Postanowienie z dnia 22 kwietnia 2004 r., II CZ 38/04

Dniem uiszczenia opłaty sądowej dokonanego za pomocą elektronicznego
środka komunikacji jest dzień, w którym polecenie przelewu - mające
pokrycie na rachunku zleceniodawcy - wprowadzone zostało do urządzenia
nadawczego w taki sposób, że bank mógł zapoznać się z jego treścią.
Możliwość tę bank uzyskuje z chwilą odebrania polecenia przez jego
urządzenie odbiorcze.

Sędzia SN Tadeusz Domińczyk (przewodniczący)
Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski
Sędzia SN Marek Sychowicz (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa ,,P.", S.A. w Z.G. przeciwko ,,E.", sp. z
o.o. w Zielonej Górze o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie
Cywilnej w dniu 22 kwietnia 2004 r. zażalenia powodowej spółki na postanowienie
Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 3 grudnia 2003 r.
uchylił zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2003 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze
odrzucił kasację powoda od wyroku z dnia 26 września 2003 r., ponieważ przyjął,
że wpis od kasacji powód uiścił w dniu 27 listopada 2003 r., tj. w dniu realizacji
przelewu bankowego, podczas gdy termin do jego uiszczenia upłynął w dniu
poprzednim.
W zażaleniu powód zarzucił błędne ustalenie dnia uiszczenia wpisu od kasacji,
podnosząc, że polecenie przelewu wpisu od kasacji przekazał do banku
prowadzącego jego rachunek przy użyciu elektronicznego systemu przetwarzania i
transmisji danych w dniu 26 listopada 2003 r. Wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skierowanie przez stronę do banku prowadzącego jej rachunek polecenia
przelania z tego rachunku określonej kwoty na inny rachunek bankowy stanowi
czynność podjętą w ramach łączącej stronę z bankiem umowy rachunku
bankowego. Zgodnie z zasadą swobody formy oświadczeń woli, wola osoby
dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej
osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez
ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (art. 60 k.c.). Podstawę do wyrażania za
pomocą elektronicznych nośników informacji oświadczeń woli składanych w
związku z dokonywaniem czynności bankowych przewiduje szczególny przepis -
art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (jedn. tekst: Dz.U. z
2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), zgodnie z którym dokumenty związane z
czynnościami bankowymi mogą być sporządzane za pomocą elektronicznych
nośników informacji, jeżeli zostaną w sposób należyty utrwalone i zabezpieczone.
W świetle powołanych unormowań nie ma przeszkód, żeby strona wydała
bankowi prowadzącemu jej rachunek polecenie przelania z tego rachunku na
rachunek bankowy sądu określonej kwoty tytułem opłaty sądowej, korzystając z
elektronicznego środka komunikacji. Dokonanie takiej czynności nie wymaga
zawierania przez stronę umowy z bankiem w przedmiocie możliwości dokonywania
czynności bankowych za pomocą elektronicznych nośników informacji, jednak
warunkiem jej dokonania jest dysponowanie przez stronę i bank odpowiednimi
urządzeniami technicznymi oraz umiejętnością posługiwania się nimi, w
szczególności w taki sposób, żeby dokument sporządzony za ich pomocą był
należycie utrwalony i zabezpieczony.
W judykaturze ugruntowany jest pogląd, że w razie uiszczenia opłaty sądowej
przelewem, za dzień jej uiszczenia uznaje się dzień przyjęcia polecenia przelewu
przez bank, w którym zlecający ma swój rachunek, jeżeli przelew w dniu jego
przyjęcia lub w terminie do uiszczenia opłaty miał pokrycie na rachunku
zleceniodawcy. Okoliczność, kiedy bank wykonał polecenie przelewu, nie ma w tym
wypadku znaczenia (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia
1969 r., I PZ 76/68, OSNCP 1969, nr 9, poz. 167, uchwała Sądu Najwyższego z
dnia 16 grudnia 1983 r., III PZP 47/83, OSNC 1984, nr 7, poz. 110, postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2000 r., I CZ 11/00, nie publ.).
Według art. 61 § 2 k.c., oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest
złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji
elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią. Za
dzień uiszczenia opłaty sądowej dokonanej za pomocą elektronicznego środka
komunikacji należy zatem uznać dzień, w którym polecenie przelewu wprowadzone
zostało do urządzenia nadawczego w taki sposób, żeby bank mógł zapoznać się z
jego treścią (pod warunkiem, że w dniu tym lub w terminie do uiszczenia opłaty
polecenie przelewu ma pokrycie na rachunku zleceniodawcy). Możliwość tę bank
uzyskuje z chwilą odebrania polecenia przez jego urządzenie odbiorcze. Z istoty
działania elektronicznych środków komunikacji wynika, że chwila ta, praktycznie
rzecz biorąc, może być utożsamiona z chwilą wprowadzenia przez stronę polecenia
do jej urządzenia nadawczego. Bez znaczenia dla terminu uiszczenia opłaty jest
zaś, wynikająca np. z organizacji czasu pracy banku, rzeczywista chwila
zapoznania się z treścią polecenia.
Z dokumentów złożonych przez powoda wynika, że zawarł on z Bankiem
Handlowym S.A. w W., Oddział w Z.G. umowę rachunku bankowego, że miał
zainstalowany system elektronicznej bankowości pod nazwą ,,Goniec", że w dniu 26
listopada 2003 r. upoważniona przez powoda osoba, za pomocą tego systemu
przekazała polecenie przelewu na rachunek Sądu Okręgowego w Zielonej Górze
wpisu od kasacji w kwocie 1630 zł, że polecenie to w tym samym dniu o godzinie
15.16 Bank otrzymał i że w dniu tym polecenie przelewu miało pokrycie na
rachunku zleceniodawcy. W tych okolicznościach należy uznać, że dzień 26
listopada 2003 r., tj. dzień w którym Bank otrzymał polecenie powoda przelania
wpisu od kasacji na rachunek Sądu, jest dniem, w którym Bank mógł zapoznać się
z treścią tego polecenia (art. 61 § 2 k.c.), a więc że jest to dzień, który powinien być
uznany za dzień uiszczenia wpisu od kasacji.
Wobec powyższego zażalenie zasługuje na uwzględnienie (art. 39318 § 3 w
związku z art. 397 § 2 i art. 386 § 1 k.p.c.).