Tezy
Jeśli kraty w korytarzu zrealizowane zostały przez członków Spółdzielni Mieszkaniowej stąd też do nich, a nie do Spółdzielni Mieszkaniowej, należało skierować ewentualny nakaz rozebrania krat.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tadeusz Nowak (spr.), , Sędzia NSA Bogusław Moraczewski, Asesor WSA Anna Tarnowska - Mieliwodzka, Protokolant Ewa Pecelt, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 grudnia 2005 r. sprawy ze skargi Spółdzielni Budowlano - Mieszkaniowej "A." w W. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] maja 2005 r. nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku, III. zasądza od [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżącej Spółdzielni Budowlano - Mieszkaniowej "A." w W. kwotę 800 (osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowej "A." wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...].05.2005r. utrzymującą w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...].12.2005r. nakazująca Spółdzielni Budowlano - Mieszkaniowej "A." rozbiórkę kraty zamontowanej na części korytarza przyległego do lokalu nr [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. A. w W.
Zaskarżona decyzja została wydana w następujących okolicznościach sprawy:
po rozpatrzeniu żądania Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej "A." o nakazanie demontażu kraty zamontowanej na części korytarza przyległego do lokalu nr [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. A. w W. , Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego [...], decyzją nr [...] z dnia [...].12.2004r. , na podstawie art.51 ust.1 pkt. ustawy z dnia 7.07.1994r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 207 z 2003r. poz.1071 - z póź. zm.), nakazał Spółdzielni Budowlano - Mieszkaniowej "A." rozbiórkę kraty zamontowanej na części korytarza przyległego do lokalu nr [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. A. w W.
W trakcie czynności kontrolnych w dniu 11.02.2004r. organ ustalił, że na II piętrze przedmiotowego budynku zamontowana została krata w korytarzu przyległym do lokalu nr [...], w wyniku czego odcięta została cześć korytarza z oknem oraz licznikami elektrycznymi. Przedmiotowa krata obsadzona jest w stalowej ramie o wymiarach 2,50 x 2,03m z otwieraną częścią środkową o wymiarach 2,0 x 0,83m co, zdaniem organu, jest sprzeczne z przepis § 239 ust. l rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2000r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z 2002r., póz. 690). (szerokość drzwi powinna wynosić co najmniej 90 cm)
Organ powołując się na oświadczenie przedstawiciela Spółdzielni stwierdził, że krata zamontowana została samowolnie w latach 90 - tych.
Odwołanie od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego złożyła Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej "A.", która nie domaga się już rozbiórki kraty i której zdaniem istnieje możliwość przeniesienia liczników elektrycznych w miejsce ogólnodostępne, a ponadto przepis § 239 ust. l rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2000r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z 2002r., póz. 690). który dopuszcza szerokość drzwi w świetle ościeżnicy 80 cm w przypadku, kiedy służą one do ewakuacji do 3 osób.
W ocenie Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej "A." w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie w/w wyjątek, ponieważ w lokalu nr [...] zameldowane są trzy osoby.
[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją Nr [...] z dnia [...].05.2005r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy podzielił ustalenia organu pierwszej instancji co do tego, że w wyniku wykonania przedmiotowej kraty uniemożliwiony został swobodny dostęp do liczników elektrycznych, co stoi w sprzeczności do przepisu § 185 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2000r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z 2002r., póz. 690).
Organ II instancji stwierdził, że w zebranym materiale dowodowym brak jest dokumentów potwierdzających fakt zameldowania 3 osób w lok. [...], również do odwołania nie załączono żadnych dokumentów na potwierdzenie tego stanowiska.
W ocenie organu odwoławczego, ponieważ przedmiotowa krata narusza przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2000r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, doprowadzenie przedmiotowej kraty do stanu zgodnego z przepisami prawa może nastąpić jedynie poprzez dokonanie jej rozbiórki.
Skarżąca Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowej "A." , wnosząc o uchylenie decyzji obu instancji podnosi, że wskazała, iż szerokość otwieranej kraty wynosi 0,83 m. Tym samym, zdaniem strony , spełniono warunek wynikający z § 239 w/w rozporządzenia, ponieważ w lokalu bowiem zamieszkują 3 osoby na dowód czego przedstawia potwierdzenie zameldowania 3 osób. Strona wskazała ponadto, że najemca lokalu przy którym jest zainstalowana krata uzyskał zgodę na przeniesienie liczników elektrycznych w celu umieszczenia ich w miejscu ogólnodostępnym.
W odpowiedzi na skargę [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wnosi o oddalenie skargi wskazując, że merytoryczne uzasadnienie zawarł w skarżonej decyzji. Organ II instancji podkreślił, że decydujące w sprawie było naruszenie § 185 ust.1 cyt. rozporządzenia Ministra Infrastruktury.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne kontrolują jedynie legalność zaskarżonych decyzji/ postanowień/, a więc prawidłowość zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafność ich wykładni. Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270).
Skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja zapadła z oczywistym naruszeniem art. 7 i art. 77 § 1 kpa.
Postępowanie administracyjne zostało przeprowadzone bez należytego wyjaśnienia wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych i prawnych.
W stosunku do robót już wykonanych bez wymaganego pozwolenia albo zgłoszenia lub w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska lub w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu bądź w przepisach (art.50 ust.1) właściwy organ może nakazać rozbiórkę obiektu lub jego części albo nałożyć obowiązek wykonania określonych czynności w celu doprowadzenia wykonywanych robót do stanu zgodnego z prawem (art.51 ust.1)
Po wykonaniu nakazanych czynności doprowadzających obiekt do stanu zgodnego z prawem i spełnieniu wymogów określonych przepisami prawa budowlanego właściwy organ nadzoru budowlanego, w przypadku przebudowy obiektu budowlanego lub jego części, wydaje pozwolenie na użytkowanie .
Dopiero w przypadku niewykonania nałożonych w trybie powyższych przepisów obowiązków właściwy organ może w drodze decyzji nakazać inwestorowi zaniechanie dalszych robót bądź rozbiórkę obiektu lub jego części (art. 51 ust. 2 Prawa budowlanego).
Istota sporu w sprawie niniejszej sprowadza się do kwalifikacji robót budowlanych wykonanych przez skarżącego, jednakże organy nie wyjaśniły czy zainstalowanie krat nie powoduje zagrożenie bezpieczeństwa lub pogorszenie warunków użytkowych obiektu.
Stosownie do art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd powołany jest do oceny zgodności z prawem decyzji administracyjnej, nie będąc przy tym związany granicami skargi.
Wychodząc z ww. przesłanek sąd uznał, iż zaskarżona decyzja nie może również się ostać się, ponieważ została źle zaadresowana. Obowiązkiem rozbiórki przedmiotowych krat winien być bowiem obciążony inwestor, a nie spółdzielnia mieszkaniowa.
Problem, do kogo winien być skierowany nakaz rozbiórki, ostatecznie rozstrzygnęła uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26.03.1993 r. (III AZP 4/93, OSNCP 1993 r. nr 12, poz. 212).
Zgodnie z ww. uchwałą "nakaz rozbiórki okratowania balkonu wykonanego bez pozwolenia na budowę, zawarty w decyzji administracyjnej powinien być skierowany do inwestora".
Jest poza sporem, że przedmiotowe kraty w korytarzu zrealizowane zostały przez R. i L. N. Stąd też do nich, a nie do Spółdzielni Mieszkaniowej, należało skierować ewentualny nakaz rozebrania krat.
Zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z 2001.07.04 I SA 301/00 LEX nr 53964 obowiązek zebrania całego materiału dowodowego w postępowaniu administracyjnym oznacza, że organ administracji publicznej winien z własnej inicjatywy gromadzić w aktach dowody, które jego zdaniem będą konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy oraz winien gromadzić w aktach sprawy także dowody wskazane lub dostarczone przez strony, jeżeli mają one znaczenie dla sprawy.
W niniejszej sprawie strona oświadczyła w toku postępowania, iż w lokalu zamieszkują 3 osoby. Jeżeli organ miał wątpliwości to mógł w drodze rekwizycji wystąpić do [...] o stwierdzenie, ile osób zamieszkuje w lokalu. Organ nie uczynił tego, i nie posiadając żadnych dowodów stwierdził, iż w lokalu zamieszkuje mniej niż 3 osoby. Organ nie uwzględnił również faktu, że R. N. uzyskał zgodę na przeniesienie liczników elektrycznych w celu umieszczenia ich w miejscu ogólnodostępnym. Nie zachodziłyby zatem przesłanki, o których mowa w § 185 w/w rozporządzenia.
Organ w toku postępowania przed wydaniem decyzji ma obowiązek dokładnie wyjaśnić stan faktyczny, przestrzegać przepisów procesowych oraz prawidłowo stosować przepisy prawa materialnego z uwzględnieniem szczególnie zasady bezstronności w swoim postępowaniu, w tym uwzględniania okoliczności korzystnych dla strony. Ponadto należy mieć na względzie, że organ nie powinien rozstrzygać na niekorzyść strony wszelkich niejasności czy też wątpliwości dotyczących oceny stanu faktycznego.
Oznacza to, że państwo w procesie stosowania prawa nie może poprzestać na niezbędnym minimum, jakim jest realizacja praworządności formalnej, czyli działanie organów państwa zgodnie z nakazem legalności i przestrzegania prawa. Konieczna jest bowiem również realizacja praworządności materialnej, dotyczącej w najszerszym ujęciu treści prawa.
Mając na względzie powyższe, przyjąć należy, że w niniejszej sprawie organ dopuścił się istotnych naruszeń podstawowych i bezwzględnie obowiązujących go zasad postępowania, a naruszenia te miały istotny wpływ na sytuację Skarżącego dlatego właśnie zaskarżane decyzje nie powinna funkcjonować w obrocie. Tak więc w oparciu o zarzuty przedstawione powyżej, niniejsza skarga zasługuje na uwzględnienie.
Organ odwoławczy w wyniku rozpatrywania odwołania, powinien dogłębnie przeanalizować przesłanki materialnoprawne i procesowe decyzji pierwszej instancji, rozpoznając sprawę ponownie niejako od nowa. Tego najwyraźniej nie uczynił w tej sprawie organ drugiej instancji, skoro nie miał żadnych uwag do merytorycznej treści decyzji, ani też nie miał wątpliwości co do trybu, w jakim wszczęto to postępowanie.
Powyższe oznacza, iż stan sprawy nie został należycie wyjaśniony.
Jedną z naczelnych zasad postępowania administracyjnego jest zawarta w art. 7 kpa zasada nakazująca organom administracji publicznej podejmowanie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy zgodnego z rzeczywistością. Z kolei art. 77 § 1 kpa mówi, że organ administracji publicznej zobowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Jako dowolne należy więc traktować ustalenia faktyczne znajdujące wprawdzie potwierdzenie w materiale dowodowym, ale niekompletnym, czy nie w pełni rozpatrzonym. Zarzut dowolności zostaje wykluczony dopiero ustaleniami dokonanymi w całokształcie materiału dowodowego (art. 80 kpa), zgromadzonego i rozpatrzonego w sposób wyczerpujący (powołany wyżej art. 77 § 1 kpa), a więc przy podjęciu wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, jako warunku niezbędnego wydania decyzji o przekonującej treści.
Biorąc powyższe pod uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżona decyzja i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji wydane zostały bez wyjaśnienia okoliczności istotnych dla wyniku sprawy i dlatego działając na podstawie art. 145 ust.1 pkt. 1 c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz.270) orzekł jak w sentencji wyroku.