Postanowienie SN - V CK 266/05
Izba:Izba Cywilna
Sygnatura:V CK 266/05
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/5/86
Data wydania:2005-05-31
Postanowienie z dnia 31 maja 2005 r., V CK 266/05

W wypadku dochodzenia stwierdzenia wykonalności w Polsce na
podstawie art. 37 ust. 2 Konwencji o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń
sądowych w sprawach cywilnych i handlowych sporządzonej w Lugano w
dniu 16 września 1988 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 10, poz. 133) kasacja przysługuje
tylko od postanowienia sądu apelacyjnego wydanego w wyniku rozpoznania
zażalenia na postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie stwierdzenia
wykonalności.

Sędzia SN Iwona Koper

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku N.S.W. przy uczestnictwie dłużnika Ralfa G.
o stwierdzenie wykonalności tytułu wykonawczego, na posiedzeniu niejawnym w
Izbie Cywilnej w dniu 31 maja 2005 r. na skutek kasacji dłużnika od postanowienia
Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 grudnia 2004 r.
odrzucił kasację.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 9 lutego 2004 r. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze
stwierdził wykonalność aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza Bernarda
F. mającego siedzibę w W.-W. (Republika Federalna Niemiec) w dniu 24 kwietnia
2001 r., w którym został nadana klauzula wykonalności z wniosku wierzyciela
N.S.R. w W. przeciwko dłużnikom solidarnym małżonkom Ralf G. i Sabine G. na
podstawie Konwencji o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach
cywilnych i handlowych sporządzonej w Lugano w dniu 16 września 1988 r. (Dz.U.
z 2000 r. Nr 10, poz. 133 - dalej: "Konwencja").
Postanowieniem z dnia 15 lipca 2004 r. Sąd ten oddalił wniosek dłużnika Ralfa
G. o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na powyższe postanowienie
oraz odrzucił zażalenie.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu postanowieniem z dnia 29 grudnia 2004 r. odrzucił
zażalenie dłużnika na to postanowienie w części dotyczącej rozstrzygnięcia o
odmowie przywrócenia terminu, a w pozostałej części orzekł o jego oddaleniu.
W kasacji od postanowienia Sądu Apelacyjnego dłużnik przytoczył obie
podstawy, zarzucając nieważność postępowania (art. 379 k.p.c.) oraz naruszenie
art. 233, 299, 227, 168 § 1 i art. 138 k.p.c., a także art. 61 k.c. Wnosił o zmianę
postanowienia przez przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia oraz nadanie
biegu zażaleniu lub jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania. Dopuszczalność kasacji wywodził z przepisu art. 37 ust. 2 Konwencji
w związku z art. 392 i 39318 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zawarte w Konwencji unormowanie postępowania odwoławczego (przed sądem
drugiej i trzeciej instancji) tworzy zamknięty i autonomiczny system w stosunku do
wewnętrznych regulacji obowiązujących w porządkach prawnych państw stron
Konwencji, co oznacza, że postanowienia Konwencji dotyczące tego postępowania
uchylają przepisy krajowe państw konwencyjnych.
Unormowanie to ma jednak ograniczony charakter. Przepisy Konwencji określają
jedynie dopuszczalne środki zaskarżenia i podmioty uprawnione do ich wniesienia
(art. 36, 37, 40, 41), termin wniesienia przez dłużnika środka zaskarżenia od
orzeczenia sądu pierwszej instancji (art. 36 ust. 1 i 2), sądy właściwe do
rozpoznania środków zaskarżenia (art. 37 ust. 1 i 2 oraz art. 40 ust. 1 i art. 41),
charakter postępowania odwoławczego jako kontradyktoryjnego (art. 37 ust. 1),
uprawnienia sądu drugiej instancji w zakresie zawieszenia postępowania i
uzależnienia wykonalności orzeczenia lub innego aktu podlegającego stwierdzeniu
wykonalności od złożenia zabezpieczenia (art. 38 ust. 1 i 3), wymaganie
zapewnienia dłużnikowi prawa do wysłuchania przez sąd w razie wniesienia środka
zaskarżenia przez wnioskodawcę (art. 40 ust. 2), a także charakter środka
zaskarżenia do sądu trzeciej instancji jako dotyczącego wyłącznie kwestii prawnych
(art. 37 ust. 1 i art. 41).
W zakresie nieuregulowanym tymi przepisami oraz w takim zakresie, w jakim
wynika to z wyraźnego odesłania Konwencji do postępowania odwoławczego, mają
posiłkowo zastosowanie krajowe przepisy procesowe. Ich stosowanie uwzględniać
musi cele oraz zasady wynikające z regulacji konwencyjnej i nie może prowadzić do
rezultatów sprzecznych z jej postanowieniami. Zagadnienie to w okolicznościach
sprawy pozbawione jest doniosłości prawnej, gdyż skarżącemu na podstawie
przepisów kodeksu postępowania cywilnego nie przysługuje kasacja od
postanowienia Sądu Apelacyjnego (art. 392 obowiązujący przed zmianą kodeksu
postępowania cywilnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U.
z 2005 r. Nr 13, poz. 98), a jej dopuszczalność wywodzi on wprost z art. 37 ust. 2
Konwencji.
Konwencja przewiduje możliwość wniesienia środka zaskarżenia jedynie od
orzeczenia sądu pierwszej instancji w przedmiocie stwierdzenia wykonalności, tj.
uwzględniającego (art. 36 do 38) albo oddalającego wniosek (art. 40 i 41) oraz
środka zaskarżenia od orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania środka
zaskarżenia od orzeczenia sądu pierwszej instancji.
Zgodnie z art. 36 Konwencji, jeżeli zezwolono na wykonanie, dłużnik może
wnieść środek zaskarżenia w ciągu miesiąca od doręczenia orzeczenia.
Na podstawie art. 1151 § 2 k.p.c., który wobec braku w Konwencji regulacji
odnośnie do rodzaju i formy tego środka znajduje tu zastosowanie, od orzeczenia
sądu pierwszej instancji dłużnikowi przysługuje zażalenie (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 lipca 2004 r., IV CK 495/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 73).
W oświadczeniu rządowym z dnia 31 grudnia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez
Rzeczypospolitą Polską Konwencji o jurysdykcji i wykonaniu orzeczeń sądowych w
sprawach cywilnych i handlowych sporządzonej w Lugano dnia 16 września 1988 r.
(Dz.U. z 2000 r. Nr 10, poz. 1333) wskazano na podstawie art. 63 w związku z art.
37 ust. 2 Konwencji, że w Polsce od orzeczenia wydanego w następstwie
wniesienia środka zaskarżenia od orzeczenia zezwalającego na wykonanie
dopuszczalna jest tylko kasacja.
Użyte w art. 37 ust. 2 Konwencji pojęcie ,,orzeczenia wydanego w następstwie
wniesienia środka zaskarżenia" obejmuje wyłącznie orzeczenia rozstrzygające o
zasadności środka zaskarżenia wniesionego na podstawie art. 37 ust. 1 (orzeczenie
ETS z dnia 4 października 1991 r. w sprawie Berend van Dalfsen i in. przeciwko
Bernard van Loon i Theodora Berendsen, C-183/90, EWS 1993, nr 4 s. 119).
W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje się na
wynikający z przepisów Konwencji postulat szybkości postępowania o stwierdzenie
wykonalności oraz konieczność zachowania jednolitości uregulowanego w niej
systemu zaskarżania. Względy te nakazuje ścisłą wykładnię art. 37 ust. 2
Konwencji (orzeczenie ETS z dnia 4 października 1991 r., C-183/90, orzeczenie z
dnia 27 listopada 1984 r. w sprawie Brennero przeciwko Wandel 258/83, RIW 1985,
nr 3, s. 235 oraz z dnia 11 sierpnia 1995 r. w sprawie SISRO przeciwko Ampersad
Software BV C-432/93, IPRax 1996, nr 5, s. 336). Podnosi się, że mając na
względzie cały system regulacji konwencyjnej i w świetle jednego z jego głównych
celów, polegającego na uproszczeniu postępowania o stwierdzenie wykonalności w
państwie wykonania, nie można rozszerzać zakresu zastosowania art. 37 ust. 2
Konwencji w ten sposób, aby środek zaskarżenia w nim wskazany miał
przysługiwać od innego orzeczenia niż orzeczenie dotyczące środka zaskarżenia
na podstawie art. 37 ust. 1 (orzeczenie ETS z dnia 27 listopada 1984 r., 258/83).
Podzielając stanowisko odnośnie do przedstawionego kierunku wykładni, przyjąć
należy, że w wypadku dochodzenia stwierdzenia wykonalności w Polsce na
podstawie art. 37 ust. 2 Konwencji kasacja przysługuje od postanowienia sądu
apelacyjnego wydanego w następstwie rozpoznania zażalenia na postanowienie
sądu okręgowego w przedmiocie stwierdzenia wykonalności. Kasacja jest więc
dopuszczalna od postanowienia sądu apelacyjnego oddalającego zażalenie lub
uwzględniającego zażalenie i zmieniającego postanowienie sądu okręgowego w
przedmiocie stwierdzenia wykonalności bądź uchylającego to postanowienie i
jednocześnie odrzucającego wniosek o stwierdzenie wykonalności albo
umarzającego postępowanie. Orzeczenia sądu drugiej instancji dotyczące kwestii
incydentalnych, poprzedzających rozstrzygniecie, wyłączone są z zakresu
przedmiotowego środka zaskarżenia na podstawie art. 37 ust. 2 Konwencji.
Z tych względów kasacja podlegała odrzuceniu (art. 3937 § 2 k.p.c. w związku z
art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r.).



Izba Cywilna - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IC] V CK 286/05   Wyrok SN
Biuletyn Sądu Najwyższego 2005/9/13 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/5/87
2005-06-08 
[IC] V CK 209/05   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/7-8/130
2005-10-11 
[IC] V CK 98/05   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/7-8/124
2005-08-18 
[IC] V CK 54/05   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/7-8/138
2005-12-15 
[IC] V CK 783/04   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/4/72
2005-05-19 
  • Adres publikacyjny: