Postanowienie SN - II CZ 126/01
Izba:Izba Cywilna
Sygnatura:II CZ 126/01
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2002/7-8/95
Data wydania:2001-11-08
Postanowienie z dnia 8 listopada 2001 r., II CZ 126/01

Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za
granicę sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr
108, poz. 528 i Dz.U. z 1999 r. Nr 93, poz. 1085) nie wyłącza jurysdykcji sądów
polskich w sprawach o wydanie dziecka za granicę. W tych sprawach kasacja
nie przysługuje.

Sędzia SN Helena Ciepła (przewodniczący)
Sędzia SN Tadeusz Domińczyk (sprawozdawca)
Sędzia SN Mirosław Bączyk

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Paolo P. przy uczestnictwie Karoliny P.-
P. i Prokuratora Prokuratury Rejonowej Poznań Nowe Miasto o wydanie małoletnich
Valentiny i Federiki, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 listopada 2001 r., zażalenia uczestniczki Karoliny P.-P. na postanowienie
Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 sierpnia 2001 r.
oddalił zażalenie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 5 stycznia 2001 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu nakazał
uczestniczce Karolinie P.-P., urodzonej dnia 12 sierpnia 1969 r. w P., obywatelce
polskiej i włoskiej, pozostającej w związku małżeńskim z Paolo P., aby wydała
wnioskodawcy Paolo P., urodzonemu dnia 11 stycznia 1960 r. w V., obywatelowi
włoskiemu, bezprawnie zatrzymane małoletnie dzieci Valentinę P., córkę Paolo
i Karoliny, urodzoną dnia 31 lipca 1992 r. w V. we Włoszech, obywatelkę włoską
i polską oraz Federikę P., córkę Paolo i Karoliny, urodzoną dnia 31 grudnia 1996 r.
w V. we Włoszech, obywatelkę włoską i polską do Włoch.
Postanowienie to zaskarżyli uczestniczka Karolina P.-P. oraz prokurator.
Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2001 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił
obie apelacje.
Postanowienie Sądu Okręgowego zaskarżyła uczestniczka, wnosząc dwa
pisma procesowe - każde nazwane kasacją, przy czym pismem z dnia 30 lipca
2001 r. cofnęła pierwszą w kolejności wniesioną ,,kasację" (z dnia 15 lipca 2001 r.)
oświadczając jednocześnie, że aktualna jest druga z nich (z dnia 23 lipca 2001 r.).
Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2001 r. Sąd Okręgowy umorzył
postępowanie kasacyjne w zakresie objętym kasacją cofniętą i odrzucił drugą
kasację, uznając ją za niedopuszczalną.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu kasacji uczestniczka wniosła
o uchylenie go, zarzucając, że ,,niedopuszczalność kasacji nie może być traktowana
jako zasada, lecz jako wyjątek". Skarżąca wyraziła ponadto wątpliwość ,,czy sprawa
jest sprawą z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli" skoro ,,podlega
przepisom konwencji haskiej jako prawa materialnego".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione. Art. 5191 k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą
z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawę
o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych oraz o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz.
554) samodzielnie reguluje dopuszczalność kasacji w sprawach rozpoznawanych
w postępowaniu nieprocesowym. Przepis ten w § 1 określa ogólną regułę, w myśl
której kasacja jest dopuszczalna od wydanych przez sąd drugiej instancji
postanowień orzekających co do istoty sprawy oraz postanowień w przedmiocie
odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania w sprawie - w sprawach z zakresu
prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego, o ile przepis szczególny nie stanowi
inaczej. Takim przepisem szczególnym jest przepis § 2, który w sprawach z zakresu
prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli dopuszcza kasację tylko od tych
postanowień sądu drugiej instancji, które zapadły w sprawach o przysposobienie
oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest niższa niż pięćdziesiąt
tysięcy złotych. Wyłączeniu podlegają zatem m.in. sprawy z zakresu stosunków
między rodzicami a dziećmi, do których, stosownie do treści art. 579 k.p.c., należą
sprawy o odebranie dziecka i taki też charakter ma sprawa rozpoznawana.
Okoliczność, że rozpoznanie sprawy nastąpiło z uwzględnieniem postanowień
Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę
sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 108, poz.
528 i Dz.U. z 1999 r. Nr 93, poz. 1085) niczego w tej ocenie nie zmienia.
Cele wymienionej Konwencji zostały wyraźnie określone w jej preambule jako
wyraz dążenia do ochrony dziecka przed szkodliwymi skutkami, wynikającymi
z bezprawnego uprowadzenia go lub zatrzymania, któremu to dążeniu mają służyć
ustalone zasady postępowania realnie umożliwiające powrót dziecka do państwa
jego stałego pobytu. Konwencja nie zawiera norm o charakterze jurysdykcyjnym.
Jeżeli zaś mieć na względzie leżące u jej podstaw względy celowościowe, a nade
wszystko środki służące osiągnięciu założonych celów, to za uzasadnione należy
uznać prezentowane w literaturze przedmiotu stanowisko, że preferuje ona
jurysdykcję organów państwa, w którym dziecko przebywa. Wystarczy wskazać
choćby na brzmienie art. 10, nakładającego na organ centralny państwa, w którym
znajduje się dziecko, obowiązek podjęcia lub powodowania podjęcia wszelkich
stosownych środków zapewniających dobrowolne wydanie dziecka. Podobny
wniosek płynie z uregulowania zawartego w art. 12, adresowanego do władzy
sądowej lub administracyjnej tego umawiającego się państwa, w którym dziecko
przebywa.
W podsumowaniu uwag wyżej przedstawionych należy przyjąć, że wyłączenie
tej zasady może być tylko następstwem umowy międzynarodowej zastrzegającej
właściwość organów innego państwa (strony). W rozpoznawanych przez sądy
polskie sprawach o wydanie dziecka za granicę jurysdykcja krajowa nie jest
wyłączona. Wyłączenia takiego nie przewiduje bowiem powołana wyżej Konwencja
haska, której Polska jest stroną.
Z tych względów należało orzec, jak w sentencji (art. 39318 § 1 i 3, art. 39319,
397 i 385 k.p.c.).



Izba Cywilna - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IC] II CZ 69/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2008/3/41
2007-09-20 
[IC] II CZ 89/05   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/7-8/135
2005-10-20 
[IC] II CZ 38/04   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2005/5/84
2004-04-22 
[IC] II CZ 26/03   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2004/6/97
2003-03-26 
[IC] II CZ 17/03   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2004/5/81
2003-02-26 
  • Adres publikacyjny: