Postanowienie z dnia 27 września 2000 r., V CKN 1485/00

Należność podatkowa Skarbu Państwa przypadająca od spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością, zasądzona od członka zarządu (art. 298 § 1
k.h.), podlega zaspokojeniu według kolejności przewidzianej w art. 1025 § 1
pkt 3 k.p.c.

Przewodniczący: Sędzia SN Zbigniew Strus (sprawozdawca)
Sędziowie SN: Bronisław Czech, Tadeusz Domińczyk

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 27 września 2000 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z wniosku Romana P., Urzędu Skarbowemu w C.,
Przedsiębiorstwa Użyteczności Publicznej ,,B." w U., Banku Spółdzielczego w W., w
upadłości, Międzynarodowego Zjednoczenia Aparatury Jądrowej ,,I." w W., P. Banku
w W., Oddziału w K. z udziałem Marii P., Juliana P., Barbary Z. i Donata Z. o
podział sumy pochodzącej z licytacji, na skutek kasacji wnioskodawcy syndyka
masy upadłości Banku Spółdzielczego w W. od postanowienia Sądu Okręgowego w
Bielsku-Białej z dnia 9 marca 2000 r.,
postanowił oddalić kasację.

Uzasadnienie

Syndyk masy upadłości Banku Spółdzielczego w W. wniósł kasację od
postanowienia Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 9 marca 2000 r., którym
oddalono między innymi zażalenie na postanowienie Sądu pierwszej instancji,
zmieniające plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji w ten sposób, że z kwoty
wyegzekwowanej od dłużnika Romana P. w wyniku sprzedaży licytacyjnej
nieruchomości stanowiącej wspólny majątek tego dłużnika i jego małżonki,
przyznano kwotę 10 640,70 zł Skarbowi Państwa, Urzędowi Skarbowemu w C.
Powołując pierwszą podstawę kasacji, skarżący zarzucił naruszenie art. 298 §
1 k.h. oraz art. 1025 § 1 pkt 3 k.p.c., polegające na błędnym uznaniu, że
wierzytelność zasądzona od dłużnika na podstawie art. 298 § 1 k.h. ma charakter
należności podatkowych w rozumieniu art. 1025 § 1 pkt 3 k.p.c. Nie kwestionując
odpowiedzialności spółki z tytułu podatków, skarżący wyraził pogląd, że zasądzenie
jej przez sąd od członka zarządu pozbawiło tę należność charakteru podatków.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kolejność zaspokajania należności uregulowana została w art. 1025 § 1, 2 i 4
k.p.c. przede wszystkim według kryterium rodzajowego, określanego przez źródło
wierzytelności, sposób zabezpieczenia oraz aktywność wierzycieli w postępowaniu
egzekucyjnym. Ustalenie w rozpoznawanej sprawie, który z wierzycieli ma
pierwszeństwo zaspokojenia, wymaga zatem udzielenia odpowiedzi na pytanie, co
było źródłem należności, a nie na pytanie o rodzaj tytułu wykonawczego.
Okoliczność, że należność spółki wobec urzędu skarbowego wynikała z
zobowiązania podatkowego jest bezsporna. Charakteru tego, oceniając
zagadnienie przedmiotowo, nie zmienił fakt, że wobec niewypłacalności spółki
("egzekucja okaże się bezskuteczna" - art. 298 § 1 k.h.) zaktualizowała się
pomocnicza (rezerwowa) odpowiedzialność członka zarządu. Pomijając, jako
nieistotne, trudności interpretacyjne co do charakteru tej odpowiedzialności, można
na podstawie przytoczonego wyżej tekstu ustawy stwierdzić z pewnością, że
członkowie zarządu tej spółki odpowiadają za jej zobowiązania. Pozwala to wysnuć
dalszy wniosek, że są oni odpowiedzialni za zobowiązanie podatkowe spółki, bez
względu na orzeczenie przez sąd o istnieniu tej odpowiedzialności. Orzeczenie
takie jako deklaratoryjne nie powoduje zmiany charakteru należności stwierdzonej
w tytule wykonawczym. Przy ustalaniu planu podziału, w myśl art. 1026 k.p.c.,
należność Urzędu Skarbowego należało zatem umieścić w kategorii trzeciej
("podatki").
Nie mogą odnieść skutku podnoszone przez syndyka argumenty o naruszeniu
praw żony członka zarządu spółki, gdyż nie była ona zobowiązana z tytułu
podatków ani dłużnikiem egzekwowanym, lecz jedynie odpowiedzialną w zakresie
obejmującym majątek wspólny w rozumieniu art. 41 § 1 k.r.o. Poza tym, faza
postępowania podziałowego w toku egzekucji z nieruchomości następuje po
przysądzeniu własności, gdy nieruchomość przestała być majątkiem wspólnym. Na
tym etapie postępowania egzekucyjnego obrona interesów małżonki członka
zarządu odpowiedzialnego za zobowiązania spółki jest zatem spóźniona.
Przytoczone względy uzasadniały oddalenie kasacji, jako pozbawionej
usprawiedliwionej podstawy (art. 39312 k.p.c.).