Postanowienie z dnia 19 stycznia 2006 r., II CNP 38/05

Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia nie przysługuje od postanowienia oddalającego zażalenie na
postanowienie o ogłoszeniu upadłości.

Sędzia SN Jan Górowski

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w
dniu 19 stycznia 2006 r. skargi dłużnika "P.K.B.P.", S.A. w P. o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Poznaniu
z dnia 3 czerwca 2005 r., wydanego w sprawie z wniosku wierzyciela Banku
Zachodniego WBK, S.A. w W. o ogłoszenie upadłości dłużnika "P.K.B.P.", S.A. w P.
z opcją likwidacji oraz z wniosku dłużnika "P.K.B.P.", S.A. w P. o ogłoszenie
upadłości z opcją układu,
odrzucił skargę.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2005 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu ogłosił
upadłość "P.K.B.P.", S.A. w P., z opcją likwidacji, a zażalenie dłużnika Sąd
Okręgowy w Poznaniu oddalił postanowieniem z dnia 3 czerwca 2005 r.
W skardze z dnia 27 czerwca 2005 r. upadła spółka wniosła o stwierdzenie
niezgodności z prawem tego prawomocnego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu kończącego
postępowanie w sprawie (art. 4241 § 1 i 2 k.p.c.), wydanego począwszy od dnia 1
września 2004 r. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r., I
CNP 1/05, OSNC 2006, nr 1, poz. 15 i uchwała siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 26 października 2005 r., zasada prawna, III BZP 1/05, OSNC
2006, nr 5, poz. 78). Oznacza to możliwość wniesienia skargi od prawomocnych
wyroków, nakazów zapłaty, postanowień co do istoty sprawy wydanych w
postępowaniu nieprocesowym oraz od postanowień tzw. formalnych kończących
postępowanie w sprawie.
W judykaturze wyjaśniono, że postanowieniem kończącym postępowanie w
sprawie jest orzeczenie, które przez uprawomocnienie się trwale zamyka drogę do
rozstrzygnięcia sprawy co do istoty w danej instancji (por. np. uchwały składu
siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1998 r., III CZP 44/98,
OSNC 1999, nr 5, poz. 87, z dnia 31 maja 2000 r., III CZP 1/00, OSNC 2001, nr 1,
poz. 1 i z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, OSNC 2001, nr 2, poz. 22 oraz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2006 r., II CNP 31/05, OSNC
2006, nr 4, poz. 77). Wychodząc z tego założenia, tj. że pojęcie to obejmuje tylko
orzeczenia kończące postępowanie jako całość poddaną pod osąd (por. np.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1996 r., I CKN 7/96, OSNC
1997, nr 3, poz. 31) od początku systemu kasacyjnego w orzecznictwie opowiadano
się za ścisłym ujęciem tego terminu. Z tego względu postanowieniami kończącymi
postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 4241 § 1 k.p.c. nie są orzeczenia
rozstrzygające kwestie wpadkowe, tj. kończące postępowania pomocnicze lub
zamykające fragment bądź pewną fazę postępowania. Postępowanie w
przedmiocie ogłoszenia upadłości jest tylko pierwszą fazą postępowania, gdyż
poprzedza postępowanie upadłościowe w ścisłym znaczeniu (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1998 r., III CKN 410/97, OSNC 1998, nr 10,
poz. 172)
Jak trafnie podniesiono w literaturze i wyjaśniono w judykaturze
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, OSNC
2006, nr 1, poz. 16), omawiana skarga przysługuje tylko wtedy, gdy przez wydanie
orzeczenia stronie została wyrządzona szkoda. Właśnie z tego względu wśród jej
wymagań przewidziany został obowiązek uprawdopodobnienia jej wyrządzenia (art.
4245 § 1 pkt 4 k.p.c.). Polega ono na złożeniu przez skarżącego wyraźnego
oświadczenia, że szkoda wystąpiła - ze wskazaniem jej rodzaju i rozmiaru - oraz
uwiarygodnieniu tego oświadczenia. Skarżący w tym celu może przedstawić
zarówno dowody, jak również i inne środki stanowiące ich surogaty, np. pisemne
oświadczenia (por. art. 243 k.p.c.). Uprawdopodobnienie nastąpi wtedy, gdy strona
tak uzasadni swoje twierdzenie, że będzie można uznać, iż jest ono prawdziwe.
W skardze skarżący nie uprawdopodobnił szkody w wymagany sposób,
zaniechanie spełnienia tego wymagania prowadzi więc do odrzucenia skargi.
Z tych względów orzeczono, jak w sentencji na podstawie art. 4248 § 1 k.p.c.