Tezy
Literalna wykładnia art. 64 par. 2 k.p.a. wskazuje, że pozostawienie podania bez rozpoznania może mieć miejsce w przypadku, gdy nie zostanie ono w ogóle uzupelnione, a w konsekwencji z uwagi na jego nieusuwalne braki nie można mu nadać dalszego biegu. Rygor pozostawienia pisma bez rozpoznania zawarty w przywołanym przepisie odnosi się bowiem jedynie do nieusunięcia braków pisma, a nie ich nieusunięcia w terminie.
W przypadku uzupełnienia przez stronę braków pisma z uchybieniem terminu, o jakim mowa w art. 64 par. 2 k.p.a. pismo powinno zostać rozpatrzone merytorycznie, z tym zastrzeżeniem, ze termin jego wniesienia powinien być liczony od daty wniesienia pisma uzupelniajacego braki.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Krawczyk Sędziowie Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski Sędzia WSA Włodzimierz Kubik (spr.) Protokolant Magdalena Matuszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2009 r. sprawy ze skargi F. S. na bezczynność Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w K. w przedmiocie niezałatwienia wniosku o przyznanie dopłaty w rolnictwie 1. zobowiązuje Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w K. do wydania w terminie miesiąca aktu załatwiającego wniosek skarżącego, 2. zasądza od Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w K. na rzecz skarżącego kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Wnioskiem nadanym w Urzędzie Pocztowym w J. w dniu [...] r. F. S. wystąpił do Agencji Rynku Rolnego Oddziału Terenowego w K. ( dalej ARR OT w K.) o przyznanie dopłaty z tytułu zużytego do siewu materiału siewnego kategorii kwalifikowany mającej charakter pomocy de minimis w rolnictwie. Z uwagi na niewłaściwe wypełnienie złożonego wniosku Dyrektor ARR OT w K. pismem z dnia [...] r. wezwał wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni podając, ze w przypadku nieuzupełnienia wniosku w określonym terminie lub ponownego złożenia niekompletnego lub niepoprawnie wypełnionego wniosku zostanie on pozostawiony bez rozpoznania. Wezwanie to F.S. odebrał w dniu [...]r., a w dniu [...]r. nadał w Urzędzie Pocztowym w P. ponownie wypełniony wniosek o przyznanie przedmiotowej dopłaty. W następstwie tego pismem z dnia [...] r. Zastępca Dyrektora ARR OT w K. poinformował wnioskodawcę, że jego wniosek z dnia [...] r. został pozostawiony bez rozpoznania z uwagi na jego uzupełnienie po terminie. Do pisma dołączone zostało
pouczenie o możliwości wniesienia zażalenia na niezałatwienia sprawy w terminie do Prezesa ARR.
Stosownie do udzielonego pouczenia F. S. wniósł w dniu [...] r. zażalenie do Prezesa ARR za pośrednictwem OT w K. W zażaleniu zakwestionował prawidłowość obliczenia terminu do uzupełnienia wniosku oraz wyraził nadzieję na pomyślne jego załatwienie. Wskazał jednocześnie, że jednym z braków złożonego wniosku był nieprawidłowo wpisany numer faktury, numeru tego nie mógł jednak wpisać poprawnie bowiem faktury dołączył do swojego wcześniejszego wniosku. Przedmiotowe zażalenie nie zostało przekazane Prezesowi ARR, a w miejsce tego Zastępca Dyrektora ARR OT w K. skierował do F. S. pismo z dnia [...] r., w którym podtrzymał stanowisko Agencji dotyczące pozostawienia bez rozpatrzenia złożonego wniosku o przyznanie dopłaty oraz ponownie wymienił braki wniosku z dnia [...] r. W piśmie tym pouczono także żalącego się o możliwości złożenia przez niego skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od otrzymania odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.
Pismem z dnia [...] r. F. S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skargę na bezczynność Dyrektora ARR OT w K. w sprawie niezałatwienia jego wniosku o przyznanie dopłaty z tytułu zużytego do siewu materiału siewnego. Podał, że nie mógł zastosować się w terminie do wezwania organu o uzupełnienie złożonego przez niego w dniu [...] r. wniosku z uwagi na zbyt krótki termin oraz czas żniw. Skarżący wskazał także, że niedysponując fakturą zakupu ziarna, którą dołączył do pierwotnego wniosku nie mógł poprawnie wpisać jej numeru. Wyjaśnił jednocześnie, że zakupiony przez niego materiał siewny kwalifikowany był czterokrotnie droższy od cen skupu ziarna. Skarżący wyraził także gotowość do osobistego stawiennictwa w ARR OT w K., bądź Sądzie w celu uzupełnienia wniosku o przedmiotową dopłatę.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor ARR OT w K. wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w pismach kierowanych do skarżącego informujących o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Dodatkowo podał, że także złożona korekta wniosku w dalszym ciągu zawiera braki formalne, co powoduje, że nawet w przypadku uzupełnienia w terminie złożonego wniosku nie mógłby on zostać rozpatrzony.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga jest zasadna, bowiem Dyrektor ARR OT w K. nie załatwił wniosku skarżącego, w terminie określonym przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.
Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej p.p.s.a.) zakres przedmiotowy skargi na bezczynność wyznaczają postanowienia art. 3 § 2 pkt 1 - 4 tej ustawy. Zaskarżenie bezczynności organu administracji publicznej jest zatem dopuszczalne w takim zakresie, w jakim dopuszczalne jest z mocy powyższych przepisów zaskarżenie decyzji, postanowień oraz innych aktów i czynności. Przesłanka ta została niewątpliwie spełniona, bowiem w kontrolowanym postępowaniu skarżący domagał się przyznania mu dopłaty, o jakiej mowa w art. 40c ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1702 ze zm. - dalej ustawa o ARR), należnej z tytułu zużytego do siewu materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany. Dopłaty te, jak stanowi art. 40d ust. 1 przywołanej ustawy, przyznawane zostają w drodze decyzji dyrektora oddziału terenowego
Agencji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego.
Drugą przesłanką skutecznego uruchomienia postępowania sądowoadministracyjnego ze skargi na bezczynność organu, stanowi podobnie jak w przypadku innych skarg, wypełnienie wskazanego w art. 52 p.p.s.a. obowiązku wyczerpania przysługujących skarżącym środków zaskarżenia. Także i ta przesłanka została w sprawie spełniona, bowiem skarżący pismem z dnia [...] r. wniósł do Prezesa ARR przewidziane w art. 37 § 1 k.p.a. zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 tej ustawy. Okoliczność, że zażalenie to nie zostało przekazane przez Dyrektora ARR OT w K. Prezesowi Agencji nie ma wpływu na ocenę wyczerpania przez skarżącego przysługujących mu środków zaskarżenia. W sprawie dotyczącej bezczynności organu, do uznania spełnienia przesłanki o jakiej mowa w art. 52 § 2 p.p.s.a. wystarczające jest wykazanie, że strona wniosła zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie do organu administracji wyższego stopnia trybie art. 37 k.p.a. Z punktu widzenia dopuszczalności skargi
pozbawiony znaczenia jest natomiast sposób załatwienia tego zażalenia, a w szczególności nieprzekazanie go organowi wyższego stopnia przez organ pozostający w bezczynności.
Zasadniczym problemem wymagającym rozstrzygnięcia w kontrolowanym postępowaniu pozostaje kwestia prawidłowości zastosowania w sprawie art. 64 § 2 k.p.a. Wskazać należy, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o ARR jeżeli przepisy ustawy albo przepisy odrębne nie stanowią inaczej, do postępowań w sprawach indywidualnych, rozstrzyganych w drodze decyzji przez dyrektorów oddziałów terenowych oraz Prezesa Agencji, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z wyłączeniem art. 7, art. 9, art. 10, art. 75 § 1, art. 77 § 1 oraz art. 81. W odpowiedzi na skargę pozostający w bezczynności Dyrektor ARR OT w K. podniósł, że z uwagi na nieprawidłowe wypełnienie formularza wniosku o przyznanie przedmiotowej dopłaty wezwał skarżącego do jego uzupełnienia w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia go bez rozpatrzenia. Skład Sądu podziela stanowisko, że pozostawienie podania bez rozpoznania nie następuje ani w formie decyzji, ani postanowienia, jest to bowiem jedynie czynność materialno-techniczna, o której
należy poinformować stronę ( por. wyrok NSA dnia 4 stycznia 2000 r., I SAB 133/99, [w;] LEX nr 55296). Zdaniem Sądu jednak nie można zaaprobować stanowiska, że trzydniowe uchybienie terminu do uzupełnienia braków wniosku nakazywało organowi pozostawić go bez rozpoznania. Stosownie do art. 64 § 2 k.p.a., jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Literalna wykładnia art. 64 § 2 k.p.a. wskazuje, że pozostawienie podania bez rozpoznania może mieć miejsce w przypadku, gdy nie zostanie ono w ogóle uzupełnione, a w konsekwencji z uwagi na jego nieusuwalne braki nie można mu nadać dalszego biegu. Odmiennie przedstawia się sytuacja, gdy do uzupełnienia podania dochodzi z uchybieniem ustawowego terminu siedmiu dni, bowiem okoliczność taka nie upoważnia organu do pozostawienia pisma bez rozpoznania, gdyż ustawodawca w art. 64
§ 2 k.p.a. in fine nie wprowadził takiego rygoru. Rygor pozostawienia pisma bez rozpoznania zawarty w przywołanym przepisie odnosi się bowiem jedynie do nieusuniecia braków pisma, a nie ich nieusuniecia w terminie. W przypadku uzupełnienia przez stronę braków pisma z uchybieniem siedmiodniowego terminu, o jakim mowa w art. 64 § 2 k.p.a. pismo to powinno zostać rozpatrzone merytorycznie, z tym zastrzeżeniem, że termin jego wniesienia powinien być liczony od daty wniesienia pisma uzupełniającego braki. W kontrolowanej sprawie pociągało to za sobą konieczność ustalenia przez Dyrektora ARR OT w K., czy uzupełniony wniosek został złożony w terminach przewidzianych przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie terminów składania wniosków o przyznanie dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany oraz terminu i sposobu wypłaty tej dopłaty (Dz. U. nr 214, poz.1581).
W pouczeniu zamieszczonym w skierowanym do skarżącego wezwaniu do uzupełnienia braków wniosku organ zamieścił także stwierdzenie, że dostarczenie do ARR ponownie niekompletnie lub niepoprawnie wypełnionej dokumentacji także spowoduje pozostawienie złożonego wniosku bez rozpoznania. Zauważyć należy, że w Kodeksie postępowania administracyjnego brak jest stosownego przepisu zezwalającego organowi na pozostawienie bez rozpoznania pisma zawierającego błędy bądź braki, które zostało wniesione w wyniku zastosowania się strony do wezwania skierowanego do niej w trybie art. 64 § 2 k.p.a. W takiej sytuacji organ winien zatem ponownie wezwać stronę w trybie art. 64 § 2 k.p.a. do usunięcia braków kolejnego pisma.
W tym stanie rzeczy Sąd na mocy art. 149 p.p.s.a. zobowiązał organ do wydania w terminie miesiąca aktu załatwiającego wniosek skarżącego. Termin załatwienia sprawy wskazany w sentencji wyroku należy liczyć stosownie do art. 286 § 2 p.p.s.a. od dnia doręczenia akt organowi. O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepisy art. 200, art. 205 § 1 oraz art. 209 p.p.s.a.