Postanowienie siedmiu sędziów SN - III SW 16/02
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:III SW 16/02
Typ:Postanowienie siedmiu sędziów SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 2003/4/90
Data wydania:2002-10-03

Postanowienie Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 3 października 2002 r.
III SW 16/02

Każde przekroczenie limitu wpłat od osób fizycznych na rzecz partii poli-
tycznej (art. 25 ust. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych,
jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm.) powoduje odrzucenie
przez Państwową Komisję Wyborczą sprawozdania partii o źródłach pozyska-
nia środków finansowych.

Przewodniczący SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk,
Beata Gudowska, Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Zbigniew Myszka, Herbert
Szurgacz, Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 paździer-
nika 2002 r. sprawy ze skargi Samoobrony Rzeczpospolitej Polskiej na uchwałę
Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 29 lipca 2002 r. w przedmiocie odrzucenia
sprawozdania finansowego

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Uchwałą z dnia 29 lipca 2002 r. Państwowa Komisja Wyborcza, działając na
podstawie art. 38a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (jedno-
lity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm.), odrzuciła sprawozdanie Samo-
obrony Rzeczypospolitej Polskiej o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym
kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania przez Samoobronę Rzeczypospoli-
tej Polskiej i Fundusz Wyborczy oraz o wydatkach poniesionych ze środków Fundu-
szu Wyborczego w 2001 r.
Państwowa Komisja Wyborcza ustaliła, że Samoobrona RP przyjęła od trzech
osób fizycznych środki finansowe na łączną kwotę 39.300 zł, przekraczające o 5.100
zł dozwolony limit wpłat od osób fizycznych, stwierdzając, że stanowi to naruszenie
art. 25 ust. 4 ustawy o partiach politycznych. Darowizny te nie zostały zwrócone dar-
czyńcom, ani wpłacone do depozytu sądowego. Ponadto PKW stwierdziła narusze-
nie art. 36 ust. 1 ustawy o partiach politycznych polegające na przyjęciu przez Fun-
dusz Wyborczy od Komitetu Wyborczego Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej
zwrotu wcześniej przekazanych środków w kwocie 115.876 zł przed ostatecznym
rozliczeniem kosztów kampanii wyborczej obciążających Komitet Wyborczy Partii.
Pełnomocnik Samoobrony RP zaskarżył powyższą uchwałę PKW w całości,
wnosząc o jej uchylenie. W ocenie skarżącego, drobne uchybienie w postaci prze-
kroczenia o 5100zł dozwolonego limitu wpłat od osób fizycznych nie powinno skut-
kować odrzuceniem całego sprawozdania. Przepis art. 38a ustawy o partiach poli-
tycznych, zdaniem skargi, daje możliwość przyjęcia przez PKW sprawozdania Sa-
moobrony.
Po drugie, wykazana przez PKW kwota 115876 zł rzekomo wpłacona na Fun-
dusz Wyborczy z Funduszu Wyborczego - tak w skardze - (prawdopodobnie powinno
być z rachunku Komitetu Wyborczego) stanowiła w istocie zwrot środków pienięż-
nych wpłaconych na Fundusz Wyborczy przez osoby fizyczne z naruszeniem formal-
nych wymogów ich wpłaty. Po ujawnieniu, że są to kwoty nieprawidłowo wpłacone,
zwrócono je na konto Funduszu Wyborczego partii, ażeby ten przekazał je osobom,
które tych wadliwych wpłat dokonały. Zdaniem Samoobrony powyższe powinno być
potraktowane na jej korzyść, a nie prowadzić do odrzucenia sprawozdania.
Państwowa Komisja Wyborcza, odpowiadając na wezwanie Sądu Najwyższe-
go do zajęcia stanowiska w sprawie skargi, podtrzymała pogląd wyrażony w
uchwale. W szczególności nie podzieliła opinii, że stwierdzone naruszenie art. 25 ust.
4 ustawy daje możliwość przyjęcia sprawozdania. Powołując się na art. 38a ust. 2
ustawy o partiach politycznych PKW wskazała, że powołany przepis, ani też żaden
inny nie upoważnia Komisji do oceny i wartościowania zakresu naruszonego prawa,
a zatem każde naruszenie przepisów ustawy skutkuje odrzuceniem sprawozdania.
Odnosząc się do drugiego zarzutu, dotyczącego naruszenia art. 36 ust. 1
ustawy o partiach politycznych, PKW podkreśliła, że przeniesienie środków z rachun-
ku Komitetu Wyborczego Samoobrona RP z powrotem na rachunek Funduszu Wy-
borczego, zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja Wy-
borcza do Sejmu RP i do Senatu RP (Dz.U. Nr 46, poz. 499 ze zm.), jest możliwe
jedynie w sytuacji określonej w tym przepisie. Skoro Komitet Wyborczy Samoobrona
RP w sprawozdaniu wyborczym wykazał niedobór środków (1 555 912 zł), to zwrot
środków z rachunku Komitetu Wyborczego na Fundusz Wyborczy był nieuprawniony.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Po pierwsze należy zauważyć, że zgodnie z art.34b powołanej wyżej ustawy o
partiach politycznych, rozpatrując skargę partii na postanowienie Państwowej Komisji
Wyborczej o odrzuceniu sprawozdania o źródłach pozyskania środków finansowych,
Sąd Najwyższy stosuje przepisy KPC w części dotyczącej postępowania nieproce-
sowego, co oznacza, iż rozprawę wyznacza się z inicjatywy sądu, chyba że ustawa
stanowi inaczej, zaś orzeczenia sądu zapadają w formie postanowienia ( art. 514 § 1
i 516 KPC). W ocenie składu rozpoznającego sprawę, nie zachodziła potrzeba wy-
znaczania rozprawy, skoro w toku postępowania stanowiska Państwowej Komisji
Wyborczej i Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej zostały przedstawione i uzupeł-
nione w kolejnych pismach i nie budziły wątpliwości.
Przechodząc do istoty sprawy należało stwierdzić co następuje:
Skarga jest nieuzasadniona. Argumenty zaprezentowane w niej nie są argu-
mentami natury prawnej. Ograniczają się one w zasadzie do prób zminimalizowania
stopnia naruszenia przepisów prawa jak również przedstawienia swoich racji. Jedno-
cześnie pozostają w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa, które jedno-
znacznie nie pozwalają na uzależnianie przyjęcia lub odrzucenia sprawozdania od
dobrej bądź złej woli naruszającego prawo. Przepis art. 25 ust. 4 ustawy o partiach
politycznych określa łączną dozwoloną sumę wpłat od osoby fizycznej na rzecz partii
politycznej z wyłączeniem składek członkowskich na kwotę nieprzekraczającą w jed-
nym roku najniższego miesięcznego wynagrodzenia za pracę pracowników obowią-
zującego w dniu poprzedzającym wpłatę zaś na Fundusz Wyborczy partii politycznej
w jednym roku nieprzekraczającą 15-krotności najniższego miesięcznego wynagro-
dzenia za pracę pracowników obowiązującego w dniu poprzedzającym wpłatę. Limit
ten (11 400 zł od każdej z tych osób) został przekroczony w rozpatrywanej sprawie o
5.100 zł co nie zostało w skardze zakwestionowane. Przepis art. 38a powołanej
ustawy nie uzależnia obowiązku odrzucenia sprawozdania od wysokości sumy prze-
kroczenia, tak więc każde przekroczenie dozwolonego limitu powoduje naruszenie
przepisu i skutkuje odrzuceniem sprawozdania.
Odnośnie do drugiego zarzutu polegającego na naruszeniu art. 36 ust. 1
ustawy o partiach politycznych poprzez przyjęcie przez Fundusz Wyborczy od Ko-
mitetu Wyborczego Partii wcześniej przekazanych środków w kwocie 115.876 zł
przed ostatecznym rozliczeniem kosztów kampanii wyborczej, sugestia zawarta w
skardze, iż Partia chciała uniknąć finansowania kampanii wyborczej środkami pie-
niężnymi uzyskanymi z naruszeniem formalnych wymogów prawa, jest także polemi-
ką z bezspornie ustalonymi faktami, które pozostają w jednoznacznej sprzeczności z
wymaganiami stawianymi w art. 36 ust. 1. Przepis ten bowiem określa, że środki fi-
nansowe gromadzone w ramach Funduszu Wyborczego mogą pochodzić z wpłat
własnych partii politycznej oraz darowizn, spadków i zapisów. Przyjęcie zwrotu tych
środków przez Fundusz Wyborczy, przy niezaistnieniu okoliczności wskazanych w
art. 116 ust. 1 Ordynacji wyborczej, który nakazuje przeniesienie środków z Komitetu
Wyborczego na Fundusz Wyborczy w przypadku nadwyżki pozyskanych środków
nad poniesionymi wydatkami, oznacza iż doszło do naruszenia przepisu ustawy. W
tej sytuacji, odrzucając sprawozdanie wyborcze, PKW zastosowała przepis art. 38a
ust. 5, nakazujący odrzucenie sprawozdania w przypadku naruszenia prawa. Jej
uchwała więc jest w pełni zgodna z obowiązującymi przepisami. Warto też na koniec
tych wywodów powołać, zachowujący aktualność także na gruncie niniejszej ustawy,
pogląd Sądu Najwyższego zawarty w postanowieniu z dnia 22 maja 2001 r., III SW
12/01, w myśl którego brak winy w złamaniu prawa lub znikomy stopień jego naru-
szenia nie mają znaczenia dla przesłanek odrzucenia sprawozdania wyborczego na
podstawie art. 87 h ust. 1 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544 )
Z tych względów podzielając - jako w pełni uzasadnione - stanowisko zawarte
w zaskarżonej uchwale Państwowej Komisji Wyborczej, orzeczono jak w postano-
wieniu.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] III SW 48/09   Uchwała całej izby SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2010/1-2/28
2009-08-26 
[IA] III SW 44/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2010/1-2/30
2009-07-15 
[IA] III SW 17/09   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2010/1-2/29
2009-07-08 
[IA] III SW 118/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/19-20/307
2007-12-13 
[IA] III SW 63/07   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/15-16/246
2007-12-05 
  • Adres publikacyjny: