Postanowienie Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 12 czerwca 1996 r.
I PZP 13/96

Konfederacja Pracodawców Polskich nie jest podmiotem uprawnionym do
składania wniosków o podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwały mającej na celu
wyjaśnienie budzących wątpliwości w praktyce przepisów prawnych.

Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Teresa Flemming-
Kulesza (sprawozdawca), Józef Iwulski, Kazimierz Jaśkowski, Janusz Łętowski, Maria
Mańkowska, Teresa Romer.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 czerwca
1996 r. wniosku Konfederacji Pracodawców Polskich skierowanego przez Pierwszego
Prezesa Sądu Najwyższego do rozpoznania przez skład siedmiu sędziów Izby
Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego o podjęcie
uchwały zawierającej odpowiedź na następujące zagadnienie prawne:

Czy ustawodawca w przepisie art. 8 ust. 2 cytowanej ustawy sformułował
bezwzględny obowiązek uzyskania zgody wszystkich organizacji związkowych dla
wprowadzenia w życie regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, czy
też ratio legis przepisu polega na bezwzględnym obowiązku przeprowadzenia proce-
dury uzgodnień ze wszystkimi organizacjami związkowymi ?
2. W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie 1 (bezwzględny obowiązek
zgody wszystkich organizacji związkowych) - czy istnieje możliwość realizacji
postanowień ustawy przez Kierownika Zakładu Pracy - Pracodawcę ?

p o s t a n o w i ł:

o d m ó w i ć podjęcia uchwały.


U z a s a d n i e n i e

Konfederacja Pracodawców Polskich w piśmie z 11 kwietnia 1996 r., adre-
sowanym do Sądu Najwyższego -"Izby Pracy", powołując się na art. 13 pkt 3 ustawy z
dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r., Nr 13,
poz. 48 ze zm.) wniosła o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie budzących
wątpliwości w praktyce przepisów prawnych zawartych w art. 8 ust. 2 poprzez
udzielenie odpowiedzi na pytania przytoczone we wstępnej części postanowienia.
Z uzasadnienia wniosku wynika, że chodzi o wyjaśnienie wątpliwości jakie budzi
treść przepisu art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych (Dz. U. Nr 43, poz. 163 ze zm.). Wątpliwość powstała przy
tworzeniu regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w Kopalni "W.".
Regulamin ten został uzgodniony przez dyrektora z czterema organizacjami
związkowymi działającymi na terenie Kopalni, natomiast piąta organizacja związkowa
nie wyraziła zgody na treść proponowanego regulaminu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 13 pkt 3 wymienionej wyżej ustawy o Sądzie Najwyższym
Sąd Najwyższy wykonuje swoje funkcje między innymi przez podejmowanie uchwał
mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce
lub których stosowanie wywołało rozbieżność w orzecznictwie.
Uchwały, o których mowa w tym przepisie nie są podejmowane z urzędu lecz na
wniosek uprawnionych podmiotów. Taka konkluzja wypływa z treści art. 16 ust. 2 tejże
ustawy. W przepisie tym wymieniono Pierwszego Prezesa i prezesa Sądu
Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Rzecznika Praw Obywatelskich, a jeżeli chodzi
o sprawy z zakresu prawa pracy również Ministra Pracy i Polityki Socjalnej jako
podmioty uprawnione do przedstawiania wniosków o podjęcie uchwał.
Ponadto w myśl art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) organizacjom wymienionym w ust. 1 tegoż
artykułu (czyli ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej i ogólnokrajowemu
związkowi zawodowemu reprezentatywnemu dla pracowników większości zakładów
pracy), przysługuje prawo występowania do Sądu Najwyższego z wnioskami o
wyjaśnienie przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych budzących wątpliwości
lub których stosowanie wywołało rozbieżność w orzecznictwie. W ustawie z tej samej
daty (23 maja 1991 r.) o organizacjach pracodawców (Dz. U. Nr 55, poz. 235 ze zm.)
nie przewidziano dla organizacji pracodawców takiego uprawnienia. Pewna symetria
uprawnień związków zawodowych i organizacji pracodawców została jedynie
przewidziana w art. 16 ust. 1 i 2 tejże ustawy, jeżeli chodzi o uprawnienie do opi-
niowania założeń i projektów ustaw oraz aktów wykonawczych do tych ustaw.
Z powyższego omówienia przepisów prawnych wynika, że uprawnienie do
występowania do Sądu Najwyższego z wnioskami o podjęcie uchwał przysługuje wyraź-
nie określonym w ustawach, nielicznym podmiotom. Nie jest ono uzależnione od rangi
czy znaczenia w życiu publicznym (np. przysługuje tylko dwóm ministrom, a nie
przysługuje premierowi), ani od innych możliwych do zdefiniowania cech. Nie podlega
zatem ocenie Sądu Najwyższego to, czy powinno ono przysługiwać również innym
podmiotom. Konfederacja Pracodawców Polskich nie została wymieniona jako podmiot
uprawniony do przedstawiania wniosku o podjęcie uchwały.
Przedstawienie wniosku przez podmiot nieuprawniony stanowi uzasadnioną
przyczynę odmowy podjęcia uchwały (art. 20 ust. 1 ustawy o Sądzie Najwyższym) bez
potrzeby analizowania, czy zachodzą pozostałe przesłanki podjęcia uchwały wy-
mienione w art. 13 pkt. 3.
Z tych względów Sąd Najwyższy w składzie powiększonym postanowił jak wyżej.

========================================