Tezy
O naruszeniu przepisów regulujących poddawanie tachografów okresowym badaniom i legalizacji można mówić bowiem dopiero wtedy, gdy tachograf służy - jako jedyna forma - kontroli ewidencji czasu pracy kierowców, nie zaś wtedy, gdy zgodnie z obowiązującymi przepisami może być stosowany jako narzędzie kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie. O możliwości skutecznej, tzn. zgodnej z obowiązującymi przepisami kontroli legalizacji urządzeń rejestrujących czas pracy kierowców (tachografów), rozstrzyga ich funkcja (wyłącznego narzędzia kontroli zewnętrznej), nie zaś sam fakt ich zamontowania czy/oraz używania w innych celach (np. kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie).
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas Sędziowie Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki (spr.) Sędzia WSA Dorota Wdowiak Protokolant Marta Brzezińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2008 r. sprawy ze skargi Syndyka Masy Upadłości P. SA na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] marca 2007 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2006 r.; 2. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu.
Uzasadnienie
Decyzją [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2006 r., wydaną na podstawie art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r.,o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088 z późn. zm.) oraz zgodnie z ustaleniami protokołu kontroli z dnia [...] października 2006 r., nałożono na przedsiębiorcę - P. S.A. (dalej: przedsiębiorstwo, spółka)
karę pieniężną w kwocie 1500,00 zł.
Powyższą karę nałożono za wykonywanie transportu drogowego osób autobusem, który nie odpowiada warunkom technicznym autobusu przeznaczonego dla danego rodzaju przewozu osób, w następującym stanie prawnym i faktycznym.
Mianowicie, w dniu [...] października 2006 r. w miejscowości K., Z., skontrolowano pojazd marki [...] o nr rej [...]. W momencie kontroli pojazd oczekiwał na kolejny przejazd na trasie B. - R. (16 km). Linia regularna specjalna, przewóz dzieci. Na podstawie oględzin pojazdu stwierdzono wykonywanie transportu drogowego osób autobusem, który nie odpowiada warunkom technicznym autobusu przeznaczonego dla danego rodzaju przewozu osób. Pojazd nie posiadał ogumionego koła zapasowego, a bagażnik nie zabezpieczał bagażu przed przemieszczeniem, uszkodzeniem i zabrudzeniem, gdyż znajdowały się w nim stare brudne paski klinowe i pojemniki po oleju.
Stwierdzono w związku z tym naruszenie przepisów art. 18b ust. 1 pkt. 1 oraz art. 18b ust. 2 pkt. 1 lit b ustawy z dnia 6 września 2001 o transporcie drogowym, a także § 17 - § 22 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262, z późn. zm.) i z tego tytułu na podstawie art. 92 ust. 1, art. 92 ust. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 o transporcie drogowym oraz lp. 2.5 załącznika do powołanej ustawy nałożono karę pieniężną w wysokości 500,00 zł.
Nadto, na podstawie oględzin pojazdu stwierdzono wykonywanie przejazdu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące (tachograf) V. [...], typ [...], NO. [...], el [...], które nie zostało poddane wymaganej kontroli okresowej lub badaniu kontrolnemu (data ostatniej okresowej kontroli - [...] sierpnia 2004 r.). Tymczasem tachograf powinien być poddawany kontroli okresowej co dwa lata, licząc od ostatniej kontroli, czyli termin kontroli tego urządzenia rejestrującego upłynął dnia [...] sierpnia 2006 r.
W/w pojazdem wykonywany był przewóz regularny specjalny na trasie o długości do 50 km, który nie podlega przepisom rozporządzenia Rady (EWG) nr 3820/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego i rozporządzenia nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. Jednakże, mimo braku wspomnianego obowiązku legalizacji stwierdzono, że tachograf jest urządzeniem wpływającym na bezpieczeństwo jazdy, m.in. przez to, że rejestruje prędkość z jaką porusza się pojazd. Jest on urządzeniem metrologicznym podlegającym okresowym badaniom w celu sprawdzenia jego poprawnego działania, rejestracji czynników mających wpływ na bezpieczeństwo w ruchu drogowym.
Stwierdzono w związku z tym naruszenie przepisów art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym i z tego tytułu na podstawie lp. 11.1 ust. 1 lit d załącznika do w/w ustawy (wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące, które nie zostało poddane wymaganej kontroli okresowej lub badaniu kontrolnemu) nałożono karę w wysokości 1000,00 zł.
Protokół kontroli został podpisany przez kierowcę bez uwag, a strona w trakcie postępowania administracyjnego nie odniosła się do stwierdzonych naruszeń.
Odwołanie od powyższej decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2006 złożyła spółka wnosząc o uchylenie decyzji w części dotyczącej wymierzenia kary pieniężnej w wysokości 1000 zł za wykonywanie przewozu osób autobusem, którego tachograf nie został poddany kontroli okresowej.
W uzasadnieniu spółka podniosła, iż pkt 11.1 ust. 1 lit. d załącznika do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym przewiduje karę pieniężną w wysokości 1000 zł za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące, które nie zostało poddane wymaganej kontroli okresowej lub badaniu kontrolnemu. Organ przyznaje, że zgodnie z rozporządzeniem Rady EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. nr 3820 autobus spółki w ogóle nie musiał być wyposażony w tachograf. Autobus, mimo braku takiego obowiązku, był wyposażony w tachograf. Spółka zrobiła zatem więcej niż wymagają przepisy prawa. Skoro tak, to zachowanie strony, wykraczające poza obowiązki wymagane przez prawo nie może być przedmiotem kontroli. W przeciwnym razie osoba, która ma obowiązek wyposażania pojazdu w tachograf i spółka, która takiego obowiązku nie ma, byłaby traktowana w zakresie kontroli tachografu tak samo. Taka wykładnia przepisów prawa prowadzi do niewłaściwych wniosków.
Decyzją Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] marca 2007 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 92 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. transporcie drogowym oraz lp. 11.1. ust. 1 lit d załącznika do powołanej ustawy, art. 3 rozdziału III i rozdział VI załącznika do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L370 z 31.12.1985) w związku z art. 26 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych, odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L102 z 11 kwietna 2006 r.), § 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 11 kwietnia 2005 r. w sprawie zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie instalacji lub napraw oraz sprawdzania urządzeń
rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym - tachografów samochodowych (Dz. U. Nr 33, poz. 295), po rozpatrzeniu odwołania w zakresie nałożonej kary pieniężnej w wysokości 1.000 zł, utrzymano zaskarżoną decyzję w kwestionowanym zakresie w mocy.
W uzasadnieniu przypomniano treść art. 92 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o transporcie drogowym, zgodnie z którym, kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych lub przepisów wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych, podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 15.000 zł.
Konsekwencją tego rozwiązania jest treść lp. 11.1. ust. 1 lit d załącznika do w/w ustawy, który karą w wysokości 1.000 zł sankcjonuje wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące, które nie zostało poddane wymaganej kontroli okresowej lub badaniu kontrolnemu.
Zgodnie z art. 3 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, urządzenie rejestrujące jest zainstalowane i używane w tych pojazdach, które są zarejestrowane w Państwach Członkowskich i są wykorzystywane do transportu drogowego osób lub rzeczy, z wyłączeniem pojazdów, o których mowa w art. 4 i art. 14 ust. 1 rozporządzenia (EWG) nr 3820/85.
Ponadto rozdział VI załącznika nr 1 do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, stanowi o obowiązku badań i kontroli urządzeń rejestrujących. Zgodnie z jego zapisem, Państwa Członkowskie wyznaczają instytucje, które przeprowadzają badania i kontrole.
Każdy przyrząd, zarówno nowy, jak i naprawiony, jest poświadczany co do swego działania oraz dokładności wskazań i rejestracji, w granicach błędów określonych w rozdziale III pkt 1 lit. f), za pomocą plombowania, zgodnie z rozdziałem V ust. 4 lit. f).
W tym celu Państwa Członkowskie mogą ustanowić legalizację pierwotną, obejmującą sprawdzenie i potwierdzenie zgodności nowego lub naprawionego przyrządu z typem wzoru posiadającym zatwierdzenie i/lub wymaganiami niniejszego rozporządzenia i jego załączników lub mogą przekazać uprawnienia do poświadczania producentom lub ich upoważnionym przedstawicielom.
Po zamontowaniu w pojeździe, urządzenie oraz cała instalacja muszą być zgodne z przepisami dotyczącymi maksymalnych dopuszczalnych błędów określonych w rozdziale III pkt 2 lit. f.
Badania kontrolne powinny być wykonane przez uprawnionego instalatora lub warsztat na jego odpowiedzialność.
Kontrole okresowe urządzeń zamontowanych w pojazdach są przeprowadzane co dwa lata, przy czym mogą być przeprowadzane przy okazji okresowego badania technicznego. Kontrole te obejmują sprawdzenie czy: - urządzenie funkcjonuje prawidłowo; - urządzenie opatrzone jest znakiem zatwierdzenia typu; - zamocowana jest tabliczka pomiarowa; - plomby na urządzeniu i na innych częściach instalacji są w stanie nienaruszonym; - wyznaczenia faktycznego obwodu tocznego kół.
Kontrola mające na celu stwierdzenie zgodności z postanowieniem rozdziału III pkt 3 lit. f) dotyczącym maksymalnych dopuszczalnych błędów w eksploatacji jest przeprowadzana co najmniej raz na sześć lat, przy czym każde Państwo Członkowskie może ustalić krótszy odstęp między takimi kontrolami, dotyczący pojazdów zarejestrowanych na swoim terytorium. Po takiej kontroli należy dokonać wymiany tabliczki pomiarowej.
Stosownie do § 7 rozporządzenia w sprawie zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie instalacji lub napraw oraz sprawdzania urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym - tachografów samochodowych, sprawdzanie urządzenia rejestrującego zainstalowanego w pojeździe zarejestrowanym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w ust. 3 lit. b rozdział VI załącznika I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, wykonuje się nie rzadziej niż co 24 miesiące, licząc od daty naniesionej na tabliczkę pomiarową, o ile wcześniej nie nastąpi uszkodzenie urządzenia rejestrującego, przekroczenie dopuszczalnych wartości błędów, uszkodzenie bądź utrata cechy nałożonej w czasie sprawdzania lub tabliczki pomiarowej. Urządzenie rejestrujące powinno być zgłoszone do sprawdzania:
1) po raz pierwszy, wraz z dowodem legalizacji pierwotnej;
2) kolejnego, z dowodem legalizacji pierwotnej albo ostatniej legalizacji ponownej.
Zapisy art. 26 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 nie mają zastosowania w niniejszej sprawie bowiem nakładają one na przedsiębiorcę dodatkowe obowiązki i wymogi, których nie mógł on spełnić w chwili kontroli drogowej, gdyż wówczas przepisy te nie obowiązywały w polskim systemie prawnym.
Główny Inspektor Transportu Drogowego po analizie materiału dowodowego zważył, iż w przedmiotowym stanie faktycznym zachodzą przesłanki pozwalające stwierdzić, że w chwili kontroli doszło do naruszenia przepisów o poddawaniu tachografu okresowym badaniom i legalizacji. W ocenie Głównego Inspektora działanie organu I instancji było prawidłowe i zgodne z prawem. Wynika to ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności z protokołu kontroli z dnia [...] października 2006 r. oraz pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.
Bezspornym jest, iż zamontowany w kontrolowanym pojeździe tachograf nie miał aktualnej legalizacji. Tabliczka pomiarowa urządzenia wskazywała, że ostatnia legalizacja tachografu V. [...] typ [...] nr fabryczny [...] miała miejsce [...] sierpnia 2004 r. Zgodnie z powoływanymi przepisami tachograf powinien zostać poddany ponownej legalizacji do dnia [...] sierpnia 2006 r.
Argumenty strony podniesione w odwołaniu nie mogą być podstawą zmiany decyzji. Jak już zostało wykazane powyżej, tachograf nie został terminowo poddany legalizacji i nałożona kara jest prawidłowa.
Nie jest zasadnym argument skarżącej, iż nie spoczywał na niej obowiązek realizowania obowiązków wynikających z rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, bowiem kontrolowany pojazd nie podlegał pod obowiązek instalacji urządzenia. Zgodnie z art. 14 ust. 7 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, przepis ten nie ma zastosowania do kierowców pojazdów wyposażonych w urządzenie rejestrujące używane zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 z 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących w transporcie drogowym. Ze zgromadzonego materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że tachograf w kontrolowanym pojeździe był zainstalowany i używany. Zatem, nie ma podstaw do powoływania się na art. 14 ust. 1-6 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85.
Jednocześnie wyjaśniono, iż strona w trybie postępowania administracyjnego została ukarana wyłącznie raz za stwierdzone naruszenie. Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego nie jest karą w rozumieniu przepisów k.p.a. i ustawy o transporcie drogowym i nie ma wpływu ani związku z karami pieniężnymi nakładanymi na podstawie przepisów ustawy o transporcie drogowym.
Organ odwoławczy wyjaśnił, iż kary w transporcie drogowym określono w sposób sztywny w ramach poszczególnych przewinień, a decyzja wydawana na podstawie tych przepisów ma związany, a nie uznaniowy charakter. Natomiast gdy strona znajduje się w sytuacji uniemożliwiającej poniesienie kary w orzeczonej wysokości może - w oparciu o art. 42 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.) - wystąpić ze stosownym wnioskiem w tym trybie.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego złożyła strona, zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię, a w szczególności art. 97 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.
W związku z tym strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2006 r. o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 1.000 zł oraz wstrzymanie wykonania w/w decyzji.
W uzasadnieniu skarżąca, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko stwierdziła, że zarzut wykonywania przewozu drogowego naruszającego obowiązki wynikające z ustaw i przepisów wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych i przepisów wspólnotowych jest chybiony. Skarżąca twierdzi, że nie spoczywał na niej nakaz realizowania obowiązków wynikających z rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, ponieważ pojazd będący przedmiotem kontroli nie zaliczał się do tych, które podlegają obowiązkowi instalacji urządzenia rejestrującego. Tym samym nie podlegał kontroli i sankcjom zastrzeżonym w przepisie art. 92 ust 1 pkt 7 i 8 ustawy o transporcie drogowym. tj. karze pieniężnej.
W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Transportu Drogowego wniósł o jej oddalenie.
W uzasadnieniu organ stwierdził, że z uwagi na treść zarzutów skargi, rozważania zawarte w decyzji organu odwoławczego pozostają aktualne dla potrzeb niniejszej odpowiedzi na skargę.
Skarżący w skardze podnosi, iż w kontrolowanym pojeździe nie było obowiązku instalacji tachografu. Urządzenie jednak było zainstalowane. W uznaniu skarżącej przedsiębiorca nie miał obowiązku spełnienia wymogów określonych w obowiązujących przepisach. Organ odwoławczy zważył, iż w przedmiotowym stanie faktycznym zachodzą przesłanki do uznania, że w chwili kontroli doszło do naruszenia przepisów o poddawaniu tachografu okresowym badaniom i legalizacji. Bezspornym jest, iż zamontowany w kontrolowanym pojeździe tachograf nie miał aktualnej legalizacji. Tabliczka pomiarowa urządzenia wskazywała, że ostatnia legalizacja tachografu miała miejsce [...] sierpnia 2006 r. Kontrola natomiast miała miejsce w dniu [...] października 2006 r. Tachograf nie został więc terminowo poddany legalizacji, zatem nałożona kara jest prawidłowa.
Argument skarżącej, iż nie spoczywał na niej obowiązek realizowania wytycznych wynikających z rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, bowiem kontrolowany pojazd nie podlegał obowiązkowi instalacji urządzenia zgodnie z treścią art. 14 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, nie jest zasadny. Zgodnie z ust. 7 powołanego aktu prawnego przepis ten nie zwalnia z obowiązku poddawania legalizacji tachografów kierowców pojazdów wyposażonych w urządzenie rejestrujące używane zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985r. w sprawie urządzeń rejestrujących w transporcie drogowym.
Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie bezsprzecznie wskazuje, że tachograf w kontrolowanym pojeździe był zainstalowany i używany. Zatem brak było podstaw do powoływania się na art. 14 ust. 1-6 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 3821/85.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej, dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.
Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, że zasługuje ona na uwzględnienie.
Przedmiotem rozpoznania przez Sąd była skarga na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] marca 2007 r., utrzymująca w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2006 r., którą nałożono na skarżącą spółkę karę pieniężną z tytułu nie sprawdzenia (kolejnego) urządzenia rejestrującego (tachografu) w wymaganym przez obowiązujące przepisy terminie.
Zarówno skontrolowany przedsiębiorca, jak i organy orzekające w sprawie (zwłaszcza organ I instancji) w zasadzie nie kwestionują, iż przedsiębiorca wykonywał przewozy pojazdem, którego nie dotyczył obowiązek zainstalowania tachografu.
W ocenie przedsiębiorcy wyłączało to w ogóle możliwość poddania kontroli tego urządzenia rejestrującego, zaś według organów fakt, że tachograf był zainstalowany - i (w ocenie organów) używany - oznaczał, iż to urządzenie rejestrujące powinno być poddawane okresowy kontrolom, zgodnie z obowiązującymi przepisami, tj. ust. 3 lit b rozdziału VI załącznika I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz § 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 11 kwietnia 2005 r. w sprawie zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie instalacji lub napraw oraz sprawdzania urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym - tachografów samochodowych.
Podstawowy problem prawny w rozpatrywanej sprawie sprowadza się więc do pytania, czy zainstalowanie - i używanie (co do którego brak dowodów) - tachografu w pojeździe, którego wedle przepisów unijnych nie dotyczył obowiązek zainstalowania takiego urządzenia rejestrującego, powoduje obowiązek okresowego (kolejnego) sprawdzania tego urządzenia, i czy niedotrzymanie tego obowiązku może spowodować nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej w wysokości przewidzianej w ustawie o transporcie drogowym i odpowiednim lp. załącznika do tej ustawy ?
Odnosząc się do obowiązku zainstalowania tachografu organ II instancji trafnie zauważył, że przepis art. 26 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 nie może mieć zastosowania w rozpatrywanej sprawie, gdyż zgodnie z art. 29 rozporządzenia wszedł on w życie dnia 11 kwietnia 2007 r., z wyjątkiem art. 10 ust. 5, art. 26 ust. 3 i 4 oraz art. 27, które weszły w życie dnia 1 maja 2006 r.; te ostatnie przepisy nie mają zastosowania w niniejszej sprawie.
W konsekwencji o obowiązku zamontowania urządzeń rejestrujących rozstrzygały przepisy rozporządzeń unijnych nr 3820/85 oraz nr 3821/85 - w brzmieniu obowiązującym przed zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem nr 561/2006.
I tak, zgodnie z art. 4 pkt 3 rozporządzenia nr 3820/85 rozporządzenie nie miało zastosowania do przewozów dokonywanych pojazdami przeznaczonymi do przewozu osób, wykonywanego w ramach usług regularnych, których droga przebiegu nie przekraczała 50 km. Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 1 powołanego rozporządzenia w przypadku m.in. regularnych krajowych usług przewozu osób, podlegających niniejszemu rozporządzeniu, rozkłady jazdy i wykazy obowiązków sporządzane są przez przedsiębiorstwa. Z kolei zgodnie z ust. 7 powołanego przepisu niniejszy artykuł nie miał zastosowania do kierowców pojazdów wyposażonych w urządzenie rejestrujące, używane zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. Przepis art. 3 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia stanowił natomiast, iż urządzenie rejestrujące jest zainstalowane i używane w tych pojazdach, które są zarejestrowane w państwach członkowskich i są wykorzystywane do przewozu
drogowego osób lub rzeczy, z wyłączeniem pojazdów, o których mowa w art. 4 i art. 14 ust. 1 rozporządzenia (EWG) nr 3820/85.
W przedstawionym stanie prawnym najistotniejsze znaczenie dla stwierdzenia obowiązku używania tachografu - w sytuacjach takich, jak rozpatrywana - miała wykładnia art. 14 ust. 7 rozporządzenia nr 3820/85, nie dopuszczającego stosowania uproszczonej formy ewidencji czasu pracy kierowcy w przypadku wyposażenia pojazdów w urządzenia rejestrujące używane zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85.
Z powołanego przepisu nie wynika, że uproszczone formy ewidencji czasu pracy kierowców, o jakich mowa w art. 14 ust. 1-6 rozporządzenia nr 3820/8, nie dotyczą pojazdów, w których zamontowano urządzenie rejestrujące czas pracy kierowcy.
Przepis art. 3 ust. 1 rozporządzenia 3821/85 ustanawia obowiązek instalacji i używania tachografów w pojazdach przeznaczonych do transportu drogowego osób lub rzeczy, z wyjątkiem przypadków wymienionych m.in. w art. 14 ust. 1 rozporządzenia nr 3820/85, zaś art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 3821/85 nie zakazuje instalacji i używania tachografów również w pojazdach, o których mowa w art. 14 ust. ust. 1 rozporządzenia nr 3820/85, choć nie wprowadza takiego obowiązku. Jest to zgodne z zasadą wyrażoną w preambule rozporządzenia nr 3820/85, w myśl której w stosunku do kierowców wykonujących regularne usługi przewozu osób kopia rozkładu jazdy i wykaz obowiązków mogą zastąpić urządzenia rejestrujące. Zatem powołane rozporządzenia przewidują dwie możliwości rejestracji okresów prowadzenia pojazdu, przerw i okresów odpoczynku kierowców: tzw. metodę uproszczoną (sporządzanie wykazów obowiązków w połączeniu z kopią rozkładu jazdy) oraz rejestrację przy pomocy tachografu.
Należy przy tym pamiętać, że wykładnia przepisu art. 14 ust. 7 rozporządzenia nr 3820/85 powinna obejmować ten przepis w całości, bowiem przepis ten stanowi nie tylko o "wyposażeniu" pojazdu w urządzenie rejestrujące, ale również o tym, iż urządzenie to jest "używane" zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 3821/85. Termin "używanie zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 3821/85" odnosi się do sytuacji, gdy przedsiębiorca ma obowiązek używania tachografu do rejestracji czasu pracy i odpoczynku kierowcy, a więc powinien być rozliczany z prawidłowego stosowania tego urządzenia.
Zdaniem Sądu, art. 14 ust. 7 rozporządzenia nr 3820/85 nie wprowadza zasady, iż fakt instalacji tachografu automatycznie wyłącza możliwość stosowania rejestracji okresów prowadzenia pojazdów przy pomocy wykazów obowiązków i kopii rozkładów jazdy. Zainstalowanie tachografu nie jest równoznaczne z obowiązkiem jego stosowania. Takiej normy nie zawiera żaden przepis rozporządzenia nr 3820/85 ani nr 3821/85. Art. 14 ust. 7 rozporządzenia nr 3820/85 wyłącza stosowanie art. 14 ust. 1-6 jedynie w odniesieniu do kierowców pojazdów wyposażonych w "urządzenie rejestrujące używane zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85". Ważny jest, nie tyle sam fakt instalacji tachografu, ale i jego używanie - zgodnie z rozporządzeniem nr 3821/85.
Powyższe wywody potwierdzają twierdzenie skarżącej spółki, iż nie miała ona obowiązku zainstalowania w przedmiotowym pojeździe urządzenia rejestrującego (tachografu). Powołane przepisy unijne nie wykluczały jednak możliwości zainstalowania w takim pojeździe tachografu, choć nie łączyły z tym obowiązku jego stosowania. Jedynie: a) zainstalowanie urządzenia rejestrującego oraz b) jego używanie zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 wyłączało (koniunktywnie) możliwość stosowania uproszczonej ewidencji czasu pracy kierowców.
W rozpatrywanej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. W pojeździe był zarejestrowany tachograf, ale jego używanie było związane z wewnętrznymi potrzebami przedsiębiorstwa, nie służyło zaś przewidzianej w rozporządzeniu nr 3821/85 pełnej ewidencji czasu pracy kierowców.
Używanie urządzenia rejestrującego (tachografu) na wewnętrzne potrzeby przedsiębiorstwa wyłączało też - w ocenie Sądu - obowiązek okresowego (kolejnego) sprawdzania tego urządzenia, zgodnego z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Zasadny jest więc, może nie do końca wyartykułowany argument skarżącej spółki, iż nie była ona zobligowana do realizacji obowiązków wynikających z rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 - nie tylko dlatego, że kontrolowany pojazd nie podlegał obowiązkowi instalacji urządzenia rejestrującego, ale również dlatego, że urządzenie to nie było używane zgodnie z przepisami rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, wyłączającymi możliwość stosowania uproszczonej ewidencji pracy kierowcy. W tej sytuacji trudno mówić o obowiązku okresowej legalizacji tachografu, pełniącego w przedstawionej sytuacji funkcję instrumentu służącego kierownictwu przedsiębiorstwa i z tej racji nie podlegającego kontroli zewnętrznej organów inspekcji drogowej. Z bezspornego faktu, że zamontowany w kontrolowanym pojeździe
tachograf nie miał aktualnej legalizacji nie wynika więc, w rozpatrywanej sprawie wniosek, iż zasadne było nałożenie na przedsiębiorcę odpowiedniej kary pieniężnej z tego tytułu. O naruszeniu przepisów regulujących poddawanie tachografów okresowym badaniom i legalizacji można mówić bowiem dopiero wtedy, gdy tachograf służy - jako jedyna forma - kontroli ewidencji czasu pracy kierowców, nie zaś wtedy, gdy zgodnie z obowiązującymi przepisami może być stosowany jako narzędzie kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie. O możliwości skutecznej, tzn. zgodnej z obowiązującymi przepisami kontroli legalizacji urządzeń rejestrujących czas pracy kierowców (tachografów), rozstrzyga ich funkcja (wyłącznego narzędzia kontroli zewnętrznej), nie zaś sam fakt ich zamontowania czy/oraz używania w innych celach (np. kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie). Prawdą jest, że w rozpatrywanej sprawie kontrola wykazał, że tachograf nie został terminowo poddany legalizacji, ale z tego nie wynika - wbrew ocenie Generalnego Inspektora
Transportu Drogowego - że z tej racji prawidłowo nałożono karę pieniężną.
Z procesowego punktu widzenia oznacza to, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 k.p.a. w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy.
W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) orzekł jak w sentencji wyroku.
Na podstawie art. 152 powołanej ustawy orzeczono, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 powołanej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.