Postanowienie z dnia 6 lipca 2000 r., V CKN 1159/00

Po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17
czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych
przez pocztę w postępowaniu cywilnym (Dz.U. Nr 62, poz. 697) zachowała
aktualność uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10
maja 1971 r., III CZP 10/71 (OSNCP 1971, nr 11, poz. 187), stwierdzająca, że
datą doręczenia pisma sądowego - w sposób określony w art. 139 § 1 k.p.c. -
jest data, w której upłynął termin do odbioru złożonego pisma w oddawczej
placówce pocztowej, jeżeli przed upływem tego terminu adresat nie zgłosił się
po jego odbiór.

Przewodniczący: Sędzia SN Lech Walentynowicz (sprawozdawca)
Sędzia SN Zdzisław Świeboda, Sędzia SA Krzysztof Strzelczyk

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2000 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z powództwa Czesława J. przeciwko Holdingowi Węglowemu
S.A. w K. o zapłatę, na skutek kasacji powoda od postanowienia Sądu
Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 stycznia 2000 r.,
postanowił oddalić kasację.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w Katowicach odrzucił - jako spóźnioną - apelację powoda,
złożoną od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 30 lipca 1999 r. (art.
373 k.p.c.).
Sąd odwoławczy ustalił, że doręczenie powodowi odpisu uzasadnienia wyroku
nastąpiło w dniu 30 sierpnia 1999 r., a dnia 13 września 1999 r. upłynął termin do
złożenia apelacji, którą złożono dopiero w dniu 21 października 1999 r.
W kasacji powód wniósł o uchylenie postanowienia Sądu odwoławczego,
zarzucając naruszenie art. 133 § 1 k.p.c. i art. 139 § 1 k.p.c. Skarżący przyznał, że
w czasie doręczania przesyłki sądowej nie był obecny w domu, gdyż z
uzasadnionych przyczyn wyjechał z miejsca zamieszkania, nie spodziewając się tak
szybkiego doręczenia mu orzeczenia sądowego. Przede wszystkim jednak wyraził
dezaprobatę wobec zastosowanego sposobu doręczenia, nie gwarantującego mu
możliwości osobistego odbioru przesyłki sądowej, naruszającego - jego zdaniem -
przepis art. 133 § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Doręczenie powodowi wyroku Sądu Okręgowego z uzasadnieniem nastąpiło
w sposób określony w art. 139 § 1 k.p.c. Przepis ten znajduje zastosowanie w
sytuacji, gdy nie jest możliwe dokonanie doręczenia pisma sądowego adresatowi
osobiście (art. 133, 135 i 137 k.p.c.) lub w sposób zastępczy (art. 138 k.p.c.) i
pozwala na uznanie przesyłki za doręczoną, mimo że odbiorca przesyłki tej nie
otrzymał. Zastosowana tu procedura ma umożliwić odbiór przesyłki przez adresata,
a jednocześnie zapewnić sprawność postępowania sądowego. Taki sposób
doręczenia jest procesowo skuteczny, przy czym unormowanie zamieszczone w
art. 139 § 1 k.p.c. wyłącza w zakresie nim objętym ogólną regułę, według której
doręczenia osobie fizycznej dokonuje się jej osobiście (art. 133 § 1 k.p.c.).
Sposób doręczenia wymieniony w art. 139 § 1 k.p.c. może stwarzać
niedogodności dla odbiorcy korespondencji sądowej ekspediowanej za
pośrednictwem poczty. Z tego względu za uzasadniony należy uznać postulat
rygorystycznego przestrzegania wymogów przewidzianych w powyższym przepisie
oraz w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w
sprawie szczególnego trybu doręczenia pism sądowych przez pocztę w
postępowaniu cywilnym (Dz.U. Nr 62, poz. 697). W judykaturze przyjmuje się, że
naruszenie tych wymogów przez doręczyciela czyni doręczenie nieskutecznym
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1969 r., II CZ 208/68,
OSNCP 1969, nr 6, poz. 164, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1996 r., I
CRN 7/96, nie publ. oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 1997 r., I
CKU 88/97, nie publ.).
W kasacji nie został jednak przedstawiony zarzut nieprawidłowego działania
doręczyciela pocztowego w dniu 30 sierpnia 1999 r., kiedy przesyłkę awizowano.
Przeciwnie, powód wyjaśnił, że nie odebrał przesyłki sądowej tylko wskutek
dłuższego wyjazdu z miejsca zamieszkania. Skoro sposób czynności doręczyciela,
odnotowany na zwrotnym poświadczeniu odbioru, nie nasuwa również zastrzeżeń,
nie można przyjąć, że w postępowaniu sądowym doszło do naruszenia art. 139 § 1
k.p.c.
Według treści § 9 ust. 3 i 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17
czerwca 1999 r., awizowaną przesyłkę przechowuje się w pocztowej placówce
oddawczej przez okres 7 dni od dnia jej złożenia, a w razie niepodjęcia przesyłki w
tym okresie - odsyła się ją organowi wysyłającemu. Uregulowanie te jest
powtórzeniem - z niewielką modyfikacją - przepisu § 10 ust. 2 i 4 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 grudnia 1970 r. w sprawie doręczania pism
sądowych przez pocztę (Dz.U. Nr 31, poz. 266). Z przedstawionych względów
zachowuje aktualność uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
10 maja 1971 r., III CZP 10/71 (OSNCP 1971, nr 11, poz. 187), wpisana wtedy do
księgi zasad prawnych, stwierdzająca, że datą doręczenia pisma sądowego - w
sposób określony w art. 139 § 1 k.p.c. - jest data, w której upłynął termin do odbioru
pisma złożonego w oddawczej placówce pocztowej, jeżeli przed upływem tego
terminu adresat nie zgłosił się po jego odbiór.
Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że Sąd Apelacyjny
oznaczył początek biegu terminu do złożenia apelacji w dacie awizowania
(30 sierpnia 1999 r.). Stosownie do poprzednich wywodów, należy jednak przyjąć,
że data ta przypadła tydzień później. Trafny jest wszakże pogląd Sądu drugiej
instancji co do tego, że wniesienie kasacji w dniu 21 października było spóźnione,
przez co należało ją odrzucić (art. 373 w związku z art. 370 k.p.c.).
Skarga kasacyjna opiera się w istocie na zarzucie, że powód nie mógł -
z przyczyn obiektywnych - wnieść kasacji w terminie. Ten argument nie jest jednak
skuteczny przy kwestionowaniu decyzji sądowej o odrzuceniu spóźnionej kasacji,
może być natomiast przydatny przy żądaniu przywrócenia terminu do złożenia
apelacji (art. 168 k.p.c.).
Z przedstawionych przyczyn należało oddalić kasację (art. 39312 k.p.c.).