postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 20 lipca 2000 r.,
postanowił odrzucić kasację.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 20 lipca 2000 r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił
apelację wnioskodawczyni Joanny S. oraz uczestników postępowania Krystyny P. i
Tadeusza D., złożoną od postanowienia Sądu Rejonowego w Katowicach
stwierdzającego nabycie spadku po Ludwiku D. przez uczestnika postępowania
Grzegorza D.
W kasacji Joanny S., Krystyny P. i Tadeusza D. zamieszczony został wniosek
o zmianę lub uchylenie postanowienia odwoławczego.
Skarżący powołali się na pierwszą podstawę kasacyjną, zarzucając błędną
wykładnię art. 949 § 1 oraz art. 958 k.c. i przyjęcie, że podpis widniejący na
dokumencie sporządzonym przez spadkodawcę jest podpisem prawidłowym,
spełniającym wymóg ważności testamentu, oraz naruszenie art. 962 § 2, art. 948 i
958 k.c. przez błędne przyjęcie warunku jako nieistniejącego i orzeczenie o
ważności testamentu nieistniejącego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżone orzeczenie zapadło po dniu 30 czerwca 2000 r., zatem do
wniesienia i rozpoznania kasacji mają zastosowanie przepisy procesowe w wersji
nadanej im ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554). Już na tle poprzednio
obowiązującego stanu normatywnego (art. 3933 k.p.c.) judykatura odróżniała
wymogi formalne kasacji przewidziane dla wszystkich pism procesowych od
szczególnych wymagań odnoszących się tylko do tego środka odwoławczego,
decydujących o jego charakterze. Niespełnienie tych drugich wymagań (oznaczenia
zaskarżonego orzeczenia, przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia
oraz wniosku kasacyjnego) nie podlegało sanacji i powodowało odrzucenie a limine
takiej kasacji jako niedopuszczalnej (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
11 marca 1997 r., III CKN 13/97, OSNC 1997, nr 8, poz. 114, z dnia 7 kwietnia 1997
r., III CKN 29/97, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 96, z dnia 3 kwietnia 1997 r., I PKN
57/97, OSNAPUS 1997, nr 24, poz. 495, z dnia 16 października 1997 r., II CKN
404/97, OSNC 1998, nr 4, poz. 59, z dnia 21 marca 2000 r., II CKN 711/00, OSNC
2000, nr 7-8, poz. 151). Po nowelizacji, przedstawiona dwoistość wymagań
stawianych kasacji znalazła wyraźne potwierdzenie normatywne w art. 393-3 k.p.c.
Mianowicie, w paragrafie pierwszym tego przepisu skatalogowane zostały
wymagania dotyczące tylko kasacji jako szczególnego środka odwoławczego, z
podkreśleniem ich rangi, natomiast paragraf drugi objął wymagania stawiane pismu
procesowemu (art. 126-128 k.p.c.), z rygorem przewidzianym w art. 130 k.p.c.
Z przedstawionych przyczyn nie może być wątpliwości co do tego, że
niedomogi przy kreowaniu istotnych cech kasacji, określonych w art. 3933 § 1 k.p.c.,
nie podlegają uzupełnieniu w trybie art. 130 § 1 k.p.c., a kasacja dotknięta takim
nieusuwalnym brakiem podlega odrzuceniu a limine.
Do istotnych wymagań kasacji należy też obowiązek skarżącego
przedstawienia okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie (art. 393 § 1 pkt 3
k.p.c.). Ten nowy wymóg wiąże się z tzw. przedsądem, polegającym m.in. na
możliwości odmowy przyjęcia kasacji do rozpoznania (art. 393 k.p.c. w związku
z art. 3937 § 1 k.p.c.). Właśnie ze względu na ten nowy sposób zakończenia
postępowania kasacyjnego, kolidujący z intencją strony skarżącej, nadano
obowiązkowi z art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. walor zrównany z obowiązkiem
przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (art. 3933 § 1 pkt 2 k.p.c.). Nie
są to jednak obowiązki tożsame, zatem nie jest spełnieniem wymogu z art. 3933 § 1
pkt 3 k.p.c. odwołanie się przez skarżącego do uzasadnienia podstaw kasacyjnych,
bez przedstawienia okoliczności wskazanych w art. 393 k.p.c. Stanowi o tym
jednoznaczna treść ustawy (art. 3933 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c.), wskazująca na odmienny
przedmiot regulacji. Jakkolwiek argumentacja strony skarżącej może się w obu
sytuacjach częściowo pokrywać, to rozpoznanie kasacji następuje tylko z przyczyn
kwalifikowanych, gdyż tylko one decydują o wyniku przedsądu.
Kasacja w niniejszej sprawie nie zawiera przedstawienie okoliczności
uzasadniających jej rozpoznanie, a więc dotknięta jest brakiem istotnym. Tego
rodzaju brak - jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
9 listopada 2000 r., II CKN 1385/001 - powoduje odrzucenie kasacji a limine.
Należało więc orzec, jak w sentencji (art. 3937 § 2 k.p.c.).



1 Postanowienie publikowane pod poz. 51.