Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

II SA/Kr 489/07 - Wyrok WSA w Krakowie z 2008-03-25

0
Podziel się:

Niezgodność z przepisami, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane mogła dotyczyć tak braku uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę, jak również realizacji inwestycji na podstawie pozwolenia na budowę, ale z naruszeniem innych przepisów.

Tezy

Niezgodność z przepisami, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane mogła dotyczyć tak braku uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę, jak również realizacji inwestycji na podstawie pozwolenia na budowę, ale z naruszeniem innych przepisów.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Aldona Gąsecka-Duda Sędziowie: WSA Barbara Pasternak AWSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) Protokolant: Katarzyna Paszko-Fajfer po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 marca 2008 r. sprawy ze skargi B. G., K. G., W. G. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy wydania nakazu rozbiórki I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. na rzecz skarżącej B. G. kwotę 500 zł (pięćset złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania; III. zarządza zwrot na rzecz skarżących K. G. i W. G. ze środków Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie kwot po 500 zł (pięćset złotych) uiszczonych tytułem wpisu od skargi.

Uzasadnienie

Dnia [...] r. W. G., B.G., K.G, M.G. i W.C. złożyli, w toku innego postępowania administracyjnego, wniosek o wydania nakazu rozbiórki wodociągu dla zabezpieczenia przeciwpożarowego i zaśnieżania [...] w Z..

Po tak wszczętym postępowaniu Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Z. decyzją z [...] r., działając na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, odmówił wydania nakazu rozbiórki wodociągu dla zabezpieczenia p.pożarowego oraz zaśnieżania [...].Z., wykonanego przez [...] sp. z o.o.

W uzasadnieniu tej decyzji podniesiono, że tą decyzją załatwiono wniosek stron dotyczący wydania, na podstawie art. 48 Prawa budowlanego, nakazu rozbiórki ww. wodociągu. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 16.04.2004 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane do spraw wszczętych i niezakończonych do tej daty decyzją ostateczną, należy stosować przepisy dotychczasowe. Przedmiotowy wodociąg został wykonany w [...] r. przez inwestora na podstawie obowiązującego w dacie jego budowy pozwolenia na budowę z dnia [...] r. i inwestor ten [...] 1994 r. powiadomił właściwy organ administracji o zakończeniu budowy. Na podstawie obowiązujących do końca grudnia 1994 r. przepisów Prawa budowlanego brak zgłoszenia sprzeciwu na wniosek informujący o zakończeniu budowy winien być traktowany jako skuteczne zawiadomienie o jej zakończeniu. Organ wskazał, iż w okresie budowy wodociągu dokonano zmiany jego trasy na odcinku od hydrantu [...] do hydrantu [...], ale zmiana ta została opisana przez projektanta i organ administracji
architektoniczno-budowlanej uznał tą zmianę za nieistotną. Podniesiono również, że po zakończeniu budowy inwestor wykonał dodatkowe hydranty oraz przełożył hydranty nr [...] wraz z włączeniem do sieci, ale to jest przedmiotem odrębnego postępowania. Mimo braku wniesienia sprzeciwu, prowadzone jest odrębne postępowanie administracyjne na podstawie art. 50 i następne Prawa budowanego celem stwierdzenia zgodności wybudowanego wodociągu z prawem. Wodociąg ten, w trakcie jego budowy, był zlokalizowany w planie miejscowym na obszarze oznaczonym jako[...] - "tereny nieurządzone z przewagą zieleni niskiej oraz tereny usług sportu". Inwestorowi (Spółce [...]) nie można zarzucić dopuszczenia się samowoli budowlanej, ponieważ w dacie realizacji i zakończenia przedmiotowej inwestycji Spółka ta legitymowała się ostatecznym pozwoleniem na budowę. Budowa była prowadzona legalnie i pozwolenie na budowę nawet dotknięte wadą nieważności wywołało w tej sprawie określone skutki.

Dnia [...]2004 r. odwołanie od tej decyzji wnieśli B.G., W.G., KG. i W. C., domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji w całości i merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy lub uchylenia zaskarżonej decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że sprawa była w sposób długotrwały prowadzona, ginęły akta administracyjnej, które później odnajdywały się. Zaskarżonej decyzji organu pierwszej instancji zarzucono wskazanie błędnej podstawy prawnej i błędne zastosowanie ustawy z 7.07.1994 r. Prawo budowlane. Inwestycja ta została zakończona w [...] 1994 r. w związku z tym powinny mieć do niej zastosowanie wyłącznie przepisy ustawy z 24.10.1974 r. Prawo budowlane. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z [...].1999 r. stwierdził nieważność pozwolenia na budowę wydanego przez Burmistrza Z. w dniu [...]1993 r. w związku z realizacją tejże inwestycji na gruntach stanowiących własność osób trzecich i skarga na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny. W związku z tym organy administracji po dacie wyroku sądu administracyjnego powinny prowadzić postępowanie w tej sprawie na podstawie art. 37 - 42 Prawa budowlanego z 1974 r. i w pierwszej kolejności rozważyć
dopuszczalność wydania nakazu rozbiórki. Wybudowanie przedmiotowego rurociągu, a w szczególności korzystanie z armatek śnieżnych, nocne zaśnieżanie i praca ratraków spowodowały pogorszenie warunków zdrowotnych i użytkowych otoczenia tego obiektu, [...] i spowodowało to zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Podniesiono, że tak wybudowany rurociąg nie znalazł zastosowania do ochrony przeciwpożarowej, bowiem hydranty zlokalizowane są na terenie niedostępnym, a w [...] od 100 lat nie było pożaru. Teren rolny w okresie zimy jest zaśnieżany wodą skażoną bakteriologicznie oraz metalami ciężkimi, a przy tym z terenem skarżenia sąsiadują osiedla mieszkaniowe. Tereny te są przy tym wykorzystywane rolniczo.

Odwołujący podnieśli również, że praca ratraków skutkuje degradacją warstwy próchnicznej gleby i stanowi to duże zagrożenie dla środowiska. Tym samym eksploatacja przedmiotowego rurociągu narusza uzasadnione interesy osób trzecich, chronione art. 5 Prawa budowlanego z 1974 r. oraz przepisami ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska.

Dnia [...]2004 r. odwołanie z wnioskiem o uchylenie zaskarżonej decyzji i zwrot sprawy organowi pierwszej instancji celem ponownego jej rozpoznania wniosła M.G. Uzasadnienie tego odwołania zawiera ww. argumenty podniesione przez pozostałych odwołujących.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia[...] r. znak [...] uchylił zaskarżoną decyzję w całości i orzekł w ten sposób, że nie stwierdził podstaw do wydania decyzji nakazującej rozbiórkę wodociągu dla zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz zaśnieżania [...]. w Z.. Powodem wydania takiej decyzji merytorycznej była potrzeba jedynie doprecyzowania rozstrzygnięcia w tej sprawie.

W uzasadnieniu tej decyzji podniesiono, że wodociąg ten został zgodnie z prawem wybudowany w oparciu o prawomocne pozwolenie na budowę. W 1995 r. dokonano odbioru tego obiektu, a stwierdzenie nieważność tego pozwolenia miało miejsce dopiero w dniu [...]1999 r. w związku z brakiem legitymowania się przez inwestora prawem do terenu inwestycji. Tym samym brak było podstaw do badania zgodności tej inwestycji z przepisami ustaw Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. i 24 października 1974 r., a właścicielom terenów zajętych pod już zrealizowaną inwestycję przysługują jedynie roszczenia cywilne, tj. roszczenie negatoryjne lub roszczenie odszkodowawcze.

Organ odwoławczy podniósł również, że art. 37 ustawy z dnia 24.10.1974 r. Prawo budowlane dotyczy tylko takiej sytuacji, w której zrealizowano inwestycję bez pozwolenia na budowę, ale taka sytuacja nie miała miejsca w tej sprawie.

Decyzję tą doręczono w dniu[...] r. skarżącym BG., W.G. i KG., którzy dnia [...]2007 r. wnieśli skargę na tą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, domagając się wydania nakazu przymusowej rozbiórki wodociągu dla zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz zaśnieżania [...].w Z.. faktycznie będącego rurociągiem do zaśnieżania, wykonanego przez [...] sp. z o.o.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że sprawa była prowadzona bardzo długo, organy pozostawały przez okres[...]lat w bezczynności. [...] sp. z o.o. nie posiada obecnie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla przedmiotowego wodociągu, bowiem decyzję tą uchylił Naczelny Sąd Administracyjny. Gmina Z. nie posiada miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i nie można stwierdzić, że wodociąg ten znajduje się na obszarze przeznaczonym pod jego budowę. Ponadto inwestor nie posiadał prawa do dysponowania nieruchomościami skarżących, to znaczy działkami nr:[...], [.. ], [...], [...] [...] .[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...]. Ponadto pozwolenie na budowę zostało wydane z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 24.10.1974 r. Prawo budowlane, polegającym na niewłaściwym zastosowaniu w tej sprawie tejże ustawy. Przedmiotowa inwestycja została zakończona[...]1994 r. i tym samym przepisy Prawa budowlanego z 1974 r. powinny mieć zastosowanie do wszelkich postępowań
dotyczących tej inwestycji. Wynika to wprost z art. 103 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

W ocenie skarżących nieważność decyzji oznacza, że nie wywołała ona żadnych skutków prawnych i tym samym nie stworzyła stanu istnienia pozwolenia na budowę. Stwierdzenie nieważności decyzji wywołało skutki z mocą wsteczną. Samowolą budowlaną jest zmiana trasy budowy wodociągu, a ponadto taką samowolą była budowa hydrantów po zgłoszeniu zakończenia budowy. Ponadto w przypadku wykonania inwestycji, bezprzedmiotowym jest wydawanie kolejnego pozwolenia na budowę, a przeciwna interpretacja narusza art. 7 k.p.a.

Skarżący podnieśli, że w tej sprawie winien być zastosowany art. 37 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane. W trakcie eksploatacji przedmiotowej inwestycji na zabudowania sąsiednie spada sztuczny śnieg, a nocna praca urządzeń do zaśnieżania generuje hałas o natężeniu do [...] dB. Badania wody [...] potwierdziło jej skażenie metalami ciężkimi i skażenie bakteriologiczne, co jest skutkiem zastosowania chemikaliów do produkcji sztucznego śniegu. Warstwa gleby jest niszczona przez ratraki, a wyciek substancji ropopochodnych degraduje środowisko naturalne. Przedmiotowa inwestycja oddziałuje na mieszkańców, narciarzy i zwierzęta. Poza wymienionymi w art. 37 ust. 1 ustawy z 24.10.1974 r. Prawo budowlane przesłankami, zachodzą również inne ważne przyczyny uzasadniające wydanie nakazu rozbiórki, do których należy zaliczyć: emisję sztucznego śniegu na nieruchomości skarżących bez ich zgody, naruszenie ich prawa własności; brak dotychczasowego zastosowania wodociągu do celów ochrony
przeciwpożarowej oraz brak wykorzystywania tego wodociągu do przesyłania wody pitnej.

Budowa wodociągu przesyłającego wodę do produkcji śniegu zagraża unikatowemu charakterowi tych terenów i powoduje stałą degradację zbocza [...].

Nakaz rozbiórki tego wodociągu wynika z art. 37 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego z 1974 r. w związku z art. 5 tejże ustawy. Żadna bowiem inwestycja nie może naruszać słusznych praw osób trzecich, a korzystanie z tego wodociągu generuje hałas, wibracje, zakłócenia elektryczne oraz zanieczyszcza glebę, wodę i powietrze. Eksploatacja tego wodociągu narusza również przepisy ustawy z 31.01.1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska. Niezasadnym jest również stanowisko Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego o przysługujących skarżącym roszczeniach cywilnych (negatoryjnych), skoro zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego ocena naruszenia praw osób trzecich w związku z realizacją danej inwestycji należy wyłącznie do organów administracji i sądu administracyjnego. Tym samym o rozbiórce tego wodociągu nie może orzec sąd cywilny. Ponadto organy administracji nie wzięły pod uwagę i tego, że wyroki sądu administracyjnego wiążą w danej sprawie i wbrew tej zasadzie wydano zaskarżone decyzje.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, w całości podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Ustosunkowując się do twierdzeń skargi podniesiono, że przedmiotowy wodociąg został legalnie wybudowany pod rządem ustawy z [...]1974 r. Prawo budowlane. W tej sprawie nie ma zastosowania art. 37 ww. ustawy, bo artykuł ten stosuje się tylko do takich inwestycji, które zrealizowano bez pozwolenia na budowę. Do czasu przyjęcia inwestycji do użytkowania w 1995 r. inwestor legitymował się ważnym pozwoleniem na budowę z [...]1993 r. Ponadto inwestor nie dopuścił się samowoli budowlanej, skoro w okresie realizacji inwestycji legitymował się ostatecznym pozwoleniem na budowę i takie stanowisko prezentują sądy administracyjne. Poza zakresem kompetencji organów administracji są natomiast kwestie swobodnego dysponowania przez skarżących ich nieruchomościami i ewentualnych uciążliwości związanych z istnieniem wodociągu, które mogą być rozstrzygnięte tylko przez sąd cywilny.

Na rozprawie skarżąca B.G. podtrzymała stanowisko zawarte w skardze.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Skarżący B.G., W.G. i K.G. lutego 2007 r. wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] r., doręczoną skarżącym [...] 2007 r. Skarga została wniesiona z zachowaniem ustawowego 30-dniowego terminu.

Właściwym rzeczowo do rozpoznania niniejszej skargi jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, który w ramach kontroli działalności administracji publicznej, przewidzianej w art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie P.p.s.a., uprawniony jest do badania, czy przy wydaniu zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związanym granicami skargi (art. 134 P.p.s.a.).

Właściwość miejscowa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w tej sprawie wynika stąd, że Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, którego decyzja została zaskarżona, ma siedzibę w [...]. Z art. 13 § 2 P.p.s.a. wynika, że do rozpoznania sprawy właściwym miejscowo jest ten wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona. Zgodnie z § 1 pkt 5 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2003 r. w sprawie utworzenia wojewódzkich sądów administracyjnych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz.U. z 2003 r. Nr 72, poz. 652 z późn. zm.) obszar właściwości Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie obejmuje obszar Województwa [...].

W przedmiotowej sprawie Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego naruszył przepisy postępowania administracyjnego w stopniu uzasadniającym uchylenie zaskarżonej decyzji.

Treść zaskarżonej decyzji jest niejasna, nieprecyzyjna i pozwala na jej różnorodną, a nawet sprzeczną interpretację. Przede wszystkim nie wiadomo, jaką podstawę prawną przywołał organ odwoławczy wydając zaskarżoną decyzję. Wskazano bowiem zarówno na art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie jako "Prawo budowlane z 1994 r.", jak i art. 37 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowane (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie jako" Prawo budowlane z 1974 r.". Jednocześnie wskazano w uzasadnieniu, że zastosowanie art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r. wynika z art. 103 Prawa budowlanego z 1994 r.

Trudno tym samym stwierdzić, na jakiej podstawie prawnej rzeczywiście wydał swoją decyzję organ odwoławczy. Skoro w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji znalazło się stwierdzenie o braku podstaw stosowania art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r., to należało konsekwentnie przestrzegać raz przyjętego założenia i prowadzić postępowanie na podstawie przepisów Prawa budowlanego z 1974 r. Z drugiej zaś strony organ odwoławczy stwierdził, że nie ma podstaw do wyłączenia art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r., bo ten przepis dotyczy tylko sytuacji, w której inwestor zrealizował inwestycję bez pozwolenia na budowę, a taka sytuacja nie zachodzi w tej sprawie i tym samym nie można stosować art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r. - bo przepis ten również dotyczy inwestycji zrealizowanej bez pozwolenia na budowę i jeżeli tak, to należało stosować jedynie art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r. Jednak w tej sprawie organ odwoławczy konsekwentnie nie stosował żadnej z ww. ustaw, zamiennie powołując bądź to art. 37 Prawa budowlanego z 1974
r., bądź art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r.

Tym samym w istocie trudno jest ustalić, jaka była rzeczywiście podstawa prawna orzekania w tej sprawie.

W ocenie Sądu w tej sprawie, w związku z wyraźnym żądaniem skarżących wydania decyzji nakazującej rozbiórkę całej budowli wybudowanej do końca 1994 r., zastosowanie winny znaleźć przepisy obowiązujące w dacie zakończenia tejże inwestycji, czyli wyłącznie przepisy ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowane (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.). Wynika to wprost z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.), zgodnie z którym art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r. nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie tejże ustawy (czyli przed dniem [...] 1995 r.) lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, to znaczy przepisy Prawa budowlanego z 1974 r. Tym samym skoro wnioskodawcy złożyli wniosek o wydanie decyzji nakazującej rozbiórkę wybudowanej budowli (wodociągu) jako samowoli budowlanej, to
obowiązkiem organów administracyjnych było prowadzenie postępowania zgodnie z tym żądaniem, czyli w przedmiocie orzekania o istnieniu tzw. "samowoli budowlanej" i związanej z nią skutków.

W orzecznictwie sądowym powszechnie przyjmowany jest pogląd, iż do orzekania o rozbiórce lub legalizacji obiektów budowlanych, których budowa została zakończona przed [...].1995 r. zastosowanie mają przepisy Prawa budowlanego z 1974 r., umożliwiające - w przypadku braku podstaw do stosowania art. 37 ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa budowlanego 1974 r.- tzw. "legalizację" (tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 maja 1999 r., sygn. akt IV SA 783/97, opub. w LEX nr 47283; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 września 2005 r., sygn. akt VII SA/Wa 244/2005, opub. w LEX nr 194702, Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2005 r., sygn. akt VII SA/Wa 85/2004, opub. w LEX nr 198953).

Z akt sprawy wynika, że równocześnie z tym postępowaniem administracyjnym było oddzielnie prowadzone odrębne postępowanie w sprawie wydania pozwolenia na użytkowanie ww. wodociągu również na podstawie przepisów Prawa budowlanego z 1974 r., które chociaż nie zostało wprost wymienione w art. 103 ust. 2 Prawa budowlanego z 1994 r. jako prowadzone na podstawie dotychczasowych przepisów, to jednak jako jeden z etapów (końcowych) legalizacji samowolnie wzniesionego obiektu budowlanego podlega ocenie na podstawie art. 42 Prawa budowlanego z 1974 r.

Już bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 10 czerwca 1996 r., sygn. akt OPS 3/1996, opub. w ONSA 1997 r., nr 1, poz. 2 zawarł tezę, zgodnie z którą "jeżeli w sprawie o nakazanie rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części, którego budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414), mają zastosowanie przepisy dotychczasowe, przepisu art. 49 ust. 1 tej ustawy nie stosuje się". Nie było więc w tej sprawie podstaw do stosowania Prawa budowlanego z 1994 r. i w tym zakresie argumentacja skarżących wskazująca, iż stosownie do art. 103 ust. 2 Prawa budowlanego z 1994 r., przepis art. 48 tejże ustawy nie ma zastosowania do obiektów zrealizowanych przed dniem [...].1995 r., do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli ustawy Prawo budowlane z 1974 r. jest w ocenie Sądu zasadna. Nie jest to jedynie uchybienie.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podniesiono, że przedmiotowa inwestycja (wodociąg dla zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz zaśnieżania [...]. w Z.) została zrealizowana przed 1995 r. i była ona zgodna z obowiązującymi przepisami z wyjątkiem braku posiadania prawa do dysponowania częścią terenu inwestycji, dodając, że o legalności tejże inwestycji ma świadczyć, w ocenie organu odwoławczego, zgłoszenie zakończenia jej budowy i brak wniesienia sprzeciwu na takie zgłoszenie. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podziela tak zaprezentowanego stanowiska. O tym, czy zrealizowana inwestycja jest "legalna" w znaczeniu, czy nie narusza obowiązujących przepisów, nie rozstrzyga brak wniesienia sprzeciwu na zgłoszenie. Zgłoszenie zakończenia budowy (zawiadomienie o zakończeniu budowy), dokonane w trybie art. art. 41 ust. 2 Prawa budowlanego z 1974 r. nie powodowało automatycznej legalizacji. Było to tylko zawiadomienie o zakończeniu budowy zawierające, między innymi, oświadczenie inwestora, że zrealizowano obiekt
budowlany (budowlę) zgodnie z pozwoleniem na budowę i obowiązującym prawem. Brak wniesienia sprzeciwu co do takiego zgłoszenia nie eliminował możliwości sprawdzenia przez organy nadzoru budowlanego (lub do 1995 r. organy nadzoru techniczno-budowlanego) prawidłowości już wybudowanego budynku.

Odmienna interpretacja, jaką zdaje się podzielać organ odwoławczy, prowadziłaby do tego, że brak wniesienia sprzeciwu legalizowałby daną inwestycję niejako "raz na zawsze". Tym samym w ogóle nie byłoby ani potrzeby, ani możliwości prowadzenia odrębnego postępowania w trybie art. 40 Prawa budowlanego z 1974 r. Tak jednak nie jest, co dodatkowo wynika z akt sprawy, a to dlatego, że zostało w [...] 2003 r. wszczęte z wniosku inwestora odrębne postępowanie w sprawie "legalizacji" (uzyskania pozwolenia na użytkowanie) tak wybudowanego wodociągu.

Ponadto także stwierdzenie organu odwoławczego, że żadne przepisy w okresie budowy tego wodociągu nie zostały naruszone, nie zostało poparte jakimkolwiek uzasadnieniem. Tak w odwołaniu, jak i w skardze skarżący podnosili naruszenie przepisów prawa dotyczących realizacji ww. inwestycji. Podnieśli, że nastąpiła zmiana przebiegu wodociągu, wodociąg ten stanowi budowlę emitującą hałas przekraczający dopuszczalne normy i już w chwili budowy naruszał przepisy dotyczące ochrony środowiska. Tym samym w związku z tak postawionymi zarzutami obowiązkiem organu odwoławczego było wykazanie, że ta właśnie inwestycja, realizowana w okresie [...] nie naruszała obowiązujących w tym okresie przepisów. Ważnym jest to, że chodzi o przepisy obowiązujące w czasie budowy i dotyczące etapu budowy tejże inwestycji, a nie przepisy dotyczące eksploatacji wybudowanego wodociągu. Należy przy tym stwierdzić, iż organ odwoławczy dokonał błędnej wykładni art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r. w ten sposób, że przyjęto, iż realizacja
inwestycji przez inwestora w okresie, w którym legitymował się ważnym pozwoleniem na budowę w ogóle wyklucza stosowania art. 37 ww. ustawy. Treść art. 37 Prawa budowlanego była następująca:

"Art. 37. 1. Obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część:

1) znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub

2) powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

  1. Terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może wydać decyzję o przymusowej rozbiórce albo o przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie jego budowy, jeżeli jest to uzasadnione innymi ważnymi przyczynami poza wymienionymi w ust. 1.
  1. Wraz z przejęciem na własność Państwa obiektu budowlanego lub jego części, określonych w ust. 1 i 2, podlega przejęciu na własność Państwa również działka, na której obiekt jest położony - o obszarze niezbędnym do właściwego użytkowania obiektu. Przejęcie działki następuje za odszkodowaniem płatnym według przepisów o wywłaszczaniu nieruchomości. Jeżeli obiekt jest położony na terenie oddanym w użytkowanie wieczyste, umowa użytkowania wieczystego ulega rozwiązaniu.
  1. Przejęcie prawa własności obiektu budowlanego wraz z działką następuje z dniem, w którym decyzja o przejęciu obiektu i działki na własność Państwa stała się ostateczna. Z tym dniem ulega rozwiązaniu umowa użytkowania wieczystego, jeżeli obiekt jest położony na terenie oddanym w użytkowanie wieczyste. Decyzja ta stanowi podstawę do ujawnienia w księdze wieczystej objętych nią praw rzeczowych.
  1. Z przyczyn określonych w ust. 1 i 2 obiekty budowlane i urządzenia, określone w art. 28 ust. 3 [Prawa budowlanego z 1974 r.], podlegają przymusowej rozbiórce."

Organ odwoławczy nie dokonał podstawowej analizy co do trafności braku zastosowania powołanego art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r. W powołanym przepisie nie ma mowy o tym, że nie nakazuje się rozbiórki, jeżeli inwestor posiadał pozwolenie na budowę w okresie realizacji inwestycji, a po jej zakończeniu pozwolenie to zostało wyeliminowane z obrotu prawnego. Hipoteza art. 37 ust. 1 ww. ustawy wskazuje, że chodzi o obiekty budowlane wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie budowy.

Niezgodność z przepisami, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane mogła dotyczyć tak braku uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę, jak również realizacji inwestycji na podstawie pozwolenia na budowę, ale z naruszeniem innych przepisów.

Niezgodność z tymi innymi przepisami wprost wyrażono w art. 37 ust. 1 pkt 1, 2 i ust. 2 ww. ustawy. Przykładowo, jeżeli inwestor zrealizował obiekt, który powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby powstanie niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia (art. 37 ust. 1 pkt 2) i stanowi to naruszenie przepisów - organ administracyjny orzekał o jego rozbiórce.

Należy przy tym również stwierdzić i to, że w tej sprawie Sąd akceptuje poglądy przedstawione w orzecznictwie sądowym, zgodnie z którymi nie można identycznie traktować inwestora który wybudował dany obiekt bez pozwolenia na budowę (czym oczywiście naruszył przepisy) jak i tego inwestora, który wybudował obiekt budowlany na podstawie pozwolenia na budowę, które to pozwolenie zostało wyeliminowane z obrotu prawnego po zakończeniu inwestycji. W tej drugiej sytuacji nie można orzec o nakazie rozbiórki tylko dlatego, że inwestor "później" utracił pozwolenie na budowę. W takim przypadku należy w pierwszej kolejności umożliwić inwestorowi uzyskanie pozwolenia na użytkowanie, które to pozwolenie dopiero wówczas zostanie udzielone, jeżeli nie zachodzą przesłanki z art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r., a więc tylko wtedy, gdy tak zrealizowana inwestycja nie naruszyła żadnych przepisów, do których odnosi się art. 37 ust. 1 pkt 1, 2 i ust. ww. ustawy (art. 40 Prawa budowlanego z 1974 r.). W przypadku zaś, gdy nie da się
dostosować danego obiektu do obowiązujących przepisów, wówczas orzeka się o jego rozbiórce (w całości lub części).

W tej zaś sprawie, co słusznie podnosili skarżący, w ogóle pominięto analizę art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r. i to stanowi kolejną z wad uchylonej decyzji.

Ponadto rozstrzygnięcie zaskarżonej decyzji pozostaje w sprzeczności z jej uzasadnieniem i powołanym art. 138 § 1 pkt 2 K.p.a. oraz art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r. i art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r. Organ odwoławczy wydał decyzję o "nie stwierdzeniu podstaw do wydania decyzji nakazującej rozbiórkę ..." (cytat). Brak stwierdzenia podstaw do wydania decyzji oznacza brak podstaw do merytorycznego prowadzenia postępowania i taki wniosek częściowo wynika również z uzasadnienia tejże decyzji, w którym organ ten stwierdza, że "zatem brak jest podstaw do prowadzenia postępowania w sprawie zgodności realizowanej inwestycji z przepisami prawa ..." (cytat, wers 19 i 20 licząc od góry, akta postępowania administracyjnego, karta nr [..]). Jeżeli organ administracyjny nie stwierdza podstaw do wydania decyzji, albo stwierdza, że nie ma podstaw do prowadzenia postępowania - to, co do zasady, umarza postępowanie administracyjne. W tej sprawie niewątpliwie nie było podstaw do umarzania postępowania administracyjnego, a
więc należało orzec w zakresie przedmiotu tego postępowania, czyli w zakresie rozbiórki danej budowli (albo o nakazaniu rozbiórki w całości lub w części, albo o odmowie nakazania rozbiórki).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że dokonane w postępowaniu odwoławczym naruszenia przepisów prawa materialnego uzasadniają uchylenie zaskarżonej decyzji i zwrot postępowania administracyjnego do etapu postępowania odwoławczego.

W związku z tym, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt a P.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku, ponieważ stwierdzono naruszenie prawa materialnego (art. 48, art. 103 § 2 Prawa budowlanego z 1994 r. i art. 37 Prawa budowlanego z 1974 r.), które miało wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z art. 141 § 4 P.p.s.a. właściwy w tej sprawie organ II-instancji ponownie prowadząc postępowanie powinien ustalić w sposób nie budzący wątpliwości podstawę prawną do rozstrzygnięcia tej sprawy, kierując się poglądem zawartym w tym wyroku i zakończyć sprawę.

Skarżącej B. G. zasądzono zwrot kosztów postępowania na podstawie art. 200 P.p.s.a., obejmującej kwotę uiszczonego wpisu sądowego w tej sprawie.

Pozostałym skarżącym K.G i W.G. Sąd zarządził zwrot z kasy tut. Sądu uiszczonych przez nich wpisów po [...] zł, bowiem w tej sprawie nie było podstaw do żądania od nich wpisów. Zgodnie z art. 214 § 2 P.p.s.a. pismo wnoszone przez kilka osób, których uprawnienia lub obowiązki związane z przedmiotem zaskarżenia są wspólne, podlega jednej opłacie. W tej sprawie uprawnienia skarżących B.G., K.G. i W.G., związane z przedmiotem zaskarżenia, są wspólne.

Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji wyroku.

orzecznictwo nsa
orzecznictwo
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)