Tezy
Materialnoprawną podstawą decyzji w przedmiocie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony był art. 53 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 128 poz. 1175 ze zm./ w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić cudzoziemcowi, który wykaże, że zachodzą inne, niż określone w ust. 1, okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące oraz, że posiada środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów pobytu na tym terytorium. Decyzja wydana na podstawie art. 53 ust. 3 cytowanej ustawy ma charakter uznaniowy. Należy zwrócić jednak uwagę, że uznaniowość nie może oznaczać dowolności rozstrzygnięcia.
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla, że w sytuacji uznania administracyjnego obowiązki organu administracyjnego są nawet większe niż przy ustawowym skrępowaniu, gdyż w poszukiwaniu materialnego kryterium do wydania decyzji powinien on najwszechstronniej zbadać stan faktyczny, mając na uwadze szczególną rolę w decyzji uznaniowej jej zgodności z interesem społecznym i słusznym interesem obywatela z art. 7 Kpa. Zarzut dowolności wykluczają dopiero ustalenia dokonane w całokształcie materiału dowodowego /art. 80 Kpa/, zgromadzonego i zbadanego w sposób wyczerpujący /art. 77 par. 1 Kpa/, a więc przy podjęciu wszelkich kroków niezbędnych dla wyjaśnienia stanu faktycznego, jako warunku niezbędnego wydania decyzji o przekonywującej treści /art. 7 Kpa/.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Syuzanna Z. na decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia 22 marca 2005 r. (...) w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony - uchyla zaskarżoną decyzję; (...).
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją, wydaną na podstawie art. 57 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 53 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 128 poz. 1175 ze zm./ oraz art. 127 par. 2 i art. 138 par. 1 pkt 1 Kpa Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców po rozpatrzeniu odwołania obywatelki Republiki Armenii, Syuzanny Z. utrzymał w mocy decyzję Wojewody W.-M. z dnia 1 grudnia 2004 r. (...) o odmowie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że Syuzanna Z. przebywała ostatnio na terytorium RP na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego przez Wojewodę W.-M. w trybie art. 154 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach, z terminem ważności do dnia 01.12.2004 r.
Z ponownym wnioskiem o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony Cudzoziemka wystąpiła w dniu 18.10.2004 r. Jako cel pobytu w Polsce i powód, dla którego ubiega się o ww. zezwolenie podała, że zamieszkuje z rodziną i uczy się. O udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony ubiegają się również rodzice Zainteresowanej wraz z małoletnim bratem. Decyzją z dnia 22.03.2005 r. Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców uchylił decyzję Wojewody W.-M. orzekającą o odmowie udzielenia matce Wnioskodawczyni - Gayane G. i małoletniemu bratu - Gevorg Z. zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Syuzanna Z. uczęszcza do Gminnego Zespołu Szkół w P. - trzeciej klasy Gimnazjum nr 2. W związku z powyższym Cudzoziemka pomimo pełnoletniości nie posiada własnych środków finansowych i pozostaje na utrzymaniu rodziców, a zatem Jej pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest integralnie związany z pobytem rodziny. Mając
powyższe na uwadze Prezes Urzędu stwierdził, że wobec Cudzoziemki nie zachodzą przesłanki określone w art. 53 ust. 3 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach. Natomiast negatywne rozstrzygnięcie nie pozbawia jej możliwości dalszego legalnego przebywania i kontynuacji nauki na terytorium RP na podstawie stosownej wizy pobytowej.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Syuzanna Z. wniosła o uchylenie decyzji Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców oraz decyzji Wojewody W. - M., zarzucając im naruszenie:
przepisów prawa materialnego tj. art. 53 ust. 3 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach;
przepisów prawa procesowego, w szczególności przez nierozpatrzenie wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu, w tym dotyczących naruszenia przez organ I instancji podstawowych zasad Kpa.
W uzasadnieniu skargi Cudzoziemka podniosła, że nie zgadza się z sugestią zawartą w uzasadnieniu decyzji, że jako pełnoletnia powinna mieć własne środki finansowe. Wielu jej rówieśników, nawet studiujących nie ma własnych środków finansowych, wobec czego nie ma żadnych racjonalnych przesłanek odmownego załatwienia sprawy. Ponadto istotne jest również, że na skutek odwołania została uchylona odmowna decyzja dotycząca matki i brata Wnioskodawczyni, a po ponownym rozpoznaniu sprawy udzielono im zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.
W odpowiedzi na skargę Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców wniósł o jej oddalenie, podtrzymał argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że matka i brat Cudzoziemki otrzymali zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony jedynie do dnia 19.07.2005 r. Natomiast ojciec Skarżącej Torgom Z., prowadzący w Polsce działalność gospodarczą, a więc utrzymujący w naszym kraju całą rodzinę nie uzyskał takiego zezwolenia, gdyż właściwe organy administracji publicznej stwierdziły, iż prowadzona przez niego spółka nie jest korzystna dla gospodarki narodowej, a ponadto iż nie posiada On wystarczających środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu w Polsce.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
W oparciu o treść art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. nr 153 poz. 1269/ sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Badając sprawę z tego punktu widzenia należy stwierdzić, że skarga jest zasadna.
Materialnoprawną podstawą decyzji w przedmiocie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w stosunku do Syuzanny Z. był art. 53 ust. 3 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić cudzoziemcowi, który wykaże, że zachodzą inne, niż określone w ust. 1, okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące oraz, że posiada środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów pobytu na tym terytorium. Przepis ten stwarza możliwość /a nie obowiązek/ udzielenia takiego zezwolenia, uzależniając go od spełnienia wymienionych wyżej przesłanek. Decyzja wydana na podstawie art. 53 ust. 3 cytowanej ustawy ma charakter uznaniowy. Należy zwrócić jednak uwagę, że uznaniowość nie może oznaczać dowolności rozstrzygnięcia. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla, że w sytuacji uznania administracyjnego obowiązki
organu administracyjnego są nawet większe niż przy ustawowym skrępowaniu, gdyż w poszukiwaniu materialnego kryterium do wydania decyzji powinien on najwszechstronniej zbadać stan faktyczny, mając na uwadze szczególną rolę w decyzji uznaniowej jej zgodności z interesem społecznym i słusznym interesem obywatela z art. 7 Kpa /patrz wyrok NSA w Warszawie z dnia 16 listopada 1999 r. III SA 7900/98 - LEX nr 47243/.
Zarzut dowolności wykluczają dopiero ustalenia dokonane w całokształcie materiału dowodowego /art. 80 Kpa/, zgromadzonego i zbadanego w sposób wyczerpujący /art. 77 par. 1 Kpa/, a więc przy podjęciu wszelkich kroków niezbędnych dla wyjaśnienia stanu faktycznego, jako warunku niezbędnego wydania decyzji o przekonywującej treści /art. 7 Kpa/, /por. wyrok SN z dnia 23 listopada 1994 r., III ARN 55/94 - OSNAPU 1995 nr 7 poz. 83/.
W niniejszej sprawie nie można zgodzić się ze stanowczym poglądem organu drugiej instancji, iż pobyt Cudzoziemki na terytorium naszego kraju jest integralnie związany z pobytem jej rodziny, a skoro ojciec Skarżącej utrzymujący rodzinę nie uzyskał takiego zezwolenia, to nie może otrzymać go również Skarżąca. Przede wszystkim należy podnieść, że Syuzanna Z. od 13.09.2003 r. jest osobą pełnoletnią, nie podlega więc władzy rodzicielskiej i może przebywać na terytorium naszego kraju bez rodziców.
Ponadto w chwili wydawania decyzji przez Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców sytuacja całej rodziny Syuzanny Z. nie była jednoznaczna, albowiem odmowna decyzja Wojewody W. - M. /w przedmiocie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony/ w stosunku do matki i małoletniego brata Skarżącej została uchylona w całości. Rodzina Z. jest utrzymywana nie tylko przez ojca, ale również i przez matkę - Gayane G., którzy wspólnie prowadzą działalność gospodarczą w ramach "S." Spółki z o.o., a co organom rozpoznającym sprawy całej rodziny było wiadome z urzędu.
Z kolei fakt, iż ww. działalność gospodarcza nie jest korzystna dla gospodarki narodowej, co było podstawową przyczyną odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony ojcu Syuzanny Z., nie jest tożsamy z brakiem środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów utrzymania Wnioskodawczyni podczas jej pobytu na terytorium Polski. Tymczasem organy orzekające w niniejszej sprawie przyjmując takie właśnie założenie, zaniechały w ogóle wyjaśnienia tej przesłanki. Z akt administracyjnych nie wynika, aby w tym kierunku było prowadzone jakiekolwiek postępowanie /choćby wezwanie Strony do przedstawienia stosownych dowodów/, co w zestawieniu z zaniechaniem wypełnienia obowiązku z art. 10 par. 1 Kpa przez organy obu instancji prowadzi do wniosku, że miało miejsce naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik postępowania.
Konkludując należy uznać, że w postępowaniu prowadzącym do wydania decyzji miały miejsce wpływające na wynik sprawy uchybienia proceduralne, a w konsekwencji nie jest możliwa należyta ocena rozstrzygnięć w aspekcie ich zgodności z prawem materialnym /art. 53 ust. 3 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach/.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców oceni, uzupełniając uprzednio postępowanie dowodowe z uwzględnieniem powyższych uwag, czy w stosunku do Cudzoziemki zachodzą przesłanki zastrzeżone w art. 53 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 128 poz. 1175 ze zm./ w aktualnym brzmieniu.
Z tych wszystkich przyczyn zaskarżona decyzja nie mogła się ostać, dlatego też, na podstawie art. 145 par. 1 pkt 1c oraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku. O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 ustawy.