Tezy
Pomost nie należy do grupy obiektów wymienionych w art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. 2000 nr 106 poz. 1126 ze zm./.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2004 r., 7/IV SA 579/02 w sprawie ze skargi Krystyny i Andrzeja S. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 17 stycznia 2003 r. (...) w przedmiocie nakazu rozbiórki pomostu - oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi Katarzyny i Andrzeja S. stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 17 stycznia 2003r. oraz decyzji ją poprzedzającej organu I instancji.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż decyzją z dnia 17.01.2003 r. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 22.11.2002 r., na mocy której to decyzji w oparciu o przepis art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /t.j. Dz.U. 2000 nr 106 poz. 1126 ze zm. - dalej zwaną ustawą Prawo budowlane/ nakazano Krystynie i Andrzejowi S. dokonanie rozbiórki pomostu drewnianego usytuowanego na jeziorze Gremzdy przy działce o nr geod.147, wykonanego w 2002 r. bez wymaganego pozwolenia na budowę.
Zdaniem Sądu I instancji zasadnie organ wskazał, że pomost jest budowlą /art. 3 pkt 6 ustawy Prawo budowlane/, wymagającą dla swej realizacji uzyskania pozwolenia na budowę. Jednocześnie Sąd zwrócił uwagę na to, iż właściwość organów orzekających w odniesieniu do obiektu objętego zaskarżoną decyzją reguluje przepis art. 83 ust. 3 ustawy Prawo budowlane.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego pomost nie jest obiektem wymienionym w art. 82 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 83 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, dla którego właściwym w rozpoznawanej sprawie jako organ I instancji byłby Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego.
Wobec tego, że wydanie decyzji przez niewłaściwy organ stanowi w konsekwencji o nieważności tej decyzji wynikającej z art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa Sąd I instancji w rozpatrywanej sprawie z mocy art. 145 par. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ stwierdził nieważność zarówno decyzji zaskarżonej, jak i decyzji organu I instancji.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego zarzucając naruszenie przepisów art. 3 pkt 3, art. 48 ust. 1, art. 82 ust. 3 pkt 2, art. 83 ust. 3 ustawy Prawo budowlane oraz par. 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 20 grudnia 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane gospodarki wodnej i ich usytuowanie /Dz.U. 1997 nr 21 poz. 111 - dalej zwanego rozporządzeniem MOŚZNiL/ poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.
W uzasadnieniu wniesionej skargi kasacyjnej wskazano, że skoro pomost wybudowany do rekreacji zawsze służy korzystaniu z zasobów wodnych, a jego wybudowanie zawsze jest ingerencją w istniejące stosunki wodne, to należy wyprowadzić jednoznaczny wniosek, iż pomost spełnia przesłanki zawarte w par. 4 pkt 1 rozporządzenia MOŚZNiL tzn. jest budowlą hydrotechniczną. Zdaniem strony skarżącej okoliczność, że pomost nie został wymieniony w definicji, w żadnym razie nie przesądza o tym, że budowlą hydrotechniczną nie jest, ponieważ wyszczególnienie rodzaju budowli zawarte we wskazanym wyżej przepisie nie ma charakteru taksatywnego, lecz przykładowy. Skarżący stwierdził nadto, iż kryterium odnoszące się do wielkości obiektu nie może przesądzać o braku podstaw do zakwalifikowania pomostu do budowli hydrotechnicznych.
Wskazując na powyższe zarzuty strona skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 183 par. 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Jeśli zatem nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, /a w rozpoznawanej sprawie przesłanek tych brak/ to Sąd związany jest granicami skargi kasacyjnej. Oznacza to, że Sąd nie jest uprawniony do samodzielnego dokonywania konkretyzacji zarzutów skargi kasacyjnej i wyłącznie w granicach wyżej określonych może rozpatrywać wniesioną skargę kasacyjną.
Oceniając w tym aspekcie zarzuty skargi kasacyjnej stwierdzić należy, że zarzut naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 3 pkt 3, art. 48 ust. 1, art. 82 ust. 3 pkt 2, art. 83 ust. 3 ustawy Prawo budowlane oraz par. 4 pkt 1 rozporządzenia MOŚZNiL poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie jest chybiony.
Obowiązujący w dacie wydania zaskarżonej decyzji przepis art. 83 ust. 3 ustawy Prawa budowlanego stanowił, iż do właściwości wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako organu pierwszej instancji należą zadania i kompetencje określone w ust. 1, w sprawach, o których mowa w art. 82 ust. 3 i 4. Z kolei stosownie do przepisu art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane Wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej wyższego stopnia w stosunku do starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiektów i robót budowlanych hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi.
Istota zarzutu skargi kasacyjnej sprowadza się do twierdzenia, że pomost jako budowla hydrotechniczna zdefiniowana w przepisie par. 4 pkt 1 rozporządzenia MOŚZNiL mieści się w grupie obiektów wymienionych w cyt. wyżej przepisie art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane.
Z takim stanowiskiem strony skarżącej nie sposób się zgodzić.
Zgodnie z par. 4 pkt 1 rozporządzenia MOŚZNiL budowla hydrotechniczna to budowla wraz z urządzeniami i instalacjami technicznymi z nimi związanymi, służąca gospodarce wodnej oraz kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, a w szczególności do tych budowli należą: zapory ziemne i betonowe, jazy, upusty, przelewy i spusty, śluzy żeglugowe, wały przeciwpowodziowe, przepusty, śluzy wałowe i mnichy, siłownie i elektrownie wodne, ujęcia śródlądowych wód powierzchniowych, wyloty ścieków, czasze zbiorników wodnych, wraz ze zboczami i skarpami, pompownie, kanały, sztolnie, rurociągi hydrotechniczne, syfony, lewary, akwedukty, stopnie wodne i progi, budowle regulacyjne na rzekach i potokach, grodzie, nadpoziomowe stawy gromadzące substancje płynne i półpłynne, porty, baseny, zimowiska, pirsy, mola, nabrzeża, bulwary, pochylnie i falochrony na wodach śródlądowych, przepławki dla ryb, w tym łososiowatych.
Zestawienie treści par. 4 pkt 1 rozporządzenia MOŚZNiL z treścią przepisu art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane pozwala na stwierdzenie, że nie zachodzi tożsamość pomiędzy pojęciem "budowla hydrotechniczna", a obiektami i robotami budowlanymi, o jakich mowa w art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Wymienione w art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane obiekty i roboty budowlane to obiekty wprawdzie hydrotechniczne, ale jednocześnie takie, które należą do obiektów piętrzących, upustowych, regulacyjnych, obiektów melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi.
Definiując pojęcie urządzeń służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, należy sięgnąć do przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne /Dz.U. nr 115 poz. 1229 ze zm./, gdzie w art. 9 ust. 1 pkt 19 a wskazano, iż są to w szczególności budowle: piętrzące, upustowe, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także poldery przeciwpowodziowe, kanały i rowy. Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne do urządzeń wodnych zaliczono pomosty, mury oporowe, bulwary, nabrzeża, przystanie, kąpieliska, /pkt h/, ale także do tychże urządzeń zaliczono obiekty zbiorników i stopni wodnych /pkt b/, stawy /pkt c/, obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz podziemnych /pkt d/, obiekty energetyki wodnej /pkt e/, wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód /pkt f/, stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych /pkt h/.
Analiza przepisu art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne wyraźnie wskazuje, że urządzenia wymienione w podpunktach tegoż przepisu są zróżnicowane z uwagi na wielkość, przeznaczenie etc. Wyodrębnienie poszczególnych urządzeń w każdej z wymienionych wyżej grup wskazuje, na to, że również ustawodawca nie zamierzał, aby do tej samej kategorii zaliczyć np. stawy, pomosty i budowle piętrzące. Zarówno treść art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne, jak i treść par. 4 pkt 1 rozporządzenia MOŚZNiL wskazuje na to, że dyspozycja zawarta w art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane ma zastosowanie tylko do tej grupy urządzeń, które w niej wymieniono. Rozszerzanie tej normy prawnej na inne pojęcia urządzeń wodnych, o jakich mowa w przepisie art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne nie znajduje żadnego uzasadnienia.
W konsekwencji powyższych wywodów stwierdzić trzeba, że pomost nie należy do grupy obiektów wymienionych w art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane.
Trafnie więc przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny, iż w rozpoznawanej sprawie decyzje zostały wydane przez organy niewłaściwe, co wyczerpało dyspozycję przepisu art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa.
W tym stanie rzeczy skoro podniesione w kasacji zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.