Tezy
Ziemię rolną na Mazurach chce kupić Chińczyk, mający prawo stałego pobytu w Polsce. Sprzeciwił się temu Minister Rolnictwa. Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił odmowne decyzje i wniosek będzie rozpatrywany ponownie.
Stosownie do art. 107 par. 3 w związku z art. 126 Kpa uzasadnienie postanowienia winno zawierać między innymi wskazanie dowodów, na których organ się oparł ustalając stan faktyczny.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2004 r. sprawy ze skargi Xiaohui Z. na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 maja 2004 r. (...) w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca - uchyla zaskarżone postanowienie; (...).
Uzasadnienie
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaskarżonym postanowieniem z dnia 25 maja 2004 r. wydanym na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 i art. 127 par. 3 w zw. z art. 144 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 1996 nr 54 poz. 245 ze zm./, po rozpoznaniu wniosku Xiaohui Z. o ponowne rozpatrzenie sprawy utrzymał w mocy swoje postanowienie z dnia 16 stycznia 2004 r. (...) w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości.
W uzasadnieniu postanowienia podano, że Xiaohui Z. będący cudzoziemcem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wystąpił do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnej oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr 45/1 o powierzchni 27,7988 ha, położonej w miejscowości Z., gmina G., województwo W.-M., będącej własnością Agencji Nieruchomości Rolnych.
Stosownie do art. 1 ust. 1 cyt. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zajęcie stanowiska w tej kwestii.
Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2004 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju nie wyraził zgody na wydanie zezwolenia na nabycie opisanej wyżej nieruchomości rolnej. Wskazał, że zgodnie z ogólnym planem zagospodarowania przestrzennego gminy G. przedmiotowa nieruchomość położona jest na terenie przeznaczonym na cele rolne. Stosownie do przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego /Dz.U. nr 64 poz. 592/ preferowanym nabywcą nieruchomości rolnych jest właściciel gospodarstwa rodzinnego, posiadający kwalifikacje rolnicze i zamieszkały w gminie, a terenie której położona jest chociaż część nabywanej nieruchomości rolnej. Wnioskodawca nie spełnia tych warunków, prowadzi na terenie Polski działalność gospodarczą przedmiotem której jest import oraz eksport obuwia, tekstyliów raz artykułów gospodarstwa domowego. Nie uprawdopodobnił również, że na nabywanej nieruchomości jest w stanie podjąć deklarowaną uprawę chińskich roślin leczniczych oraz nie uzasadnił, że do prowadzenia takiej uprawy jest
mu niezbędny aż tak duży obszar gruntów leśnych i to w sytuacji gdy przeciętny obszar gospodarstwa rolnego w gminie G. wynosi ok. 10 ha.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi utrzymując w mocy swoje poprzednie postanowienie podtrzymał wszystkie dotychczas przedstawione argumenty.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Xiaohui Z. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia zarzucając naruszenie art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, art. 3, art. 5, art. 6 i art. 7 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, art. 2 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo o działalności gospodarczej oraz art. 77, art. 6, art. 8, art. 9 i art. 10 par. 1 Kpa. Skarżący zarzucił, iż ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego nie zawiera zapisów do których odwołuje się organ, w szczególności nie ma w niej zakazu nabycia gospodarstwa rolnego przez osoby, które nie przedstawią dowodów z art. 7 ust 1-5, ponadto ustawa nie uzależnia możliwości nabycia nieruchomości rolnej od wielkości gospodarstw rolnych w danej miejscowości. Brak jest też podstaw do przyjęcia - tak jak uczynił to organ, że udziałowiec spółki o określonym profilu działalności sam jest prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie prowadzonym
przez tą spółkę.
W odpowiedzi na skargę Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zakres kognicji sądów administracyjnych ogranicza się do badania zaskarżonego rozstrzygnięcia pod względem jego zgodności z prawem, a zatem ustalenia, czy organ orzekający w sprawie prawidłowo zinterpretował i zastosował przepisy prawa w oparciu o należycie ustalony stan faktyczny.
Zgodnie z ustawą z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 1996 nr 54 poz. 245 ze zm./ zezwolenie na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wydawane jest, w formie decyzji administracyjnej, przez Ministra Spraw Wewnętrznych, za zgodą Ministra Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych - również za zgodą Ministra Rolnictwa. Wyrażenie takiej zgody następuje w formie postanowienia.
Przepisy ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców nie zakreślają merytorycznego zakresu oceny Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale jest rzeczą oczywistą, iż dotyczyć ona powinna tych aspektów sprawy, które wiążą się z zadaniami organu orzekającego, czyli w tym konkretnym wypadku szeroko pojętymi zagadnieniami z zakresu kształtowania ustroju rolnego państwa.
Dokonując oceny zaskarżonego postanowienia pod względem jego legalności Sąd stwierdził, że skarga jest zasadna.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zarzucił wnioskodawcy, że ten nie uprawdopodobnił, iż na nabywanej nieruchomości jest w stanie podjąć deklarowaną uprawę chińskich roślin leczniczych oraz że do prowadzenia uprawy jest mu niezbędny aż tak duży obszar gruntów rolnych.
Zgodnie z art. 106 par. 4 Kpa organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Z treści zaskarżonego postanowienia ani z akt administracyjnych nie wynika aby organ przeprowadzał postępowanie dowodowe w sprawie. Jeśli były wątpliwości co do prawdziwości intencji wnioskodawcy oraz zakresu deklarowanej uprawy winien wezwać Stronę do wykazania tej okoliczności, mógł też Stronę przesłuchać, a nie arbitralnie oceniać istotną dla sprawy okoliczność, bez przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania w tym kierunku.
Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie wskazuje też dowodów na podstawie których poczyniono ustalenia dotyczące przedmiotu prowadzonej przez Skarżącego działalności gospodarczej /import oraz eksport obuwia, tekstyliów oraz artykułów gospodarstwa domowego/. Stosownie do art. 107 par. 3 w związku z art. 126 Kpa uzasadnienie postanowienia winno zawierać między innymi wskazanie dowodów, na których organ się oparł ustalając stan faktyczny. Skarżący już we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy podnosił, że ustalenia organu orzekającego w pierwszej instancji, co do zakresu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej nie są zgodne z prawdą a wynikają z przyjęcia błędnego założenia, iż udziałowiec spółki z ograniczoną działalnością jest prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie prowadzonym przez tę spółkę. Organ rozpoznając sprawę ponownie nie odniósł się do tego zarzutu, ograniczył się do powtórzenia uzasadnienia postanowienia I instancji.
W uzasadnieniu obu postanowień brak jest również ustosunkowania się do kolejnych istotnych zarzutów, które dotyczą braku w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego zakazu nabywania nieruchomości rolnych przez osoby, które nie przedstawią dowodów na posiadanie kwalifikacji rolniczych, wymienionych w art. 7 ust. 1-5 ustawy oraz braku uregulowania, które uzależniałoby nabycie nieruchomości rolnych od wielkości gospodarstw rolnych w danej miejscowości.
Z tych wszystkich przyczyn, wobec uchybień wyrażających się zarówno w braku przeprowadzenia postępowania dowodowego co do okoliczności istotnych dla sprawy, jak i w istotnych brakach uzasadnienia zaskarżonego postanowienia /art. 107 par. 3 w zw. z art. 126 Kpa/, na podstawie art. 145 par. 1 pkt c oraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało orzec jak w sentencji.