Tezy
Warunkiem wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności kary na podstawie art. 317 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska /Dz.U. nr 62 poz. 627 ze zm./ jest takie skonkretyzowanie założeń realizowanego przedsięwzięcia, które daje możliwość oceny, czy spowoduje ono ustanie przekroczenia.
W przypadku gdyby przedłożony harmonogram nie spełniał wymagań wynikających z art. 318 ust. 3 Prawa ochrony środowiska - zastosowanie powinien znaleźć art. 64 par. 2 Kpa, natomiast przedwczesne byłoby w tym przypadku wydawanie decyzji w przedmiocie odroczenia płatności tej kary.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska, Sędziowie sędzia WSA Łukasz Krzycki (spr.), sędzia WSA Małgorzata Małaszewska-Litwiniec, Protokolant Joanna Dziedzic, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 02 grudnia 2004 r. sprawy ze skargi Gminy G. na decyzję Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] maja 2004 r. Nr [...] w przedmiocie odroczenia terminu płatności administracyjnej kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia wyroku.
Uzasadnienie
IV SA/Wa 539/04
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z dnia [...]. maja 2004 r. (nr [...]) Główny Inspektor Ochrony Środowiska utrzymał w mocy, na zasadzie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...]. sierpnia 2003 r. r. (nr [...]) w sprawie odmowy odroczenia dla Gminy G. terminu płatności administracyjnej kary pieniężnej za odprowadzanie w 2002 roku ścieków do rowu melioracyjnego.
W uzasadnieniu decyzji Główny Inspektor Ochrony Środowiska, powołując się na ustalenia organu I. instancji, wskazał, iż nie zachodzą przesłanki, które uzasadniałyby odroczenie terminu płatności kary na podstawie art. 317 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.). Warunkiem odroczenia terminu płatności kary jest stwierdzenie przez organ, iż podmiot realizuje przedsięwzięcie, którego wykonanie zapewni usunięcie przyczyn wymierzenia kary. Przedłożone przez Gminę dokumenty, w szczególności "Harmonogram realizacji przedsięwzięcia w sprawie zagospodarowania ścieków z Gminy G." z dnia 17. lipca 2003 r. nie pozwalają na stwierdzenie iż Gmina rozpoczęła etap realizacji określonego przedsięwzięcia, którym ma być budowa kolektora tłocznego do oczyszczalni ścieków w E. Zarzucono iż przedłożony dokument nie jest harmonogramem rzeczowo - finansowym. Dodatkowo, zdaniem organu, parametry techniczne realizowanego przedsięwzięcia powinny być na tyle skonkretyzowane, aby
organ orzekający w sprawie mógł przesądzić, iż jego realizacja zapewni ustanie przekroczenia. W rozpatrywanym przypadku Gmina jest na etapie wyboru jednego z czterech wariantów realizacji przedsięwzięcia. Nie są więc spełnione przesłanki odroczenia terminu płatności kary.
W skardze na powyższą decyzję Gmina G. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji, jako niezgodnej z prawem. Skarżąca podnosi, iż Główny Inspektor Ochrony Środowiska arbitralnie uznał, iż Gmina nie realizuje przedsięwzięcia. W jej ocenie realizacja przedsięwzięcia obejmuje także etap prac przygotowawczych. W ocenie Gminy przedłożony harmonogram spełniał wymagania określone w ustawie - Prawo ochrony środowiska. Organ orzekający w sprawie zbyt pochopnie uznał, iż nie zachodzą przesłanki odroczenia terminu płatności kary, nie prowadząc w tym zakresie wymaganego postępowania wyjaśniającego, czym naruszono art. 7 i 77 K.p.a. W skardze wskazano także, iż [...] Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska decyzją z dnia [...]. maja 2004 r. (nr [...]) odroczył termin płatności kary należnej za wprowadzanie przez Gminę ścieków w roku 2003. Podstawę odroczenia stanowiła realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie kolektora tłocznego.
W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Ochrony Środowiska wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Wskazano dodatkowo, iż termin płatności kary za 2003 r. został odroczony z uwagi na inny stan faktyczny przy wydawaniu kolejnego rozstrzygnięcia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa.
Główny Inspektor Ochrony Środowiska, wydający decyzję w niniejszej sprawie w drugiej instancji, powinien orzec po ponownym merytorycznym rozpatrzeniu sprawy. Powinien on rozpatrzeć sprawę uwzględniając stan faktyczny na dzień wydawania orzeczenia. Przedmiotem orzekania był wniosek o odroczenie terminu płatności administracyjnej kary pieniężnej za wprowadzanie ścieków w 2002 roku w związku z realizacja przedsięwzięcia, które spowoduje ustanie przekroczenia. W niniejszej sprawie, organ administracji rozpatrując sprawę po upływie ponad 9. miesięcy od daty orzekania przez organ I instancji, przy ocenie czy zachodzą przesłanki odroczenia oparł się wyłącznie na ustaleniach dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska na etapie orzekania w pierwszej instancji. Z akt sprawy wynika, iż ustalenia te były w sposób oczywisty nieaktualne zważywszy, iż organ I. instancji, orzekając w przedmiocie odroczenia terminu płatności dla skarżącej Gminy kolejnych administracyjnych kar pieniężnych, w związku z
realizacją przedsięwzięcia, które spowoduje ustanie przekroczenia uznał, iż zachodzą przesłanki odroczenia terminu płatności. Znamienne jest, iż decyzja w tym przedmiocie została podjęta dnia [...]. maja 2004 r. a więc prawie dwa tygodnie przed wydaniem zaskarżonego orzeczenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Jak wynika z akt sprawy, organ II instancji dopiero z wniesionej skargi dowiedział się o podjęciu przez wojewódzkiego inspektora decyzji o odroczeniu terminu płatności kolejnej administracyjnej kary pieniężnej w związku ze zmianą stanu faktycznego (pismo GIOŚ z dnia 25. czerwca 2004 r.). Nie wyjaśnienie w niniejszej sprawie podstawowej kwestii, czy w terminie wydawania rozstrzygnięcia, zachodzą przesłanki odroczenia terminu płatności kary, stanowi naruszenie art. 7 i 77 K.p.a. co prowadzi do uchylenia zaskarżonej decyzji.
Dodatkowo należy wskazać, iż organ II. instancji bezpodstawnie twierdził, iż przełożony przez Gminę harmonogram nie mógł stanowić podstawy odroczenia terminu płatności kary, gdyż nie był to harmonogram rzeczowo - finansowo. Wymaganie takie nie wynika z art. 318 ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska. Trzeba jednak zauważyć iż w przypadku gdyby przedłożony harmonogram nie spełniał wymagań wynikających z tego przepisu zastosowanie powinien znaleźć art. 64 § 2 K.p.a., natomiast przedwczesne byłoby w tym przypadku wydawanie decyzji w przedmiocie odroczenia. Natomiast słusznie Główny Inspektor Ochrony Środowiska wskazał, iż harmonogram powinien potwierdzać fakt realizacji przedsięwzięcia. Organ powinien ocenić, czy aktualny fta dzień orzekania etap działań uzasadnia podjęcie decyzji o odroczeniu terminu płatności kary. Organ orzekający w niniejszej sprawie nie uwzględnił, iż na dzień orzekania (maj 2004 r.) przedłożony harmonogram określał etap "opracowanie i przyjęcie harmonogramu realizacji przedsięwzięcia w
zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej" (do 30.06.2004 roku).
Słusznie Główny Inspektor Ochrony Środowiska wskazuje, iż warunkiem wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności kary jest takie skonkretyzowanie założeń realizowanego przedsięwzięcia, które daje możliwość oceny, czy jego realizacja spowoduje ustanie przekroczenia. Organ administracji, o ile poweźmie wątpliwości w tym zakresie, powinien jednak uwzględnić dane i informacje dostępne w dacie podejmowania decyzji. Wyjaśnienie, czy nastąpiły konieczne przesądzenia w wymaganej formie na etapie orzekania, w przypadkach wątpliwych, powinno nastąpić w ramach zasad określonych w K.p.a. (np.. art. 50 §. 1 K.p.a.).
Z przytoczonych wyżej przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz. 1270) orzekł jak w sentencji.
Rozpatrując ponownie sprawę Główny Inspektor Ochrony Środowiska rozważy, czy zaawansowanie działań prowadzonych przez Gminę G. na dzień wydawania decyzji w sprawie odroczenia terminu płatności administracyjnej kary pieniężnej daje podstawę do stwierdzenia, iż realizowane jest przedsięwzięcie, którego realizacja spowoduje ustanie przekroczenia stanowiącego podstawę wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej.