Orzeczenie z dnia 3 września 1998 r.
III SZ 2/98

Lekarza obwinionego o naruszenie etyki lekarskiej przez nieudzielenie
koniecznej i obowiązkowej pomocy lekarskiej nie usprawiedliwia stan nie-
trzeźwości chorego ani brak pewności co do tego, czy w przypadku udzielenia
pomocy udałoby się uratować jego życie.


Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Andrzej Wróbel, Przemysław Kalinowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 września 1998 r. na posiedzeniu
jawnym sprawy z odwołania obwinionego Jerzego M. od orzeczenia Naczelnego
Sądu Lekarskiego w Warszawie z dnia 10 września 1997 r. [...] o naruszenie art. 2, 7
i 69 Kodeksu Etyki Lekarskiej


1) u t r z y m a ł zaskarżone orzeczenie w mocy,

2) kosztami postępowania odwoławczego przed Sądem Najwyższym obciążył
obwinionego.

U z a s a d n i e n i e


Okręgowy Sąd Lekarski w L., orzeczeniem z dnia 5 lipca 1996 r. [...] uznał
obwinionego lekarza med. Jerzego M. winnym zarzuconego mu postępowania
sprzecznego z artykułami 2, 7, i 69 Kodeksu Etyki Lekarskiej, polegającego na tym,
że w dniu 27 września 1993 r. nie udzielił koniecznej i obowiązkowej pomocy lekars-
kiej poszkodowanemu w wypadku drogowym Janowi S., a ofiarę wypadku znaleziono
bez oznak życia po siedmiu godzinach i za czyn ten orzekł karę zawieszenia prawa
wykonywania zawodu na okres 1 roku.

Naczelny Sąd Lekarski po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez obrońcę
obwinionego orzeczeniem z dnia 10 września 1997 r. odwołanie to oddalił.

Z kolei obrońca obwinionego od powyższego orzeczenia Naczelnego Sadu
Lekarskiego wniósł odwołanie do Sądu Najwyższego, zarzucając naruszenie art. 41
ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30, poz. 158 ze zm.)
poprzez błędne jego zdaniem ustalenie, że zachowanie obwinionego pozostawało w
sprzeczności z zasadami etyki zawodowej. Powołując ten zarzut skarżący wniósł o
zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie obwinionego lekarza med. Jerzego
M. od stawianego mu zarzutu.

Sąd Najwyższy po rozważeniu zarzutu odwołania i przytoczonej w jego uza-
sadnieniu oraz na rozprawie argumentacji stwierdził, że zarzut jest bezzasadny, a
zaskarżone orzeczenie nie ma żadnej ze wskazanych w postępowaniu odwoławczym
wad prawnych. Wynika to z następujących ustaleń.

Zasadniczą przyczynę wskazanego naruszenia prawa upatruje skarżący w
sprzeczności zaskarżonego orzeczenia z wynikiem postępowania karnego, w którym
obwiniony nie został skazany za czyn którego dotyczy orzeczenie Naczelnego Sądu
Lekarskiego. Tymczasem - wbrew temu zarzutowi - Naczelny Sąd Lekarski w uza-
sadnieniu swego orzeczenia w sposób nie budzący zastrzeżeń wyjaśnił znaczenie i
skutki prawne postępowania karnego w stosunku do przedmiotowego postępowania
z tytułu odpowiedzialności zawodowej. W szczególności podzielić należy ocenę Na-
czelnego Sądu Lekarskiego wyrażoną na tle art. 48 ustawy o izbach lekarskich,
określającego zasadę autonomii postępowania w przedmiocie odpowiedzialności
zawodowej w stosunku do postępowania karnego.

Z tego, że Jerzy M. skazany został prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowe-
go w N. za czyn z art. 145 § 2 KK i art. 251 KK w żadnym razie nie wynika niedo-
puszczalność ustalenia, że nie postępował ponadto sprzecznie z zasadami etyki i
deontologii zawodowej w rozumieniu art. 41 ustawy o izbach lekarskich w związku z
artykułami 2, 7 i 69 Kodeksu Etyki Lekarskiej. Z powołanego wyroku wynika nato-
miast, że Jerzy M. jest winny tego, że w dniu 27 września 1993 r. w W.K. [...] kierując
samochodem Volvo [...] umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym,
przez to, że nie zachował wymaganej ostrożności w prowadzeniu pojazdu, nie-
należycie obserwował jezdnię, nie dostosował prędkości jazdy do panujących wa-
runków drogowych i potrącił pieszego Jana S. idącego poboczem, który doznał mię-
dzy innymi obrażeń w postaci stłuczenia krezki jelitowej i jelit, złamania uda prawego,
stłuczenia pęcherza moczowego, stłuczenia miednicy małej z krwotokiem zao-
trzewnowym, w wyniku czego doszło do wstrząsu pourazowego Jana S. i jego zgonu.
Ponadto, z drugiego punktu powołanego wyroku wynika, że Jerzy M. w dniu 29
września 1993 r. złożył w Komisariacie Policji w K. fałszywe zawiadomienie o przes-
tępstwie kradzieży jego samochodu Volvo.

Ustalenia powołanego prawomocnego wyroku skazującego Jerzego M. za
popełnione przez niego przestępstwa miały istotne znaczenie w rozpatrywanej spra-
wie, w której chodziło o ustalenie okoliczności pozostających w ścisłym powiązaniu
ze stanem faktycznym ustalonym w postępowaniu karnym. Wbrew zarzutowi odwo-
łania, wyrok skazujący nie był jedyną podstawą dla ustalenia przez Sądy Lekarskie
obu instancji elementów przedmiotowych i podmiotowych postępowania obwinionego
sprzecznie z wskazanymi zasadami Kodeksu Etyki Lekarskiej. Wyrok ten stanowił
natomiast istotny element ustaleń, a między innymi umożliwił nie budzącą wątpliwo-
ści ocenę wyjaśnień obwinionego, które okazały się niewiarygodne między innymi
dlatego, że pozostają w sprzeczności z ustaleniami prawomocnego wyroku skazują-
cego. W szczególności Sądy Lekarskie obu instancji, przywiązując właściwą uwagę
do znaczenia wyjaśnień obwinionego, prawidłowo oceniły, że obwiniony nie mówi
prawdy podając, że nie potrącił człowieka lecz sarnę. Tymczasem skazany został za
czyn, w którego stanie faktycznym jest potrącenie człowieka oraz za drugi czyn, któ-
rego istotę stanowi zamiar ukrycia przedmiotowego wypadku spowodowanego w
dniu 27 września 1993 r. Sądy Lekarskie rozważyły wyjaśnienia obwinionego na tle
analizy całego zebranego w sprawie materiału dotyczącego między innymi ustalenia
na podstawie opinii biegłego, że obwiniony nie mógł nie zobaczyć pokrzywdzonego,
którego uderzył w ten sposób, że w następstwie wiózł go na masce samochodu i po-
wrócił następnie na miejsce zdarzenia, w którym znajdowały się odłamki między in-
nymi z uszkodzonego reflektora.

Nie są zasadne także te podniesione w uzasadnieniu odwołania argumenty,
które dotyczą stanu w jakim znajdował się pokrzywdzony w chwili wypadku, w szcze-
gólności, że był wówczas w stanie nietrzeźwym, a na skutek potrącenia samocho-
dem mógł być już w stanie, w którym pomoc lekarska nie byłaby skuteczna. W tym
zakresie Sądy Lekarskie obu instancji, a zwłaszcza Naczelny Sąd Lekarski, ustosun-
kowując się do zarzutów wyrażonych w odwołaniu od orzeczenia wydanego w pierw-
szej instancji, wyraziły nie budzącą zastrzeżeń ocenę wynikającą z zastosowania
wskazanych w orzeczeniu zasad Kodeksu Etyki Lekarskiej do przedmiotowego pos-
tępowania obwinionego. Decydujące jest tu bowiem w świetle zasad etyki zawodowej
lekarzy, postępowanie obwinionego lekarza, który po potrąceniu człowieka i w ten
sposób spowodowaniu poważnych i niewątpliwie zagrażających życiu uszkodzeń
ciała nie udzielił, w tych warunkach koniecznej i obowiązkowej, pomocy lekarskiej. Z
punktu widzenia zasadniczej powinności lekarza, która w przedmiotowym wypadku
miała jeszcze dodatkowe uzasadnienie w okolicznościach tego wypadku, nie może
usprawiedliwiać obwinionego ani to, że pokrzywdzony mógł być w stanie nietrzeź-
wym ani to, że nie można wykluczyć, iż nawet udzielenie pomocy lekarskiej nie za-
pewniało uratowania życia pokrzywdzonego. W żadnym bowiem razie nie można
podzielić sugestii wyrażonej w uzasadnieniu odwołania jakoby w przypadku nie cier-
piącym zwłoki, a ponadto w sytuacji jeśli chory nie ma możliwości uzyskania pomocy
lekarskiej w inny sposób nieudzielenie pomocy mogłaby usprawiedliwiać niepewność
co do określonego sposobu rozumienia skuteczności takiej pomocy.

Z powyższych przyczyn wobec bezzasadności odwołania oraz niewadliwości
zaskarżonego orzeczenia Sąd Najwyższy orzekł o utrzymaniu go w mocy.
========================================