Postanowienie SN - I BP 21/07
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I BP 21/07
Typ:Postanowienie SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/19-20/290
Data wydania:2007-07-19

Postanowienie z dnia 19 lipca 2007 r.
I BP 21/07

Uwzględnienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomoc-
nego orzeczenia nie prowadzi do jego zmiany lub uchylenia (art. 42411 § 2
k.p.c.), a jedynie umożliwia stronie wystąpienie przeciwko Skarbowi Państwa z
żądaniem naprawienia szkody (art. 4171 § 2 k.c.). Dlatego w postępowaniu wy-
wołanym wniesieniem tej skargi, dokonanie merytorycznej oceny zgodności
(niezgodności) z prawem prawomocnego orzeczenia uzależnione jest od wyka-
zania wyrządzenia szkody przez jego wydanie, a w zakresie wymagań stawia-
nych skardze - od uprawdopodobnienia szkody (art. 4241 i 4245 § 1 pkt 4 k.p.c.).

Sędzia SN Józef Iwulski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 lipca
2007 r. sprawy z powództwa Barbary K.-B., Małgorzaty S., Heleny C. przeciwko Gór-
niczemu Zespołowi Lecznictwa Specjalistycznego Fundacji ,,U." w G. o dodatkowe
wynagrodzenie roczne, na skutek skargi strony pozwanej o stwierdzenie niezgodno-
ści z prawem prawomocnego orzeczenia - postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach z dnia 1 czerwca 2006 r. [...]

o d r z u c i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2006 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach w sprawie z powództwa Barbary K.-B., Mał-
gorzaty S. i Heleny C. przeciwko Górniczemu Zespołowi Lecznictwa Specjalistycz-
nego Fundacji ,,U." w G. o dodatkowe wynagrodzenie roczne odrzucił apelację strony
pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Gliwicach z dnia 24 stycznia 2006 r. [...]. W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd
Okręgowy podniósł, że apelacja została wniesiona w dniu 6 marca 2006 r. przez peł-
nomocnika w osobie radcy prawnego, jednakże nie uiszczono od niej należnej opłaty
zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.). W ocenie Sądu Okręgowego, pozwana
nieprawidłowo uiściła opłatę podstawową od apelacji w kwocie 90 zł (3x30), podczas
gdy powinna uiścić opłatę stosunkową od wskazanej wartości przedmiotu zaskarże-
nia 9.044,93 zł, czyli w kwocie 453 zł. Ze względu na to, apelację należało odrzucić
bez wezwania do uzupełnienia opłaty (art. 1302 § 3 k.p.c.). Zdaniem Sądu Okręgo-
wego, art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych ma zastosowanie wyłącznie do pra-
cownika, co wynika z zestawienia tego przepisu z art. 96 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, nato-
miast pracodawca, wnosząc w sprawie z zakresu prawa pracy pismo procesowe
podlegające opłacie, zobowiązany jest uiścić opłatę stosunkową przewidzianą w art.
13 ustawy o kosztach sądowych, niezależnie od tego, czy jest stroną powodową, czy
pozwaną.
Pozwany wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomoc-
nego postanowienia z dnia 1 czerwca 2006 r., wskazując jako naruszenie: 1) art. 32
ust. 1 i 2 Konstytucji RP, ,,poprzez jego niezastosowanie a to wobec zastosowania
wykładni celowościowej przepisu art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w spra-
wach cywilnych"; 2) art. 78 Konstytucji RP, jako że wskutek zastosowania celowo-
ściowej wykładni art. 32 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych postępowanie w sprawie
stało się, w rzeczywistości, jednoinstancyjne; 3) art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach są-
dowych oraz 4) art. 379 pkt 5 k.p.c. W ocenie pozwanego, został on pozbawiony
możliwości obrony swych praw w procesie na skutek odrzucenia apelacji, a Sąd
dokonał błędnej wykładni art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, uznając, że
wpis od apelacji powinien być stosunkowy, mimo jednoznacznej i niebudzącej żad-
nych wątpliwości treści tego przepisu. W ocenie skarżącego, powyższe naruszenia
prowadzą do zanegowania podstawowych zasad porządku prawnego oraz konstytu-
cyjnych praw oraz wolności człowieka i obywatela przez uniemożliwienie obrony
swoich praw w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym. Zdaniem pozwanego,
zaskarżone postanowienie jest oczywiście niezgodne z art. 35 ust. 1 ustawy o kosz-
tach sądowych. Jego wydanie naraziło pozwanego na szkodę wobec uprawomocnie-
nia się wyroku Sądu pierwszej instancji, mimo złożenia apelacji, na mocy którego
,,powódki mogą uzyskać klauzulę wykonalności i wszcząć skuteczną egzekucję są-
dową, a pozwany (..) w sprawach o identycznym stanie faktycznym i prawnym takie
wyroki na podstawie swych apelacji wzruszał, doprowadzając do ponownego rozpo-
znania spraw". Pozwany zaznaczył, że postanowienie nie podlega wzruszeniu w dro-
dze zwykłych środków odwoławczych, gdyż z uwagi na wartość przedmiotu zaskar-
żenia sprawa nie jest sprawą kasacyjną, zatem nie przysługuje na nie zażalenie w
trybie art. 3941 § 2 k.p.c.
Wskazując na powyższe, pozwany wniósł o stwierdzenie, że zaskarżone po-
stanowienie jest niezgodne z prawem oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów po-
stępowania.

Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co następuje:

Zgodnie z art. 4241 § 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od orzeczenia sądu drugiej instancji kończą-
cego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona
szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie
środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Skarga powinna zawierać: 1) oznacze-
nie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone
w całości lub w części; 2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie; 3) wskaza-
nie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne; 4) uprawdopo-
dobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego
skarga dotyczy; 5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze
innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe; 6) wniosek o stwierdzenie nie-
zgodności orzeczenia z prawem (art. 4245 § 1 k.p.c.).
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest
środkiem prawnym, który w razie jego uwzględnienia będzie stanowić podstawę wy-
stąpienia z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa o naprawienie szkody wyrzą-
dzonej tym orzeczeniem (art. 4171 § 2 k.c.). Jej uwzględnienie nie prowadzi do
zmiany (uchylenia) zaskarżonego orzeczenia, lecz jedynie do stwierdzenia jego nie-
zgodności z prawem (art. 42411 § 2 k.p.c.), po to aby strona mogła wystąpić prze-
ciwko Skarbowi Państwa z żądaniem naprawienia szkody. Dlatego w postępowaniu
wywołanym wniesieniem tej skargi, dokonanie merytorycznej oceny zgodności (nie-
zgodności) z prawem prawomocnego orzeczenia uzależnione jest od wykazania wy-
rządzenia szkody przez wydanie orzeczenia, a w zakresie wymagań stawianych
skardze od uprawdopodobnienia szkody.
Postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 1 czerwca 2006 r. o odrzuceniu ape-
lacji niewątpliwie kończy postępowanie w sprawie, jest prawomocne i nie podlegało
zaskarżeniu skargą kasacyjną ani zażaleniem do Sądu Najwyższego. Jednakże - jak
wyżej wskazano - przedmiotem skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawo-
mocnego orzeczenia może być wyłącznie orzeczenie, którego wydanie wyrządziło
stronie szkodę. Pozwany w treści skargi nie przedstawił uprawdopodobnienia po-
wstania po jego stronie szkody spowodowanej wydaniem przez Sąd Okręgowy za-
skarżonego postanowienia. Za takie uprawdopodobnienie (a tym samym za spełnie-
nie ustawowego wymagania konstrukcyjnego skargi przewidzianego w art. 4241 § 1
pkt 4 k.p.c.) nie można z pewnością uznać stwierdzenia, że wydanie postanowienia
,,naraziło pozwanego na szkodę, a to wobec faktu uprawomocnienia się, mimo złożo-
nej apelacji, wyroku (..), na mocy którego powódki mogą uzyskać klauzulę wykonal-
ności i wszcząć skuteczną egzekucję sądową". Taki wywód nie uprawdopodabnia
powstania szkody, lecz jedynie formułuje założenie, że szkoda może (hipotetycznie)
powstać w przyszłości, gdyby powódki wszczęły skuteczną egzekucję przeciwko po-
zwanemu. Twierdzenie pozwanego nie daje natomiast podstaw do uznania, że
szkoda po jego stronie już powstała wskutek wydania zaskarżonego postanowienia.
Przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawo-
mocnego orzeczenia jest bowiem istnienie szkody w chwili wnoszenia skargi, a nie
możliwość wystąpienia szkody w przyszłości (postanowienia Sądu Najwyższego z
dnia 11 stycznia 2006 r., II CNP 13/06, OSNC 2006 nr 6, poz. 110 oraz z dnia 15 lu-
tego 2006 r., IV CNP 7/05, LEX nr 192046).
Ewentualna szkoda, jaka może powstać w przyszłości po stronie pozwanego,
nie wynika też bezpośrednio z wydania zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgo-
wego. Zaskarżone postanowienie jest bowiem orzeczeniem o charakterze formal-
nym, procesowym, które bezpośrednio nie zobowiązuje pozwanego do zapłaty
świadczeń. Szkoda, która może powstać wskutek takiej zapłaty pozostaje w ade-
kwatnym związku przyczynowym z wyrokiem uwzględniającym powództwo (por. po-
stanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, OSNC
2006 nr 7-8, poz. 141 oraz z dnia 15 lutego 2006 r., IV CNP 7/05, LEX nr 192046).
Z tych względów skarga podlegała odrzuceniu na podstawie art. 4248 § 1 w
związku z art. 4245 § 1 pkt 4 k.p.c.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I BP 16/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/11-12/168
2007-04-24 
[IA] I BP 58/06   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/11-12/167
2007-04-05 
[IA] I BP 17/06   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/7-8/93
2007-02-15 
[IA] I BP 15/06   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/7-8/92
2007-02-09 
[IA] I BP 12/06   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2001/1-2/3 Orzecznictwo Sądów Polskich 2009/1/14
2006-11-15 
  • Adres publikacyjny: