Tezy
Organ skarbowy nie może przerzucać na nabywcę towaru odpowiedzialności za to, że sprzedawca nie zaewidencjonował faktury i nie rozliczył wynikającego z niej podatku VAT.
Obowiązek przeprowadzenia dowodów służących ustaleniu stanu faktycznego tak z urzędu, jak na wniosek wynika z art. 122 oraz art. 187 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./. Organy podatkowe muszą bowiem, zgodnie z treścią art. 122 Ordynacji podatkowej, podejmować wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym, natomiast jakiekolwiek ograniczanie środków dowodowych, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, stanowi zagrożenie dla realizacji zasady prawdy materialnej i może wynikać tylko z przepisów ustawowych.
W szczególności nie znajduje oparcia w powołanych przepisach odmowa przeprowadzenia wskazanych przez podatnika dowodów na okoliczność posiadania przez kontrahenta Skarżącej kopii faktury mającej znaczenie dla zaliczenia poniesionych, wynikających z tej faktury, wydatków do kosztów uzyskania przychodów.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Krystyna Chustecka (spr.), Asesor WSA Ewa Radziszewska-Krupa,, Asesor WSA Jolanta Sokołowska, Protokolant Krzysztof Zagańczyk, po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2004 r. sprawy ze skargi T. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia ... kwietnia 2003 r. Nr ... w przedmiocie podatku od towarów i usług 1. uchyla zaskarżoną decyzję 2. stwierdza, że decyzja ta nie podlega wykonaniu w całości. # SWYROK
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją wydaną na podstawie art. 233 § l pkt l ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), art. 10 ust. 2, art. 23 pkt l oraz art. 25 ust. l pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) oraz § 50 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 109, poz. 1245 ze zm.) Izba Skarbowa w W. utrzymała w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. z dnia ... października 2002r. Nr ..., określającej Pani K.S., właścicielce firmy "T." kwoty zwrotu różnicy podatku od towarów i usług za miesiące wrzesień i grudzień 2001 r., kwoty podatku należnego podlegającego wpłacie za miesiące październik, listopad i grudzień 2001 r. i zaległość podatkową za miesiące: październik, listopad oraz grudzień 2001r. wraz z odsetkami.
W uzasadnieniu decyzji wskazano, podstawą do wydania powyższej decyzji było stwierdzenie przez kontrolujących, że firma obniżyła podatek należny za miesiąc grudzień 2001r. wynikający z faktury Nr ... z dnia ... grudnia 2001r. dokumentującej sprzedaż ... i ..., wystawionej przez przedsiębiorstwo W., przy czym w wyniku czynności sprawdzających przeprowadzonych u kontrahenta ustalono, iż nie posiada on kopii powyższej faktury, a podatek należny od tej sprzedaży nie został ujęty w deklaracji VAT-7 za grudzień 2001r. Zgodnie zatem z art. 23 ust. l ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz § 50 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego za miesiąc grudzień 2001r. o podatek naliczony wynikający z faktury nr ... z dnia ... .12.200k.
Ponadto podatnik w miesiącach: wrzesień, październik, listopad i grudzień 2001r. obniżał podatek należny o podatek naliczony z faktur dokumentujących zakup paliwa i akcesoriów do samochodu Volvo ... nie będącego środkiem trwałym jednostki. W związku z tym, że wydatki te nie stanowią kosztów uzyskania przychodu firmy, zgodnie z art. 25 ust. l pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług uznano, że nie jest możliwe obniżanie podatku należnego o podatek naliczony związany z powyższymi zakupami.
W odwołaniu Strona zarzuciła organowi pierwszej instancji nieuwzględnienie żądań składanych w toku postępowania kontrolnego, a dotyczących przeprowadzenia dowodów z przesłuchania świadków: pełnomocnika przedsiębiorstwa W., Pani E.K. oraz Pani M.K., prowadzącej księgowość Strony, co pozwoliłoby na weryfikację ustaleń dokonanych podczas kontroli. Zdaniem Strony, Pani E.K. była w posiadaniu kopii "początkowo niezaewidencjonowanej" faktury Nr ..., również, iż oświadczenie z dnia 28.09.2001r. o przekazaniu samochodu Volvo ... "w poczet środków trwałych firmy" przesądza że z tym dniem samochód jest środkiem trwałym. Okoliczność tę miałyby właśnie potwierdzić zeznania Pani M.K. .
Izba Skarbowa podzieliła stanowisko organu pierwszej instancji.
Stwierdziła, że żądanie Strony dotyczące przesłuchania w charakterze świadka Pani E.K., pełnomocnika przedsiębiorstwa W., było motywowane chęcią przedstawienia dowodów, iż firma ta wbrew ustaleniom kontroli jest w posiadaniu kopii faktury Nr ... z dnia ... .12.2001r.
Z ustaleń dokonanych przez Urząd Skarbowy w B. wynika , iż przedsiębiorstwo W... nie posiada kopii faktury Nr ... z dnia ... .12.2001r. dokumentującej sprzedaż dokonaną na rzecz T. jak również nie ulega wątpliwości, iż firma W. nie złożyła deklaracji VAT-7 za grudzień 2001r. i nie został odprowadzony podatek należny wynikający z przedmiotowej faktury sprzedaży. W tej sytuacji organ pierwszej instancji zasadnie uznał, że ponowne wyjaśnienia Pani E.K. nie mogą zmienić faktycznych ustaleń dokonanych w sprawie.
Odnośnie wydatków związanych z użytkowaniem samochodu Volvo ..., Izba Skarbowa stwierdziła, iż wydatki te nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodu firmy i zgodnie z art. 25 ust. l pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług nie jest możliwe obniżanie podatku należnego o podatek naliczony związany z powyższymi zakupami pojazdu dla celów podatnika.
Z uwagi na fakt, że Strona nie dokonała wpisu przedmiotowego samochodu do ewidencji środków trwałych, a także nie prowadziła ewidencji przebiegu pojazdu nie jest możliwe zaliczenie poniesionych wydatków na zakup paliwa i eksploatację samochodu do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
Izba Skarbowa uznała, że także w tym przypadku ustalenia organu pierwszej instancji są bezsporne, w związku z tym odmowa przesłuchania prowadzącej księgowość firmy T. Pani M.K. na okoliczność wprowadzenia samochodu Volvo ... "na poczet środków trwałych" była zasadna.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na tą decyzję Skarżąca ponowiła zarzuty podniesione w odwołaniu i wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji Izby Skarbowej .
W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa wniosła o oddalenie skargi, podtrzymując zajęte stanowisko.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który przejął sprawę do rozpoznania na podstawie art. 97 § l ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę -Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271, ze zm.), zważył, co następuje. Skarga jest uzasadniona.
W szczególności odnosząc się do zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego, należy stwierdzić, że postępowanie w sprawie zostało przeprowadzone wadliwie z naruszeniem art. 122, art. 180, art. 187 § 1 oraz art. 188 ustawy Ordynacja podatkowa.
Za uzasadnione Sąd uznał zarzuty Skarżącej dotyczące braku przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego w sprawie i wydania rozstrzygnięcia na podstawie dowolnej oceny wybranych dowodów, bez ustalenia i rozpatrzenia całego materiału dowodowego.
W orzecznictwie i piśmiennictwie utrwalony jest pogląd, że celem postępowania odwoławczego jest ponowne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy podatkowej przez organ odwoławczy. Wynika to z zasady dwuinstancyjności postępowania podatkowego. Zadaniem organu odwoławczego jest wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, ustalenie jaka norma stanowi podstawę prawną rozstrzygnięcia danej sprawy i jaka jest jej treść, dokonanie subsumpcji udowodnionego stanu faktycznego pod tę normę, a następnie ustalenie konsekwencji prawnych, jakie norma ta wiąże z udowodnionym stanem faktycznym.
Przepis art. 122 Ordynacji podatkowej wyraża zasadę prawdy materialnej, zgodnie z którą organy podatkowe obowiązane są podejmować wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. W konsekwencji zasada prawdy materialnej zobowiązuje organy podatkowe do badania związku stanu faktycznego i prawnego sprawy z rzeczywistością. Procesowe gwarancje realizacji zasady prawdy materialnej zawierają regulacje dotyczące postępowania dowodowego ujęte w przepisach rozdziału 11 Ordynacji. Jedną z podstawowych gwarancji osiągnięcia prawdy materialnej jest wymóg zupełnego zgromadzenia materiału dowodowego sformułowany w art. 187 § l Ordynacji.
Poszukiwania stanu faktycznego powinny objąć przy tym wszystkie okoliczności towarzyszące przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, zwłaszcza mające znaczenie dla oceny ich wiarygodności oraz mocy przekonywania Zgromadzenie materiału dowodowego wpływa bezpośrednio na obiektywizm prowadzonego postępowania dowodowego, aby dojść do prawdy obiektywnej organy podatkowe nie mogą ograniczać zakresu środków dowodowych.
Obowiązek przeprowadzenia dowodów służących ustaleniu stanu faktycznego tak z urzędu, jak na wniosek wynika z art. 122 oraz art. 187 § l Ordynacji. Organy podatkowe muszą bowiem, zgodnie z treścią art. 122 Ordynacji, podejmować wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym, natomiast jakiekolwiek ograniczanie środków dowodowych, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, stanowi zagrożenie dla realizacji zasady prawdy materialnej i może wynikać tylko z przepisów ustawowych.
W rozpoznawanej sprawie postępowanie podatkowe nie doprowadziło do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, co stanowi o naruszeniu przepisów postępowania.
W szczególności nie znajduje oparcia w powołanych przepisach odmowa przeprowadzenia wskazanych przez podatnika dowodów na okoliczność posiadania przez kontrahenta Skarżącej kopii faktury mającej znaczenie dla zaliczenia poniesionych, wynikających z tej faktury, wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Okoliczności te nie zostały dostatecznie wyjaśnione w postępowaniu, co Skarżąca wykazała przedkładając pismo Urzędu Skarbowego w B. o przedłożeniu do kontroli przez firmę W. kopii przedmiotowej faktury.
Okoliczność powyższa stanowi potwierdzenie bezzasadności stanowiska w przedmiocie nieuwzględnienia żądań Skarżącej z uwagi na ich oczywistą bezcelowość i oparcie rozstrzygnięcia na stanie faktycznym ustalonym w toku czynności kontrolnych.
Odmowa uzupełnienia postępowania dowodowego w tym zakresie narusza zasadę określoną w art. 191 Ordynacji podatkowej. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy bowiem uwzględnić, zgodnie z dyspozycją art. 188 Ordynacji, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba że okoliczności te stwierdzone są wystarczająco innym dowodem. Wnioski dowodowe dotyczyły kwestii spornych, co do których uznano za nieprzekonywujące wyjaśnienia składane przez Skarżącą.
Zważywszy na powyższe okoliczności postępowanie dowodowe w sprawie wymaga uzupełnienia.
Stwierdzając, że zaskarżona decyzja została podjęta z naruszeniem przepisów, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, Sąd na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. c, art. 152 w zw. z art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.