Postanowienie Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 23 kwietnia 2002 r.
III SW 3/02

Brak winy lub znikomy stopień zawinienia w naruszeniu prawa nie mają
znaczenia dla oceny zasadności odrzucenia sprawozdania wyborczego partii
na podstawie art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordy-
nacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospo-
litej Polskiej (Dz.U. Nr 46, poz. 499 ze zm.).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Beata
Gudowska (sprawozdawca), Roman Kuczyński, Jerzy Kuźniar, Jerzy Kwaśniewski,
Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 kwietnia
2002 r. skargi Komitetu Wyborczego Alternatywa Ruch Społeczny na uchwałę Pań-
stwowej Komisji Wyborczej z dnia 4 marca 2002 r. w przedmiocie odrzucenia spra-
wozdania wyborczego

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Uchwałą z dnia 2 marca 2002 r., wydaną na podstawie art. 122 ust. 1 pkt 3 lit
d ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospoli-
tej Polskiej o do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 46, poz. 499 ze zm.),
Państwowa Komisja Wyborcza odrzuciła sprawozdanie wyborcze Komitetu Wybor-
czego Alternatywa Ruch Społeczny o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach
finansowych tego Komitetu związanych z udziałem w wyborach do Sejmu Rzeczypo-
spolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 23
września 2001 r. Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła naruszenie art. 111 ust.
1 Ordynacji przez przyjęcie i wydatkowanie kwoty 92.170,00 zł stanowiącej wpłaty
osób fizycznych oraz naruszenie art. 127 ust. 1 Ordynacji przez dokonanie zwrotu
kwoty 24.500,17 zł na rachunki osób fizycznych.
W skardze na tę uchwałę Komitet Wyborczy przyznał fakt dokonania wpłat na
rachunek bankowy Komitetu, przez osoby ujęte na liście załączonej do sprawozdania
Komitetu łącznie na kwotę 92.170,00 zł oraz fakt przyjęcia gotówkowych wpłat na
rachunek Komitetu Wyborczego oraz ich zwrot darczyńcom. Postawił jednak zarzut
działania w dobrej wierze, przy braku wiedzy i zgody na wpłaty gotówkowe oraz w
zgodzie z interpretacją Ordynacji przejętą przez władze Komitetu Wyborczego w in-
formacji skierowanej do kandydatów na posłów. Komitet Wyborczy podkreślił, że
rzetelność jego wyliczeń nie została zakwestionowana, więc wniósł o orzeczenie
przez Sąd Najwyższy "zgodnie z dobrem obywateli".
Państwowa Komisja Wyborcza wniosła o oddalenie skargi, uznając podniesio-
ne w niej argumenty za nieistotne dla oceny wydanego postanowienia. W stanowisku
Komisji w sprawie skargi podniesiono, że art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. d Ordynacji wybor-
czej ustanawia bezwzględne przesłanki odrzucenia sprawozdania finansowego partii
politycznej, jeżeli Komitet przyjął środki finansowe z innego źródła niż Fundusz Wy-
borczy. Wskazując, że Komitet Wyborczy Alternatywa Ruch Społeczny naruszył
przepis art. 111 ust. 1 Ordynacji, powołano się na dane zawarte w jego sprawozda-
niu o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych w związku z wyborami
do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowa-
dzonymi w dniu 23 września 2001 r. za okres od dnia 17 sierpnia do dnia 17 grudnia
2001 r.; ustalenia zawarte w opinii i w raporcie biegłego rewidenta z dnia 20 grudnia
2001 r. oraz wynik badania we własnym zakresie dokumentów finansowych Komite-
tu, które wykazały pozyskanie przez Komitet Wyborczy kwoty 92.170.00 zł jako wpłat
od osób fizycznych dokonanych wprost na rachunek bankowy Komitetu oraz doko-
nanie zwrotu darczyńcom wpłat gotówkowych w łącznej kwocie 24.500,17 zł.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Fakty ustalone w uchwale Państwowej Komisji Wyborczej nie zostały zakwe-
stionowane, a ich ocena, dokonana przez Państwową Komisję Wyborczą jako naru-
szenie przez Komitet Wyborczy Alternatywa Ruch Społeczny przepisów ustawy Or-
dynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej
Polskiej dotyczących finansowania wyborów, jest trafna.
Art. 111 ust. 1 tej ustawy stanowi, że środki finansowe komitetu wyborczego
partii politycznej mogą pochodzić wyłącznie z Funduszu Wyborczego tej partii, two-
rzonego na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych
(Dz.U. Nr 98, poz. 604, ze zm.), nie mogą to więc być wpłaty dokonywane na konto
bankowe Komitetu ujęte w jego przychodach. Zgromadzone na rachunku bankowym
z naruszeniem tego przepisu środki pieniężne - według sprawozdania Komitetu Wy-
borczego w kwocie 92.170,00 zł - pochodziły od osób fizycznych ujętych na liście
stanowiącej załącznik nr 1 do sprawozdania, natomiast w załączniku nr 2 ujęto inne
osoby, które dokonały wpłat gotówkowych na rachunek Komitetu Wyborczego Alter-
natywa Ruch Społeczny i którym wpłacone kwoty zostały zwrócone. To zaś nie jest
zgodne z art. 127 ust. 1 Ordynacji, który stanowi, że korzyści majątkowe przekazane
albo przyjęte przez komitet wyborczy z naruszeniem m. in. art. 113 podlegają, prze-
padkowi na rzecz Skarbu Państwa.
Zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. d Ordynacji, Państwowa Komisja Wyborcza,
w razie stwierdzenia przyjęcia przez komitet wyborczy partii politycznej środków fi-
nansowych pochodzących z innego źródła niż Fundusz Wyborczy tej partii, odrzuca
sprawozdanie. Taka decyzja wynika jednoznacznie z przytoczonego przepisu, co
wyklucza możliwość odstąpienia od niej z jakichkolwiek powodów. Nie ma więc żad-
nego znaczenia nacisk argumentacji skargi Komitetu Wyborczego na jawność i su-
mienność działań Komitetu ani na niewłaściwe rozumienie przepisów Ordynacji przez
władze Komitetu Wyborczego dokonujące ich interpretacji w zawiadomieniu kandy-
datów do Sejmu. Przepisy Ordynacji nie mają charakteru zaleceń, lecz bezwzględnie
obowiązują. Są jednakowe dla wszystkich uczestników kampanii wyborczej i żaden
komitet wyborczy nie może być zwolniony z obowiązku ich przestrzegania,
zwłaszcza w imię "dobra obywateli", opacznie w skardze rozumianego.

Należy także podkreślić, że brak winy lub znikomy stopień zawinienia w naru-
szeniu prawa nie mają znaczenia dla oceny zasadności odrzucenia sprawozdania
(por. postanowienie siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2001 r., III
SW 12/01 niepublikowane).

Z tych względów, skargę, w której nie podano okoliczności wskazujących na
bezpodstawność odrzucenia sprawozdania, Sąd Najwyższy oddalił.
========================================