Postanowienie SN - IV CZ 63/02
Izba:Izba Cywilna
Sygnatura:IV CZ 63/02
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2003/10/138
Data wydania:2002-06-27
Postanowienie z dnia 27 czerwca 2002 r., IV CZ 63/02

W sprawie o upoważnienie do zwołanie nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia akcjonariuszy występujących z takim żądaniem kasacja nie
przysługuje (art. 401 § 1 k.s.h. w związku z art. 519-1 § 3 k.p.c.).

Sędzia SN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Mirosław Bączyk
Sędzia SN Iwona Koper

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku DWS Polska Fundusz Inwestycyjny
Otwarty Akcji z siedzibą w W., DWS Polska Fundusz Inwestycyjny Otwarty
Zrównoważony w W., Polskiego Towarzystwa Reasekuracyjnego SA w W.,
Otwartego Funduszu Emerytalnego PZU "Złota Jesień" w W., Otwartego Funduszu
Emerytalnego "Dom" w W., Korona Akcji Fundusz Inwestycyjny Otwarty w W.,
Korona Zrównoważony Fundusz Inwestycyjny Otwarty w W., Pioneer Pierwszy
Polski Otwarty Fundusz Inwestycyjny w W., Pioneer Otwarty Fundusz Inwestycyjny
Agresywnego Inwestowania w W., AIG Otwarty Fundusz Emerytalny w W. z
udziałem "S.-O." SA w O. o upoważnienie do zwołania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia spółki "S.-O." SA, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu
niejawnym w dniu 27 czerwca 2002 r. zażalenia uczestnika postępowania na
postanowienie Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2002 r.
oddalił zażalenie.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowieniem z dnia 5 grudnia 2001 r. zmienił
postanowienie Sądu pierwszej instancji i w uwzględnieniu wniosku z dnia 28 marca
2001 r. upoważnił akcjonariuszy będących wnioskodawcami do zwołania
nadzwyczajnego zgromadzenia spółki akcyjnej ,,S.-O." w O. Kasację spółki od tego
postanowienia Sąd Okręgowy w Olsztynie odrzucił postanowieniem z dnia 28
stycznia 2002 r., albowiem uznał, że od postanowień sądu rejestrowego
dotyczących czynności nadzorczo-porządkowych kasacja nie przysługuje (art. 519-1
§ 3 k.p.c.). W zażaleniu na wymienione postanowienie spółka zarzuciła naruszenie
art. 694-1, art. 392 w związku z art. 13 § 2 oraz art. 519-1 § 3 k.p.c. i wniosła o
uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sprawa o upoważnienie do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia
akcjonariuszy występujących z tym żądaniem (art. 401 § 1 k.s.h.) jest jedną z
kategorii spraw należących do sądu rejestrowego w ramach przysługujących mu
kompetencji określanych w doktrynie jako pomocnicze i nadzorcze.
W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęty został pogląd,
według którego postępowaniem rejestrowym w rozumieniu art. 519-1 § 3 k.p.c. jest
każde postępowanie przed sądem rejestrowym, tj. postępowanie, którego
przedmiotem jest wpis do rejestru podmiotu podlegającego rejestracji, jak i
postępowanie dotyczące podmiotu już wpisanego do rejestru, w szczególności
wspomniane postępowanie pomocnicze i nadzorcze. Konsekwencją tego poglądu
było uznanie, że od postanowień wydanych przez sąd drugiej instancji w sprawach
ostatnio wymienionych kasacja nie przysługuje. Stanowisko to znalazło wyraz w
postanowieniach z dnia 16 kwietnia 1997 r., I CZ 24/97 (OSNC 1997, nr 11, poz.
168) i z dnia 11 marca 1998 r., III CZ 10/98 (OSNC 1998, nr 10, poz. 171) oraz w
innych orzeczeniach niepublikowanych. Jednakże orzeczenia te wydane zostały na
tle stanu prawnego, który uległ zmianie. Z dniem 1 lipca 2000 r. przepis art. 519-1
k.p.c. otrzymał nowe brzmienie (art. 1 pkt 64 i art. 6 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o
zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym
i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz
ustawy o komornikach sadowych i egzekucji, Dz.U. Nr 48, poz. 554). Z kolei z
dniem 1 stycznia 2001 r. utracił moc kodeks handlowy (z wyjątkiem przepisów o
firmie i prokurze) i od tego dnia obowiązuje kodeks spółek handlowych (art. 631-633
tego kodeksu). W tym też dniu weszła w życie ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o
Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r., nr 17, poz. 209 ze zm.),
która w części pierwszej, księdze drugiej, tytule II Kodeksu postępowania cywilnego
dodała dział VI-1 pt. ,,Postępowanie rejestrowe" (art. 694-1-694-8). Rozpoznanie
zażalenia wymaga uwzględnienia tego nowego stanu prawnego.
Kompetencję
sądu
rejestrowego
do
upoważnienia
do
zwołania
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy występujących z takim
żądaniem przewidywał art. 395 k.h., a obecnie przewiduje art. 401 k.s.h. Kodeks
handlowy nie zawierał i kodeks spółek handlowych nie zawiera przepisów
normujących zaskarżanie orzeczeń sądu rejestrowego wydanych w tym
przedmiocie, a w szczególności przewidujących dopuszczalność kasacji. Wejście w
życie, w miejsce kodeksu handlowego, kodeksu spółek handlowych nie
spowodowało więc żadnych zmian co do tej kwestii. Jej rozwiązania należy zatem
szukać w innych przepisach.
Przepisami takimi są przepisy kodeksu postępowania cywilnego o kasacji w
postępowaniu nieprocesowym, stosownie do art. 7 ustawy o Krajowym Rejestrze
Sądowym, do postępowania przed sądami rejestrowymi stosuje się bowiem
przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, chyba
że ustawa stanowi inaczej. Wobec braku ustawowych unormowań szczególnych w
tym zakresie, do postępowania przed sądami rejestrowymi, a więc do postępowania
dotyczącego wpisu podmiotu podlegającego rejestracji, jak i do każdego innego
postępowania prowadzonego przez sąd rejestrowy, w tym do postępowania
pomocniczego i nadzorczego, mają zastosowanie przepisy kodeksu postępowania
cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
Kasacji w postępowaniu rejestrowym dotyczy art. 519-1 § 3 k.p.c., który
stanowi, że w postępowaniu rejestrowym kasacja przysługuje jedynie od
postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru
podmiotu podlegającego rejestracji. Mimo że w wyniku nowelizacji kodeksu
postępowania cywilnego dokonanej ustawą z dnia 24 maja 2000 r. przepis ten nie
uległ zmianie, jego dotychczasowa wykładnia nie może być podtrzymana.
Wykładnia tego przepisu wymaga uwzględnienia zmiany, jaką w kodeksie
postępowania cywilnego sprawiło dodanie przez ustawę o Krajowym Rejestrze
Sądowym działu VI-1 pt. ,,Postępowanie rejestrowe" (art. 694-1-694-8). Według art.
694-1 k.p.c., postępowaniem rejestrowym w rozumieniu przepisów tego działu jest
tylko postępowanie o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym (§ 1) i odpowiednio
postępowanie o wpis w innym rejestrze prowadzonym przez sądy (§ 2). Ta definicja
postępowania rejestrowego nie obejmuje zatem postępowania pomocniczego i
nadzorczego, prowadzonego przez sąd rejestrowy. Określenie w art. 519-1 k.p.c.
rodzaju spraw, w których przysługuje lub nie przysługuje kasacja, bezpośrednio
nawiązuje do systematyki spraw poddanych rozpoznaniu w postępowaniu
nieprocesowym w poszczególnych działach części pierwszej, księgi drugiej, tytułu II
kodeksu postępowania cywilnego. Przez sprawy - określone według ich rodzaju -
w których według art. 519-1 k.p.c. kasacja przysługuje lub nie przysługuje, należy
zatem rozumieć sprawy, które odpowiadają tej systematyce (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2001 r., III CKN 1454/00, OSNC 2001, nr 7-8,
poz. 116). Przepis art. 519-1 § 3 k.p.c. nie dotyczy zatem rozpoznawanych przez
sąd rejestrowy spraw z zakresu postępowania nadzorczego i porządkowego,
prowadzonego przez sąd rejestrowy w stosunku do podmiotu wpisanego do
rejestru. Z przepisu tego nie można więc wyprowadzać wniosku co do
dopuszczalności kasacji w tych sprawach.
Przed zmianą kodeksu postępowania cywilnego dokonaną ustawą z dnia 24
maja 2000 r. o dopuszczalności kasacji w postępowaniu nieprocesowym rozstrzygał
mający odpowiednie zastosowanie art. 392 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., a
przepisy art. 519-1 § 1 i 2 k.p.c. przewidywały jedynie wypadki, w których kasacja nie
przysługuje. Tylko art. 519-1 § 3 k.p.c. określał, od jakich postanowień wydanych w
postępowaniu rejestrowym kasacja przysługuje. Obecnie dopuszczalność kasacji w
postępowaniu nieprocesowym samodzielnie reguluje art. 519-1 k.p.c. Jest to
regulacja pozytywna. Przepisy wymienionego artykułu przewidują od jakich
postanowień i wydanych w jakich sprawach przysługuje kasacja. Zastrzegają przy
tym przypadki, w których kasacja nie przysługuje i dopuszczają możliwość dalszego
wyłączenia dopuszczalności kasacji przez przepis szczególny. Takie uregulowanie
powoduje, że w sprawach, w których art. 519-1 k.p.c. nie przewiduje kasacji, kasacja
nie przysługuje, chyba że dopuszczalność kasacji wynika z innego - szczególnego
- przepisu ustawy. Sprawy z zakresu postępowania pomocniczego i nadzorczego
prowadzonego przez sąd rejestrowy w stosunku do podmiotu wpisanego do rejestru
nie należą do żadnego z rodzajów spraw, w których art. 519-1 k.p.c. przewiduje
kasację. W szczególności sprawy te - jak o tym była mowa wyżej - nie należą do
postępowania rejestrowego, którego dotyczy art. 519-1 § 3 k.p.c. Nie ma też innego
przepisu ustawy, który przewidywałby dopuszczalność kasacji w tych sprawach,
zatem w sprawie o upoważnienie do zwołania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia akcjonariuszy występujących z takim żądaniem (art. 401 § 1 k.s.h.)
kasacja nie przysługuje.
Z przytoczonych względów zażalenie okazało się niezasadne i na podstawie
art. 393-18 § 3 w związku z art. 397 § 2 i art. 385 k.p.c. podlega oddaleniu.


Izba Cywilna - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IC] IV CZ 28/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2008/2/29
2007-10-12 
[IC] IV CZ 144/05   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/10/172
2006-01-19 
[IC] IV CZ 2/04   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2005/2/39
2004-01-28 
[IC] IV CZ 163/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2002/5/70
2001-10-11 
[IC] IV CZ 140/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2002/7-8/89
2001-10-11 
  • Adres publikacyjny: