Tezy
Przyczyny odroczenia zasadniczej służby wojskowej wymienione w treści art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) są przyczynami obligatoryjnymi i jeżeli organ stwierdzi wystąpienie którejś z tych przyczyn jest bezwzględnie zobowiązany wydać decyzję o odroczeniu zasadniczej służby wojskowej nawet wówczas gdyby miało to być kolejne odroczenie (przesłanka ta nie jest bowiem uwarunkowania ograniczeniami określonymi w ust. 4 oraz ust. 5 omawianego przepisu).
Przyczyny odroczenia zasadniczej służby wojskowej wymienione w treści art. 39 ust. 3 omawianej ustawy są przyczynami fakultatywnymi. Wystąpienie którejś z tych przyczyn powoduje konieczność rozważenia przez organ, w granicach uznania administracyjnego, zasadności odroczenia zasadniczej służby wojskowej.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Adam Lipiński (spr.), Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski, Janusz Walawski, Protokolant Beata Gibzińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 stycznia 2009 r. sprawy ze skargi P. C. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w W. z dnia [...] lipca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia odroczenia zasadniczej służby wojskowej: 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wojskowego Komendanta Uzupełnień - [...] z dnia [...] maja 2008 r. 2) zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Uzasadnienie
Wojskowy Komendant Uzupełnień [...] w dniu 13 maja 2008 r. wręczył poborowemu P. C. kartę powołania kierującą do odbycia zasadniczej służby wojskowej w [...], z terminem stawiennictwa w dniu 6 sierpnia 2008 r.
Od powyższej karty powołania - decyzji administracyjnej P. C. złożył odwołanie, które zostało rozpatrzone negatywnie przez Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w W. decyzją nr [...] z dnia [...] czerwca 2008 r. (powyższa sprawa nie jest przedmiotem niniejszego postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie). Jednocześnie w odwołaniu P. C. złożył wniosek o udzielenie odroczenia terminu odbycia zasadniczej służby wojskowej z uwagi na przyjęcie go na pierwszy rok studiów niestacjonarnych, na kierunku Zarządzanie, rozpoczynający się w roku akademickim 2008/2009, w [...]. Do wniosku o odroczenie poborowy dołączył umowę zawartą ze Szkołą Wyższą w dniu 10 maja 2008 r. oraz dowody opłaty rekrutacyjnej i opłaty za studia.
Wojskowy Komendant Uzupełnień [...] po rozpatrzeniu powyższego wniosku decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2008 r. odmówił udzielenia odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na ważne sprawy osobiste i rodzinne. Od decyzji tej P. C. złożył odwołanie do Wojewódzkiego Szefa Sztabu Wojskowego w W., który decyzją z dnia [...] lipca 2008 r. na podstawie art. 127 § 2 i art. 138 § 1 pkt. 1 Kpa oraz art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu decyzji z dnia [...] lipca 2008 r. organ II instancji wskazał, iż P.C. korzystał już wcześniej kilkakrotnie z odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na ważne sprawy osobiste i od dnia 10 listopada 2006 r. ze względu na pobieranie nauki w [...]. Z powodu skreślenia poborowego z listy studentów tej uczelni w dniu 14 grudnia 2007 r., zgodnie z art. 39 ust. 6 cyt. wyżej ustawy, odroczenie zasadniczej służby wojskowej z tytułu pobierania nauki zostało anulowane. W myśl art. 4 ust. 1 cyt. wyżej ustawy P. C. podlega powszechnemu obowiązkowi obrony. Zgodnie z art. 39 ust. 3 powyższej ustawy odroczenia zasadniczej służby wojskowej można udzielić ze względu na ważne sprawy osobiste lub rodzinne poborowego, a w szczególności związane z zaistnieniem trudnej sytuacji osobistej lub rodzinnej, które upoważniają do udzielenia poborowemu odroczenia z tytułu sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny albo z powodu konieczności załatwienia spraw związanych z prowadzeniem przez poborowego
przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego albo innej działalności gospodarczej. Powyższego odroczenia udziela się tylko jeden raz w wymiarze od 3 do 12 miesięcy. Z ewidencji wojskowej poborowego wynika, że zainteresowany korzystał już z tej formy odroczenia. W związku z powyższym brak jest podstaw formalno - prawnych do udzielenia ponownego odroczenia zasadniczej służby wojskowej ze względu na ważne sprawy osobiste i rodzinne.
Decyzję z dnia [...] lipca 2008 r. Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w W. P. C. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wnosząc o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzucał naruszenie przepisu art. 107 § 1 i 3 Kpa poprzez brak ustosunkowania się do jego wniosku o odroczenie zasadniczej służby wojskowej z uwagi na rozpoczęcie nauki w [...] i przedstawionych przez niego na tę okoliczność dowodów. Na poparcie zasadności żądania odroczenia zasadniczej służby wojskowej przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2003 r. sygn. akt III SA 1365/03. Na rozprawie skarżący złożył zaświadczenie stwierdzające, iż jest studentem wspomnianej wyżej uczelni.
W odpowiedzi na skargę Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w W. wniósł o jej oddalenie, przytaczając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Polemizując z zarzutami skargi, organ stwierdził, że skarżący nie przedstawił dowodu potwierdzającego, iż jest on aktualnie studentem.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.) do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona. W niniejszej sprawie sądem tym jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Natomiast zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269) sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania. Innymi słowy, wojewódzki sąd administracyjny nie orzeka, co do istoty sprawy w zakresie danego przypadku, lecz jedynie kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w tym postępowaniu z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.
Skarga jest zasadna.
Organ nie wyjaśnił w sposób prawidłowy rozpoznawanej sprawy.
Wojskowy Komendant Uzupełnień [...] w decyzji z dnia [...] maja 2008 r. w ogóle nie odniósł się do przedstawionych przez poborowego argumentów na okoliczność udzielenia odroczenia zasadniczej służby wojskowej, to jest do faktu rozpoczęcia nauki na wyższej uczelni i nie dokonał oceny dowodów przedstawionych na te okoliczność przez zainteresowanego. Organ ten nie wskazał także na podstawie jakiego konkretnie przepisu odmówił uwzględnienia wniosku. Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w W. rozpatrując odwołanie od dotkniętej takimi wadami decyzji, pomimo zasygnalizowania tych wad w odwołaniu, utrzymał zaskarżoną decyzję organu I instancji w mocy. W uzasadnieniu swojej decyzji organ II instancji także nie odniósł się do istoty wniosku o odroczenie zasadniczej służby wojskowej, całkowicie abstrahując od faktu powoływania się przez P. C. na okoliczność rozpoczęcia nauki na wyższej uczelni i nie dokonał oceny dowodów przedstawionych przez zainteresowanego na tę okoliczność. W rezultacie takiego działania ani
wniosek o odroczenie zasadniczej służby wojskowej ani odwołanie od decyzji organu I instancji nie zostały rozpatrzone.
Nadto Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w W. w uzasadnieniu swojej decyzji rozwodzi się nad zasadami udzielania odroczenia ze względu na ważne sprawy osobiste lub rodzinne poborowego, a w szczególności związane z zaistnieniem trudnej sytuacji osobistej lub rodzinnej, które upoważniają do udzielenia poborowemu odroczenia z tytułu sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny albo z powodu konieczności załatwienia spraw związanych z prowadzeniem przez poborowego przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego albo innej działalności gospodarczej, określonymi w art. 39 ust. 3 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP. Tymczasem z treści wniosku o odroczenie jak i odwołania wynika, iż skarżący stara się o odroczenie zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 39 ust. 1 pkt. 4 przedmiotowej ustawy, a zatem na całkiem innej podstawie. Do tego aspektu sprawy organ nie odniósł się w żaden sposób.
Przyczyny odroczenia zasadniczej służby wojskowej wymienione w treści art. 39 ust. 1 omawianej ustawy są przyczynami obligatoryjnymi i jeżeli organ stwierdzi wystąpienie którejś z tych przyczyn jest bezwzględnie zobowiązany wydać decyzję o odroczeniu zasadniczej służby wojskowej. W przypadku przesłanki określonej w art. 39 ust. 1 pkt 4 organ jest bezwzględnie zobowiązany wydać decyzję o odroczeniu zasadniczej służby wojskowej nawet wówczas gdyby miało to być kolejne odroczenie (przesłanka ta nie jest bowiem uwarunkowana ograniczeniami określonymi w ust. 4 oraz 5 omawianego przepisu).
Brak zbadania przez organ czy rzeczywiście, jak twierdzi skarżący, w sprawie zachodzi przyczyna odroczenia zasadniczej służby wojskowej z uwagi na przyjęcie poborowego na wyższe studia, jest istotnym uchybieniem mającym bezpośredni wpływ na wynik sprawy.
Przyczyny odroczenia zasadniczej służby wojskowej wymienione w treści art. 39 ust. 3 omawianej ustawy są przyczynami fakultatywnymi. Wystąpienie którejś z tych przyczyn powoduje konieczność rozważenia przez organ w granicach uznania administracyjnego zasadności odroczenia zasadniczej służby wojskowej.
Reasumując organy obu instancji wadliwie rozpatrzyły niniejsza sprawę, naruszając w sposób istotny dla wyniku sprawy przepisy art. 6, art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 3 Kpa.
W tym stanie rzeczy, na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit.c) i w związku z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji wyroku.